Virus ရန္ကေန ကာကြယ္ခ်င္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အခုေဖာ္ျပမယ့္ အခ်က္ေလးေတြကို အထူးသတိထား ဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္….

(၁) Security Patch မ်ားကို Install လုပ္ပါ။ သင့္ရဲ႕ Operating System အတြက္ available ျဖစ္ေနတဲ႔ security patch အားလံုးကို ရယူဖို႔နဲ႔ install လုပ္ထားဖုိ႔လိုပါတယ္… အကယ္၍ Windows 98 နဲ႔ ေနာက္ပိုင္း Windows ေတြမွာ MSIE နဲ႔ Windows Update ေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ႔ Patch ေတြကို Provide ေပးေပမယ့္ Windows 95 နဲ႔ အလားတူ system ေတြအတြက္ ကေတာ့ WindizUpdate ကို အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္… အေရးအၾကီးဆံုးကေတာ့ အပတ္စဥ္ updates ေတြကို စစ္ေဆးေပးဖို႔နဲ႔ သင့္ရဲ႕ Operation System အတြက္ေတြ႔ရွိထားတဲ႔ အားနည္းခ်က္မ်ားနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ႔ ေနာက္ဆံုးသတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ရရွိဖို႔ မ်က္စိဖြင့္ နားစြင့္ ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

(၂) Antivirus Software နဲ႔ Adware Removal Tools ေတြအေပၚမွာပဲ အားကိုး အားထားမျပဳပါနဲ႔ Virus ေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔အတြက္ Antivirus Software ေတြ Tools ေတြကို သံုးတာဟာ ေကာင္းတဲ႔ သင့္ Computer ကိုကာကြယ္ဖုိ႔အတြက္ ေကာင္းေသာ အေလ့အက်င့္တခုပါ… ဒါေပမယ့္ အဲဒီ Software ေတြ Tools ေတြအေပၚမွာပဲ အားကိုးမေနသင့္ပါဘူး… Training နဲ႔ Virus Awareness ရွိေနဖို႔က ပိုအေရးၾကီးတာျဖစ္ပါတယ္… သိၾကတဲ႔အတိုင္းပဲ လူအမ်ားစုက ကိုယ့္ Computer မွာ Antivirus Software ကို run ထားတယ္ဆိုရင္ Antivirus က ကာကြယ္ေပးလိမ့္မယ္ ဆိုျပီး သတိမမူေတာ့ပဲ စိတ္ခ်လက္ခ်ေနတတ္ၾကပါတယ္… အဲဒါဟာ မွားတယ္ဆိုတာကို ေအာက္ပါ အခ်က္ေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ သိပါလိမ့္မယ္….

အကယ္၍ သင့္ Antivirus ရဲ႕ virus definition ေတြဟာ ရက္သတၱပတ္ ၂ ပတ္ေက်ာ္သြားျပီး ဆိုရင္ သင့္ရဲ႕ Virus Scanner ဟာ အသံုးမ၀င္ေတာ့ပါဘူး… ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အသစ္ထြက္တဲ႔ Virus ေတြကို detected မျဖစ္ပဲ ၀င္ခြင့္ျပဳေနေသးလို႔ျဖစ္ပါတယ္…သင့္ရဲ႕ ဖိုင္ေတြကို remove လုပ္ဖုိ႔၊ exit လုပ္ဖို႔နဲ႔ emails အေျမာက္အျမားပို႔ဖို႔ အတြက္ အလားအလာေတြ ရွိေနပါေသးတယ္… free antivirus program ေတြမွာဆိုရင္ အမ်ားအားျဖင့္ တစ္လ တခါပဲ update ေပးပါတယ္… အဲလိုမ်ိဳး software ေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ မသံုးမျပဳသင့္ပါဘူး..

ေနာက္တစ္ခုက အသစ္ထြက္လာတဲ႔ Virus ေတြျပန္႔ႏွံ႔ေနတဲ႔ အခ်ိန္နဲ႔ အဲဒီ Virus ေတြရဲ႕ Virus definition ေတြကို update ေပးတဲ႔ အခ်ိန္ ( ဆိုလိုတာကေတာ့ update ကို သင္ရရွိတဲ႔အခ်ိန္ ) ဟာ အျမဲလိုလုိပဲ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ကြာျခားေနတတ္ပါတယ္… အကယ္၍ သင့္ရဲ႕ ISP ( Internet Service Provider ) က email ေတြကို filter လုပ္ေပးတယ္ဆိုရင္ေတာင္ Virus အသစ္ေတြကိုေတာ့ သင္ရရွိေနအံုးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္.. Virus ေတြဟာ တစ္ခါတရံမွာ သင့္ရဲ႕ Antivirus Software ကို disable လုပ္ႏိုင္ၾကပါတယ္… Popular ျဖစ္ေနတဲ႔ Antivirus Program ေတြကို သံုးမယ္ဆိုရင္ Virus ေတြက အဲဒီ Program ကို သိျပီး terminate လုပ္ပါလိမ့္မယ္…

သင့္ရဲ႕ ISP က Virus protection လုပ္ေပးေနသည့္တုိင္ေအာင္ Virus အကုန္လံုးကိုေတာ့ ရပ္သြားေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ အေရးၾကီးတာကေတာ့ Email Attachment ေတြ မဖြင့္ခင္ (သို႔) Website ( or porn site) တစ္ခုကေန Softwar ေတြကို download မလုပ္ခင္မွာ သင့္ browser ရဲ႕ disk cache ကိုဖယ္ရွားေပးဖုိ႔လိုပါတယ္… ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ website ေတြ႔ရဲ႕ Viruses scan အမ်ားစုဟာ Email address ရဖို႔အတြက္ သင့္ဆီကို ေရာက္လာတတ္ပါတယ္…

(၃) Internet Explorer , Mocrosoft Word ( သို႔ ) Outlook Express ေတြကို မသံုးပါနဲ႔ လူသံုးအရမ္းမ်ားတဲ႔ web browser ေတြ၊ လူသံုးမ်ားတဲ႔ word processor ( သို႔ ) Windows Adress Book ေတြကို အသံုးမျပဳသင့္ပါဘူး.. ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ Netsky virus ကို ဥပမာ တစ္ခုအေနနဲ႔ ၾကည့္ ၾကည့္ပါ။ ၄င္း Virus က သင့္ရဲ႕ Computer ကို Email address ေတြ ရဖို႔အတြက္ scan ေတြဖတ္ပါတယ္…ဖုိင္ အကုန္လံုးကို scan ဖတ္တာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး.. ေအာက္ပါ ဖိုင္ types ေတြကို scan ဖတ္ပါတယ္…

.OFT —– Outlook item template

.DOC —– Microsoft Word Document

.EMl —– Outlook Express email message

.WAB —– Windows Adress Book

.DBX —– Outlook Express email folder

.RTF —– Rich Text formet

.TXT —– Plain Text

ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ documents ေတြထဲမွာ ပါ၀င္တဲ႔ email address ေတြကို ရယူျပီး Virus ကေန mail ေတြပို႔ပါတယ္… ေကာင္းတာကေတာ့ တျခား email program ေတြနဲ႔ အျခားအျခားေသာ word processor ေတြကို အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္… Microsoft Word ကပဲ word processor အျဖစ္ Available ျဖစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး MS ထက္ ေကာင္းတာေတြအမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္… ဥပမာ OpenOffice ကိုလည္း MS အစားသံုးလို႔ရပါတယ္… ၄င္းက viruses scan ေတြမဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ဖန္တီးထားပါတယ္… ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Microsoft ရဲ႕ Internet Explorer ( IE ) browser ကိုလည္း အသံုးမျပဳသင့္ပါဘူး.. ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ IE browser ဟာ မလိုအပ္တဲ႔ features ေတြကို user မသိပဲ (သို႔) သေဘာမတူပဲ အလြယ္တကူ ထည့္ေပးႏိုင္လို႔ျဖစ္ပါတယ္.. ( ဥပမာ – search bar – Search bar ေတြကို ဘာေၾကာင့္ ကန္႔သတ္သင့္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီ software (search bar) က သင့္ Computer မွာ သင္ရိုက္သမွ် key ေတြ၊ သင္ ၀င္ေရာက္လည္ပတ္သမွ် website ေတြ နဲ႔ သင့္ရဲ႕ Computer ကို အေ၀းကေနအျပည့္အ၀ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ အခ်က္အလက္ေတြကို Central hacker ဆီကို ပို႔ေပးဖို႔အတြက္ Adware ေတြ Trojan ေတြ အဲဒီ Search bar မွာပါ၀င္တတ္ပါတယ္….) U.S government’s Computer Emergency Rediness Team ( US-CERT) ကေန Microsoft’s Internet Explorer( IE) bowser အသံုးျပဳျခင္းကို ရပ္တန္႔ဖို႔သတိေပးထားပါတယ္.. Vulnerability Note မွာၾကည့္ပါ…

(၄) File-Type ေတြကလည္းသိထားဖို႔လို႔ပါတယ္ Windows ေတြမွာပါတဲ႔ စိုးရိမ္စရာ အျပစ္တစ္ခုကေတာ့ file extension ေတြကို ဖံုးကြယ္ဖို႔ default setting ပါရွိျခင္းျဖစ္ပါတယ္… file extensions ေတြဟာ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္… ဘယ္ေတာ့မွ hidden မလုပ္သင့္ပါဘူး… သင့္ရဲ႕ computer မွာရွိတဲ႔ ဖိုင္ေတြကို အလြယ္တကူ ခြဲျခားသတ္မွတ္ေပးဖို႔ နဲ႔ ရွာေဖြေတြ႔ရွိဖုိ႔အတြက္ ဖိုင္ ေတြကို ကိုယ္စားျပဳတဲ႔ icons ေတြျပဳလုပ္ထားပါတယ္… အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ document ရဲ႕ types အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ကိုယ္ပိုင္ icon ေတြရွိၾကပါတယ္… ဥပမယ္.. Adobe Acrobat file ေတြမွာ သိသာေစတဲ႔ icon တစ္ခုရွိပါတယ္… ဒါေပမယ့္ အဲဒီ icon ထဲမွာ ပါ၀င္တဲ႔ Windows Executable file (.exe) ကို သတိထားမိခ်င္မွ ထားမိပါလိမ့္မယ္…ဒါ့အျပင္ တျခား document ေတြနဲ႔ ဆင္တူေနတာေတြလည္း ရွိနိုင္ပါတယ္… ဒါေၾကာင့္ file types ကို ေတြကို သိထားဖို႔အေရးၾကီးပါတယ္… Extensions ေတြကို ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္…အဲဒီ extensions ေတြပါ၀င္တဲ႔ ဘယ္attachment မဆို virus လို႔ယူဆႏိုင္ပါတယ္…

.BAT —– DOS batch file

.COM —– DOS executable file

.CMD —– Windows 2000 batch file

.CPL —– Control Panel extension

.HTA —– HTML application

.JS —– JScript

.JSE —– JScript Encoded Script

.LNK —– Shortcut

.MSI —– Microsoft installer database

.PIF —– Shortcut to DOS program

.REG —– Registary Entries

.SCF —– Windows Explorer command

.SCR —– Screen Saver

.VB —– VB Script

.VBE —– VB Encoded Script

.VBS —– VB Script

.WS —– Windows Script Host

.WSC —– Windows Script Host – Componet

.WSF —– Windows Script Host

.WSH —– Windows Script Host – Setting file

.386
Windows Enhanced Mode Driver ျဖစ္ပါတယ္။ device driver ဟာ executable code ျဖစ္တဲ႔အတြက္ virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ scan ဖတ္သင့္ပါတယ္။

.ADE

Microsoft Access Project Extension ျဖစ္ပါတယ္။ macro virus ေတြက ၄င္းရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြကို အသံုးခ်ႏိုင္ပါတယ္။

 

.ADP

Microsoft Access Project ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ extension ကိုလည္း macros ေတြက အသံုးခ်ႏိုင္ပါတယ္။၏

 

.APP

Application File ျဖစ္ပါတယ္။ programအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ႔ extension ျဖစ္ပါတယ္။ standalone program မ်ားနဲ႔ ဆင္တူေအာင္ျပဳလုပ္ႏိုင္ျပီး database programမ်ားကို တုန္႔ျပန္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.ASP

Active Server Page ျဖစ္ပါတယ္။ programေတြ၊ HTML code ေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။

 

.BAS

Microsoft Visual Basic Class Module ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းတို႔ဟာ programေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

 

.BAT

Batch File ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းတို႔ဟာ system command ေတြပါ၀င္တဲ႔ text fileေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ၄င္းတို႔ထဲက အခ်ိဳ႕ဟာ batch file virusေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ … ဒါေပမယ့္ အကုန္လံုးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

 

.BIN

Binary File ျဖစ္ပါတယ္။ task အမ်ိဳးအမ်ိဳးအတြက္ သံုးျပဳနိုင္ျပီး အမ်ားအားျဖင့္ program တစ္ခုနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတတ္ပါတယ္။ ထပ္လႊမ္းထားတဲ႔ ဖိုင္တစ္ခုနဲ႔ တူျပီး virus ကူးစက္ဖို႔ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အျမဲတမ္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

 

.BTM

4DOS Batch To Memory Batch File ျဖစ္ပါတယ္။ Virus ပါ၀င္တဲ႔ Batch file ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.CBT

Computer Based Training ပါ။ ၄င္းကို clear ျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ၄င္း ကလည္း virus ကူးစက္ႏိုင္တဲ႔ extension တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၄င္းတို႔ရဲ႕ default list ထဲမွာ Symantec ပါ၀င္ပါတယ္။

 

.CHM

Compiled HTML Help File ျဖစ္ပါတယ္။ scripေတြနဲ႔ ၄င္းရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို အသံုးခ်ႏိုင္ပါတယ္။

 

.CLA

.CLASS

Java Class File ျဖစ္ပါတယ္။ sandbox တစ္ခုထဲကေန run ဖို႔အတြက္ suppose လုပ္ႏိုင္တဲ႔ Java applet ေတြျဖစ္ျပီး system ကေနခြဲထုတ္ထားပါတယ္။ sandbox က secure ကိုထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ႏိုင္တဲ႔ mode တစ္ခုထဲမွာ run ေနတဲ႔ applet တစ္ခုထဲကို ပရိယာယ္ဆင္ဖို႔အတြက္ user ေတြက ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ Class file ေတြကို scanဖတ္သင့္ပါတယ္။

 

.CMD

Window NT Command Script ျဖစ္ပါတယ္။ NT အတြက္ batch file တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

 

.COM

Command(Executable File) ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္executable file မဆို နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ virus ပါ၀င္ေနႏိုင္ပါတယ္။

 

.CPL

Control Panel Extension ျဖစ္ပါတယ္။ executable code ေတြပါ၀င္တဲ႔ device driver တစ္ခုနဲ႔ ဆင္တူျပီး virus ပါ၀င္ေနႏိုင္တဲ႔အတြက္ scan ဖတ္သင့္ပါတယ္။

 

.CRT

Security Certificate ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းနဲ႔အတူ virus code ေတြ ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.CSC

Corel Script File ျဖစ္ပါတယ္။ executable ျဖစ္တဲ႔ script file ရဲ႕ type တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ virus scan ဖတ္သင့္ပါတယ္။

 

.CSS

Hypertext Cascading Style Sheet ျဖစ္ပါတယ္။ Style Sheet ေတြထဲမွာ Virus code ေတြပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.DLL

Dynamic Link Library ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းတာ၀န္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျပီး program တစ္ခုနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတတ္ပါတယ္။အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ DLL ေတြဟာ function ေတြကို programေတြဆီသို႔ ေပါင္းထည့္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။အခ်ိဳ႕ကေတာ့ executable code ေတြပါ၀င္ေနျပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ functionေတြ (သို႔) data ေတြ ရိုးရိုးရွင္းရွင္းပဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ virus ပါ မပါဆိုတာကို မသိႏိုင္တဲ႔အတြက္ scan ဖတ္သင့္ပါတယ္။

 

.DOC

MS Word Document ျဖစ္ပါတယ္။ Word document ေတြထဲမွာ macro virusေတြပါ၀င္ေနႏိုင္ျပီး virus ေတြနဲ႔ wormေတြအတြက္ အျပည့္အ၀ အသံုးခ်ႏိုင္ပါတယ္။

 

.DOT

MS Word Document Template ျဖစ္ပါတယ္။ Word Tamplateေတြထဲမွာလည္း macro virus ေတြ ပါ၀င္ႏိုင္ျပီး virus နဲ႔ worm ေတြအတြက္ အျပည့္အ၀ အသံုးခ်ႏိုင္ပါတယ္။

 

.DRV

Device Driver ျဖစ္ပါတယ္။ device driver တစ္ခုဟာ executable code ျဖစ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ virus ပါ၀င္ေနႏိုင္ျပီး scan ဖတ္သင့္ပါတယ္။

 

.EML

.EMAIL

MS Outlook Express E-mail ျဖစ္ပါတယ္။ E-mail message ေတြမွာ HTML နဲ႔ script ေတြပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ virus နဲ႔ worms အမ်ားစုက ဒီအားနည္းခ်က္ကို အသံုးခ်ၾကပါတယ္။

 

.FON

Font ျဖစ္ပါတယ္။ ယံုလို႔လည္း ရတယ္ မယံုလို႔လည္း ရတဲ႔ extension တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ font file တစ္ခုထဲမွာ executable code ေတြရွိေနႏိုင္တဲ႔အတြက္ virus ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.HLP

Help File ျဖစ္ပါတယ္။ Help File ေတြထဲမွာ macro virus ေတြပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ ၄င္းတို႔က အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ virus မပါ ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ Trojan တစ္ခု၊ ႏွစ္ခုေတာ့ ထည့္ထားႏိုင္ပါတယ္။

 

.HTA

HTML Program ပါ။ scriptေတြ ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.HTM

.HTML

Hypertext Markeup Language ျဖစ္ပါတယ္။ HTML file ေတြဟာ ပိုပိုျပီး virus သယ္ေဆာင္တဲ႔ script ေတြ ပါ၀င္ႏိုင္ပါျပီ။

 

.INF

Setup Information ပါ။ Setup scriptေတြဟာ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ႔ အရာေတြကို ျပဳလုပ္ဖို႔အတြက္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ၾကပါတယ္။

 

.INI

Initialization File ျဖစ္ပါတယ္။ program option ေတြပါ၀င္ ပါတယ္။

 

.INS

Internet Naming Service ျဖစ္ပါတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ႔ ေနရာကို ညႊန္းျပေပးဖို႔ ေျပာင္းလဲႏိုင္ၾကပါတယ္။

 

.ISP

Internet Communication Setting ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ႔ အရာေတြကို ညႊန္ျပဖို႔အတြက္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ၾကပါတယ္။

 

.JS

.JSE

JavaScript ျဖစ္ပါတယ္။ script fileေတြဟာ virus ပါ၀င္တဲ႔ file ေတြျဖစ္လာၾကပါျပီ။ ဒါေၾကာင့္ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ၄င္းတို႔ကို scan ဖတ္သင့္ပါတယ္။ (.JSE ဟာ encode ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခုမွတ္ထားရမွာက ၄င္းတို႔ဟာ အျခားအရာေတြ၊ Random၊ Extensionေတြ ပါ၀င္ေနႏိုင္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။)

 

.LIB

Library ျဖစ္ပါတယ္။ သီအိုရီအရေတာ့ ၄င္း file ေတြဟာလည္း virus ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုထိေတာ့ LIB-File virus ေတြကို ေဖာ္ျပေပးႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။

 

.LNK

Link ျဖစ္ပါတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ႔ ေနရာေတြကို ညႊန္ျပဖို႔အတြက္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။

 

.MDB

MS Access Database (သို႔) MS Access Application ျဖစ္ပါတယ္။ Access fileေတြမွာ macro virusေတြ ပါ၀င္ေနႏိုင္ျပီး virus ေတြ၊ wormေတြက ၄င္းကို အျပည့္အ၀ အသံုးခ်ႏိုင္ၾကပါတယ္။

 

.MDE

Microsoft Access MDE database ျဖစ္ပါတယ္။ macro ေတြ၊ scriptေတြက ၄င္းရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို အသံုးခ်ႏိုင္ပါတယ္။

 

.MHT

.MHTM

.MHTML

MHTML Document ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းတို႔က Web page ကိုသိမ္းဆည့္တဲ႔ဟာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းတို႔မွာ scriptေတြပါ၀င္ႏိုင္ျပီး virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.MP3

MP3 Program ျဖစ္ပါတယ္။အမွန္တကယ္ music file ေတြက virus မကူးစက္ႏိုင္ပါဘူး…ဒါေပမယ့္ .mp3 extensionေတြနဲ႔ အတူပါတဲ႔ fileေတြမွာ Windows (သို႔) RealNetwork media playerေတြက အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူျပီး run ႏိုင္တဲ႔ macro code ေတြပါ၀င္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမွန္တကယ္ music file ရဲ႕ အလြန္မွာ က်ယ္ျပန္႔မႈေတြရွိပါတယ္။

 

.MSO

Math Script Object ျဖစ္ပါတယ္။ Symantec အရေတာ့ ၄င္းတို႔ဟာ database-related program file ေတြျဖစ္ပါတယ္။

 

.MSC

Microsoft Common Console Document ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ႔ ေနရာကို ညႊန္ျပေပးဖို႔အတြက္ ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ၾကပါတယ္။

 

.MSI

Microsoft Windows Installer Package ျဖစ္ပါတယ္။ Virus code ေတြ ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.MSP

Microsoft Windows Installer Patch ျဖစ္ျပီး virus code ေတြပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.MST

Microsoft Visual Test Source File ျဖစ္ပါတယ္။ Source ေတြေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။

 

.OBJ

Relocatable Object Code ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္း fileေတြဟာ programေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။

 

.OCX

Object Linking နဲ႔ Embedding (OLE) Control Extension ျဖစ္ပါတယ္။Web page တစ္ခုကေန download ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ႔ program တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

 

.OV?

Program File Overlay ျဖစ္ပါတယ္။ progarm တစ္ခုနဲ႔အတူ လုပ္ငန္းတာ၀န္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျပဳလုပ္ဖို႔အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ေတာ့ Overlayေတြဟာ functionေတြကို programေတြဆီသို႔ ေပါင္းထည့္ေပးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။Overlay fileေတြမွာ virus ပါ၀င္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ မပါ ပါဘူး။

 

.PCD

Photo CD MS Compiled Script ျဖစ္ပါတယ္။ Scriptေတြဟာ အားနည္းခ်က္ေတြျဖစ္ပါတယ္။

 

.PGM

Program File ျဖစ္ပါတယ္။ program အမ်ိဳးအမ်ိဳးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ standalone program မ်ားနဲ႔ ဆင္တူေအာင္ျပဳလုပ္ႏိုင္ျပီး database programမ်ားကို တုန္႔ျပန္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.PIF

MS-DOS Shortcut ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းကို ေျပာင္းလဲလိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ႔ programေတြ အျဖစ္ run ႏိုင္ပါတယ္။

 

.PPT

MS PowerPoint Presentation ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းထဲမွာ macro virus ေတြပါ၀င္ေနႏိုင္ျပီး virus ေတြ၊ warmေတြက ၄င္းကို အျပည့္အ၀ အသံုးခ်ႏိုင္ၾကပါတယ္။

 

.PRC

Palmpilot Resource File ျဖစ္ပါတယ္။ PDA program တစ္ခုျဖစ္ျပီး ရွားရွားပါ PDA virus ေတြရွိေနႏိုင္ပါတယ္။

 

.REG

Registry Entryေတြျဖစ္ျပီး ၄င္းကို runလိုက္မယ္ဆိုရင္ Registry ကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။

 

.RTF

Rich Text Format ျဖစ္ပါတယ္။ text ေတြကို formatျပဳလုပ္ ေရႊ႕႕ေျပာင္းေပးဖို႔အတြက္ format တစ္ခုျဖစ္ျပီး အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ယံုၾကည္ႏိုင္ပါတယ္။ virus ပါ၀င္တဲ႔ Binary object ေတြဟာ RTF file ေတြၾကားထဲမွာ နစ္ျမဳပ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရဖို႔အတြက္ scan ဖတ္သင့္တဲ႔အထဲမွာ ပါ ပါတယ္။RTF ဖိုင္ေတြဟာ DOC file ေတြကို rename ေပးႏိုင္ျပီး Word က ၄င္းတို႔ကို DOC fileေတြကဲ႔သို႔ ဖြင့္ပါတယ္။

 

.SCR

Screen Saver (သို႔) Script ျဖစ္ပါတယ္။ Screen Saverေတြနဲ႔ Scriptေတြ ႏွစ္ခုစလံုးက executable code ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ virus ေတြပါ၀င္ေနႏိုင္သလို warm (သို႔) Trojan ေတြထည့္ထားႏိုင္ပါတယ္။

 

.SCT

Windows Script Component ျဖစ္ပါတယ္။ Scriptေတြဟာ virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.SHB

.SHS

Shell Scrap Object File ျဖစ္ပါတယ္။ scrap file တစ္ခုမွာ ရိုးစင္းတဲ႔ text file ကေန စြမ္းအားျပည့္၀တဲ႔ executable file ေတြအထိပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။တျခားတစ္ေယာက္ကေနသင့္ဆီကို ေပးပို႔ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ၄င္းတို႔ကို ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ single systemေတြေပၚမွာ operation system အားျဖင့္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။

 

.SMM

Ami Pro Macro Rare ျဖစ္ျပီး virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။

 

Source

Source Code ေတြျဖစ္ပါတယ္။ program file ေတြရွိၾကျပီး source code virus အားျဖင့္ virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။(ဒီလိုကူးစက္တယ္ဆိုတာ ရွားေတာ့ ရွားပါတယ္။) သင္ဟာ programmer တစ္ေယာက္ မဟုတ္ခဲ႔ဘူးဆိုရင္ေတာင္မွ စိုးရိမ္စရာေတာ့ မလိုပါဘူး။ Extensionေတြပါ၀င္ျပီး .ASM, .C , .CPP, .PAS, .BAS, .FOR ပဲျဖစ္ရမယ္လို႔ေတာ့ ကန္႔သတ္ခ်က္မရွိပါဘူး။

 

.SYS

System Device Driver ျဖစ္ပါတယ္။ device driver ဟာ executable code ျဖစ္တဲ႔အတြက္ virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္…ဒါေၾကာင့္ scan ဖတ္သင့္ပါတယ္။

 

.URL

Internet Shortcut ျဖစ္ပါတယ္။မလိုလားအပ္တဲ႔ Web location ေတြဆီသို႔ သင့္ကို ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

 

.VB

.VBE

VBScript File ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ Scriptေတြဟာ virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။(.VBE ဟာ encode ျဖစ္ပါတယ္။)

 

.VBS

Visual Basic Script ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ script file ေတြမွာ virus ပါ၀င္ႏိုင္သလို warm (သို႔) Trojan တစ္ခုကိုလည္း ထည့္ထားႏိုင္ပါတယ္။

 

.VXD

Virtual Device Driver ျဖစ္ပါတယ္။ executable code ေတြျဖစ္တဲ႔အတြက္ virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္…scan ဖတ္ပါ။

 

.WSC

Windows Script Component ျဖစ္ပါတယ္။ Scriptေတြဟာ virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.WSF

Windows Script File ျဖစ္ျပီး virus ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။

 

.WSH

Windows Script Host Settings File ျဖစ္ပါတယ္။ Settingေတြဟာ ေမွ်ာ္လင့္မထားတာေတြကို ျပဳလုပ္ဖို႔အတြက္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ၾကပါတယ္။

 

.XL?

MS Excel File ျဖစ္ပါတယ္။ Excel Worksheet ေတြမွာ macro virus ေတြပါ၀င္ေနႏိုင္ျပီး virus နဲ႔ wormေတြက ၄င္းတို႔ကို အျပည့္အ၀အသံုးျပဳႏိုင္ၾကပါတယ္။

ဒါအျပင္လည္း .EXE file အေနနဲ႔လည္း ရွိပါတယ္… ဒါေပမယ့္ virus မဟုတ္တဲ႔ executable files ေတြလည္း ရွိေနေတာ့ သတိေတာ့ထားဖို႔လိုပါတယ္…အကယ္၍ email ေတြကေနပို႔တဲ႔အခါ ကိုယ္ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈမရွိဘူး ဆိုရင္ မဖြင့္ပါနဲ႔… ျပီးေတာ့ ဘယ္ OLE document ( OLE document ေတြမွာ Word and Excel documents ေတြပါ၀င္ပါတယ္ ) မဆို viruses ပါ၀င္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ မေမ့ပါနဲ႔… ေနာက္သတိထားရမယ့္ extension တစ္ခုကေတာ့ .ZIP ပါ။ အဲဒီထဲမွာ compressed files ေတြပါ၀င္ပါတယ္… ZIP file ေတြက သူတို႔ထဲမွာ ပါတဲ႔ file ရဲ႕ extensions ေတြကို ဖံုးကြယ္ေပးဖို႔ အသံုး၀င္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္… ဒါေပမယ့္လည္း ZIP လုပ္ထားတဲ႔ Viruses ေတြရဲ႕ file names ေတြမွာ အမွန္တကယ္ဖိုင္ရဲ႕ extension ကို မသိႏိုင္ဖို႔အတြက္ spaces hoping အမ်ားၾကီးရွိတတ္ပါတယ္။ ( ဆိုလိုတာကေတာ့ file name မွာ (“…”) ပါ၀င္တာကို ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္…)

(၅) E-Mail ဖြင့္ၾကည့္ရင္ သတိထားပါ ကိုယ္နဲ႔ မသိတဲ႔သူေတြဆီက mail ေတြကို ဖြင့္မဖတ္မိေအာင္ သတိထားဖို႔လြယ္ေပမယ့္ တခါတရံ ကိုယ္နဲ႔ သိတဲ႔သူေတြဆီက virus ပါတဲ႔ mail ေတြကို သတိမျပဳပဲဖြင့္တတ္ၾကပါတယ္… ေအာက္မွာျပထားတဲ႔ အခ်က္ (၄) ခ်က္ေၾကာင့္ သင္နဲ႔ သိတဲ႔သူေတြရဲ႕ နာမည္နဲ႔ viurs ပါတဲ႔ Mail ေတြေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္….

သူတို႔ရဲ႕ Computer မွာ ရွိတဲ႔ Software ေတြကေန သူတို႔မသိလိုက္ခင္မွာ သူတို႔ ကိုယ္စား email ေတြပို႔ႏိုင္ပါတယ္။

Software ေတြက တျခားတစ္ေယာက္ဆီကေန သူတို႔ရဲ႕ E-mail address ေတြကို ယူျပီး ပို႔လိုက္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္တခုကေတာ့ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ အမွန္တကယ္ ေပးပို႔လိုက္တဲ႔ E-mail ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

ျပီးေတာ့ spammer ေတြက သင္ E-mail ဖြင့္ဖတ္ျဖစ္ေအာင္ သူတို႔ရဲ႕ နာမည္ေတြကို ေရြးခ်ယ္ျပီး ပို႔လိုက္တာလည္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ တျခားသူတစ္ေယာက္ကေန E-mail ကို attachment နဲ႔ လိုက္တဲ႔အခါ attachment နဲ႔အတူပါလာတဲ႔ E-mail ရဲ႕ body ကို သတိထားၾကည့္ဖို႔လိုက္ပါတယ္… ေနာက္ျပီး Message headers ကိုလည္း သတိထားရပါမယ္… ဒါေပမယ့္ တခါတရံမွာေတာ့ information အတုအေယာင္ေတြလည္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္ … အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ delivery route ေတြက ယံုၾကည္စိတ္ခ်ႏိုင္ပါတယ္…။