မြန်မာ့ဂဇက် အယ်ဒီတာ့သင်ပုန်း – စက်တင်ဘာ ၂၀၂၁

ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ဘေးအပါအဝင် ကိစ္စများမြှောင်တို့တွင် အမေရိကပြည်ထောင်စုသည် ရှေ့ဆုံးမှခါးစည်းခံရသည်။ တနည်းအားဖြင့်ကမ္ဘာလူမျိုးပေါင်းစုံအခြေချနေထိုင်ပြီးစုစည်းတည်ဆောက်ထားသော United States ပြည်ထောင်များ၏အစုနိုင်ငံကြီးဖြစ်သောကြောင့်ဟုဆိုရပေမည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးမှ လူမျိုးတစ်သောင်းခြောက်ထောင်လာရောက်အခြေချ အမေရိကန်အဖြစ်မျိုးဆက်၁-၄-၆-၈မကတော့ပြီဖြစ်လေရာ ထိုမတူညီသည့်အမျိုး၊ဘာသာ၊သာသနာများကိုစုစည်းထားသော အင်အားသည် အပြိုင်ကြမ်းသလောက် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းရောက်စေသည်သာမက လူသားမျိုးနွယ်နှင့်ပါတ်သက်လျှင်လည်း အရင်ဆုံး/အများဆုံးထိထိဖြစ်လေ့ရှိ၏။
ကိုဗစ်ရောဂန္တရကပ်ဆိုက်ချိန်တွင် သေကြေကြသည်မှာ ယခုထိလူ၄၀.၇သန်းကူးစက်၊ ၆၅၆၀၀၀+ဦးသေထားခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာ့အများဆုံးပါ။
ယခု ကမ္ဘာဥတုရာသီအစွန်းရောက်လာသည်ဟု သိပ္ပံပညာရှင်များမှန်းဆထားသည့်အတိုင်း မြေကမ္ဘာသို့သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်လာခဲ့ပေပြီ။
တနည်းအားဖြင့် ကမ္ဘာမြေလက်စားချေပါပြီ။ အမေရိကားက ထိပ်ဆုံးမှအခံတည်း။ သမ္မတဘိုင်ဒင်သည်ပင် ကမ္ဘာနှင့်အမေရိကားအတွက် Code Red ဟုပြောနေရ၏။
“Code Red”
၂၀၂၁နွေရာသီအမေရိကား၏အနောက်မြောက်ဒေသတို့တွင်မကြုံစဖူး ဒစ်ဂျစ်၃လုံးသို့ရောက်အပူချိန်မြင့်ကြုံရသကဲ့သို့ အနောက်တောင်ပိုင်းတွင် မိုးခေါင်ရေရှား တောမီးကြီးများ ဆင့်ဆက်စံချိန်တင်လောင်သည်။ လောင်သည်မှမနှစ်ကအမြင့်ဆုံးစံချိန်ကိ ဒီတနှစ်နှင့်ဆက်ချိုးသည်ပါပေ။ သက်တမ်းနှစ်ရှည်သစ်ကြီးဝါးကြီးတို့၏တောကြိုးဝိုင်းနှင့် လူနေအိမ်များလည်းမီးထဲပါကုန်သည်။ မိုးခေါင်ဆီးနှင်းပျောက်၍ရေချိုလှောင်ရာကန်မြစ်ကြီးများ ရေခန်းခြောက်ကုန်သည်။
အရှေ့တောင်နှင့်မြောက်ပိုင်းသို့အထိလည်း မုန်တိုင်းကြီးများဝင်လေရာ ၂၀၀၅ ကက်တရီနာမုန်တိုင်းနောက်ထက် ပိုမိုကြီးမားပြင်းထန်သော အိုင်ဒါသည် သြဂုတ်လ၂၉၌အရှေ့မြောက်ဖက်သို့ဝိုက်ဝင်သွားရာတွင် လူသားအချို့ကိုပင်အသက်ချွေသွားခဲ့သည်။
လူဝီစီယားနားပြည်နယ်/နယူးအိုလင်းမြို့သည် လွန်ခဲ့သော ၁၆နှစ်တိတိ၏ကက်တရီနာမုန်တိုင်းနောက်ပိုင်းသင်ခန်းစာယူ ဘီလီယံ၅၀ကျော်ပစ်ထည့်ကာကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများလုပ်ထားသဖြင့် အနည်းငယ်သက်သာရာရာသွားသော်ငြား နယူးယောက်/နယူးဂျာစီပြည်နယ်တို့မှာ အလူးအလဲပင်။ လူနေအိမ်များ မြေအောက်ဘူတာရုံများသို့ ရေဝင်ပျက်ဆီးမှုများလှသည်။
ဆောင်းဝင်လာဦးမည်။ အအေးလွန်လှိုင်းများဆင့်ဆက်လာပါဦးမည်။ ဆောင်းမုန်တိုင်းကြမ်းပါလေဦးမည်။
လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မြို့ကြီးသည်လည်း လာမည့်ဆိုးဝါးသဘာဝများအတွက်ပြင်ဆင်နေကြပါသည်။ လမ်း/တံတားများမြှင့်ခြင်း မြို့ဖြတ်မြစ်ကိုအဆင့်မြှင့်ခြင်းတို့အတွက်ဒေါ်လာဘီလီယံပေါင်းများစွာသုံး၍နေ၏။ ပင်လယ်ကမ်းနားမြို့ဖြစ်၍ ဆယ်စုနှစ်ထဲထိုးတက်လာမည့်ပင်လယ်ရေချိန်အတွက် အကာအရံများတည်ဆောက်နေ၏။ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်မှာမူ ဒေါ်လာမီလီယံရာချီဘက်ဂျက်သုံး၍ များစွာပြင်ဆင်တည်ဆောက်ရဆဲပါ။
လူသားသည်စွမ်းအားရှိပါသည်။ အထူးသဖြင့်အမေရိကန်တို့တွင် ထိုထိုစိတ်ထားပြင်းစွာရှိသည်။ မိခင်သဘာဝကို လူထုအင်အား/နည်းပညာစွမ်းအားမြှင့်အံတုနိုင်သည်။ အံတုကြသည်။
လူနေရန်မဖြစ်နိုင်ဆိုသော အင်္ဂါဂြိုလ်သို့ပင်သွား၍ အခြေချနေထိုင်ရန်လုပ်ဆောင်နေရဲသည်မဟုတ်လော။
သမ္မတသည် ကွန်ဂရက်သို့ဘက်ဂျက်$၃.၅ထရီလီယန်အထိတက်တောင်းနေပါ၏။ အိုမင်းဟောင်းနွမ်းလာသော လမ်း/တံတားနှင့် အင်တာနက်မြန်နှုန်းမြင့်တို့အတွက်လည်းပါသည်။ အထူးရည်ရွယ်သည်မှာ တနှစ်ထက်တနှစ် ပိုဆိုးဝါးလာမည်ဖြစ်သော သဘာဝဘေးကို လူ့စွမ်းအားဖြင့်ခုခံပြင်ဆင်ရန်ငွေကြေးဘက်ဂျက်ဖြစ်ပါသည်။
အစွန်းရောက်ဆိုးဝါးဥတုရာသီကြောင့် မနှစ်၂၀၂၀အတွက် အမေရိကန်လူထု၏အခွန်ငွေများထဲမှ ဒေါ်လာ၉၉ဘီလီယံဖိုးဆုံးရှုံးကုန်ကျခဲ့သည်ဆိုသည်။ သဘာဝဘေးကြောင့်နှစ်စဥ်တက်လာသောကုန်ကျကြေးပေါင်းမှာ ၁၉၈၀မှတွက်လျှင် ၁.၉၇၅ထရီလီယံဒေါ်လာသို့ရောက်ခဲ့ပြီဟုဆိုပါသည်။ ဒေါ်လာငွေထုတ်နိုင်သော ဖက်ဒရယ်အစိုးရသည် သူ၏ငွေကြေးဖြင့် ဥတုရာသီဆိုးကိုစွမ်းအားရှိသလောက် ခုခံပါလိ့မ်မည်။ မည်သူနိုင်မည်မသိသော်ငြား သဘာဝနှင့်ပြိုင်ရာတွင် လူရှုံးမည်မှာသေချာသ‌လောက်ရယ်ပါ။
“အာဏာစိမ်း/ဝါနှင့် Point of no return”
အဖမြန်မာနိုင်ငံမှာမူ မိခင်သဘာဝကိုအံတုရန်မဆိုနှင့် အတူတူယှဥ်တွဲနေထိုင်သူအချင်းချင်းပင် ပဋိပက္ခများလှ၏။ တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်ဥပဒေသပင်အသက်ဝင် အင်အားကြီးသူ/လက်နက်ရှိသူကအနိုင်ကျင့်ဗိုလ်ကျ လုပ်ချင်ရာလုပ်ကြပေ၏။ လူထုငွေဖြင့်တည်ဆောက်ထားသော စစ်တပ်သည် မိဘပြည်သူကိုကာကွယ်ရန်အဆင့်ကျော် အုပ်ချုပ်မင်းလုပ်ရန်ချည်းကြံဆနေကြသည်။
အကြိမ်ကြိမ်အာဏာသိမ်းသည်။ အကြိမ်ကြိမ်သတ်သည်။ ခေါင်းစဥ်စုံတပ်သည်။ လိုရင်းမှာ အာဏာစိမ်းတည်ဆောက်ရယူထားရန်သာ။
လူလူချင်းခွင့်တူညီမျှမူမရှိ။ လူတန်းစားနှင့်ဇတ်တို့ကွဲကာ ရုပ်ဝတ္တု(ယူနီဖောင်း)မတူသည်နှင့်သူတို့ချည်းပို၍လွန်၍မြင့်မြတ်သာလွန်သည်ထင်နေကြလေ၏။
ထိုသို့မြန်မာအချင်းချင်း ဇတ်ကွဲ ဇတ်ခွဲခြင်းပဋိပက္ခဖြစ်နေကြသဖြင့် လာလတံ့သော/လာနေသော အစွန်းရောက်သဘာဝ‌ဘေးကား သည်းခံပေးမည်မဟုတ်၊ အချိန်ဆွဲစောင့်ပေးမည်လိမ့်မည်လည်းမဟုတ်။
သို့နှင်လျှင် မြန်မာနိုင်ငံမြေပုံသည်လာမည့်နှစ်၃၀အတွင်း သက္ကရာဇ် ၂၀၅၀မတိုင်မှီတွင် ပြောင်းကိုပြောင်းသွားပေလိမ့်မည်။ ကမ္ဘာ့အပူချိန် ၁.၅မှ ၂ စင်တီဂရိတ်သို့တိုးပြီးချိန်ဝယ် ပျမ်းမျှ ပင်လယ်ရေချိန်သည်လည်း ၃ပေနှင့်အတက် တိုး၍တက်နေပေလိမ့်မည်ဟု ပညာရှင်များကဆိုထားသည်။ ကမ္ဘာစက်မှုတော်လှန်ရေးကြိုခေတ်အပူချိန်ထက် ၂စင်တီဂရိတ်အတက်ဟူသည် မူလအခြေနောက်ပြန်လှည့်မရတော့သောဆုံချက်မှတ်point of no return ဖြစ်၏။ သို့ဖြင့် ပင်လယ်ရေဖုံးလွှမ်းသွားသော ဧရာဝတီတိုင်းတောင်ပိုင်း/ရန်ကုန်ဒေသကြီးတစိတ်တပိုင်းတို့သည် ဒေသခံများကိုမြောက်ဖက်ကုန်းမြင့်များဆီ တွန်းတင်ပေလိမ့်မည်။ ချိုင်းနား၊ အိန္ဒိယပြည်ဆီသို့သန်းပေါင်းများစွာသော မြန်မာတိုင်းရင်းသားတို့ခိုလှုံရပေလိမ့်မည်။ သဘာဝဘေးကြောင့်ပြောင်းခိုထွက်ပြေးလာသူတို့ကို အဆိုပါနိုင်ငံကြီးများက မည်သို့လက်ခံ/တားဆီးကြမည်မသိ။ ဆီရီးယားပြည်၏ပြည်တွင်းစစ်ကာလ ၂၀၁၁-၂၀၂၀ အထိကမူ အဆိုပါနိုင်ငံသား ၁၃.၂သန်းကျော်သည် တောင်ကိုဖြတ် ပင်လယ်ကိုကျော် နေရာရွေ့ပြောင်း အနီးနားဥရောပနိုင်ငံများသို့ ပြေးလွှားခိုလှုံကြသည်မြင်ဖူး/ကြားဖူးသည်။ ရှေ့ဦးရောက်သောသူများ စားဝတ်နေရေးရကြသော်လည်း နောက်ကျသူများမှာ လူအခွင့်အရေးခေါင်းစဥ်ပျောက်ကာ ဗိုက်မှောက်သေကြကျေကြသည် မြင်ကြရလေသည်။
ထိုထိုအချိန်မျိုးတွင် နောက်ကျသည့်ခြေထောက် သစ္စာဖေါက်ရယ်ပါ။ မြန်မာသက်ငယ်ရွယ်လတ်များ နောင်၁၀နှစ်ချိန်ဆ ကိုယ်ပြေးရမည့်နေရာ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားကြစေလိုပါသည်။
၂၀၀၈၏နာဂစ်သည် မြန်မာ၁၃၈၀၀၀ကျော် သေကြေပျက်ဆီးသည်ဆိုကြ၏။ ၁၃နှစ်ကြာသောအခါ ဖြစ်စဥ်တို့ကို စနစ်တကျပြန်သုံးသပ်ကြည့်ကြဖူးပါသလော။ နောင်မဖြစ်အောင် လိုအပ်သောပြင်ဆင်တည်ဆောက်မှုများပြုဖူးသလော။ လူဝ္စီယားနားတွင်မြို့/ရွာလုံးကျွတ်ရေမြုတ်ခဲ့သော ကက်တ်ရီနာမုန်တိုင်း(ကုန်းဝင် Cat၃)၏နောက် ၁၆နှစ်အကြာတွင် အိုင်ဒါမုန်တိုင်းသည် စွမ်းအားမြှင့်၍ Cat၄ (တနာရီ ၁၅၀မိုင်နှုန်း)ဖြင့်ပြန်လာသည်။
နာဂစ်သည်လည်း စွမ်းအားမြှင့်၍ပြန်ဝင်လာရန် အခြေအနေတို့များစွာတိုက်ဆိုင်လျှက်ရှိပါသည်။ မြန်မာတို့ဘာကြိုပြင်လုပ်ထားကြပါသနည်း။
လက်တွေ့အရကောက်ကြည့်လျှင် နာဂစ်ကြောင့်မြန်မာ့တောနေမြို့ပြ လူနေမှုဘဝတို့အလုံးစုံပြောင်းကုန်သည်ကိုတွေ့ရမည်။
အင်္ဂလိပ်-မြန်မာပထမစစ်ကာလ ၁၈၂၄-၂၆ က လူ၃သောင်းကျော်ရှိသည်ဆိုသော ရန်ကုန်ကို အင်္ဂလိပ်လက်ထက်တွင် မြို့ပြဖြစ်အောင် စနစ်တကျအကွက်ချဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုမြို့ကြီးရန်ကုန်သည် နာဂစ်ကြောင့်ဒေသကိုပစ် ပြေးလာကြသော လူတို့ဖြင့်ကြပ်လျှက်နေသည်။ မူလမြို့တည်ရည်မှန်းလူဦးရေသိန်းဂဏန်းကိုလွန်၍ ၇သန်းဂဏန်းတွင် မနိုင်ဝန်ထမ်းလျှက်နေ၏။
ရေချိုဖြန့်ဝေစနစ်၊ ရေဆိုးမိလ္လာထုတ်စနစ်တို့ကို လူ၇သန်းကျော်အတွက်စနစ်ကျသေချာ တည်ဆောက်ထားသည်မဟုတ်။ ဟန်ချက်ပျက်နေသောရန်ကုန်သည် နောက်နောင်လာလတံ့သော သဘာဝဘေး မုန်တိုင်း/ငလျှင်တို့ကို ခံနိုင်မည်မထင်။
မြန်မာသည်အဆိုးကိုဆင့်ကာဆိုးမည့် ဥတုရာသီနှင့် သဘာဝဘေးကို အာရုံမစိုက်နိုင်။ ပြင်ဆင်ခြင်းကာကွယ်ရန်တည်ဆောက်ခြင်းမပြုနိုင်။ အာဏာစိမ်း၊အာဏာဝါတည်ဆောက်နေကြသော အာဏာရူးများလက်ချက်ဖြင့် ချာလပါတ်လည်လျှက်သားရှိပေသည်။ ၂/၁ အာဏာသိမ်းမှုသည် လူ၅၇သန်း၏အိပ်မက်တို့ကို ထိုးချေဖျက်လိုက်ခြင်းမျှသာ။ ဦးသိန်းစိန်၏ပြည်ခိုင်ဖြိုးနှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ဒီချုပ်အစိုးရလက်ထက် ဆယ်စုနှစ်တာအတွင်း လူထုကမြန်မာ့အိပ်မက်တို့တည်ဆောက်နေချိန်တွင် ပုထုဇဥ်လူတန်းစားတရပ်သည် အမျိုးသားရေးထုံမွှန်းလျှက်အာဏာစိမ်း/ဝါတည်‌ဆောက်နေခြင်းကား ထင်းထင်းကြီးမြင်သာလာပါသည်။ အာဏာဝါသည် လူသတ်လက်နက်ကိုင်သမား အာဏာစိမ်းသားတို့နှင့်မဟာမိတ်လိုက်ချိန်တွင်ကား အလယ်ခေတ်ဥရောပ၏ ပုပ်နှင့်ဘုရင်အာဏာခွဲဝေအုပ်ချုပ်မှုစနစ်သဏ္ဌန်သို့ထင်ဟတ်သွားပါသတည်း။
ဓမ္မ/အဓမ္မပျောက်သွားသလော။ လောကပါလနတ်မင်းကြီးများအဘယ်မှာနည်း။ ကိုဗစ်ထိသလော၊ သိကြားမင်း သုစိတာနှင့်ပျော်ပါးနေသလော။ ဝရဇိန်လက်နက် ပျက်သလော။ သို့မဟုတ် ထိုသူများကဲ့သို့ လူလိမ်/နတ်လိမ်များလော။ ဘုရားကို နှစ်ရစ်လိမ်၊ ညစ်တဲ့မာဃိန်။ ။

သိကြားလိမ် တေးထပ်

နန်းမေရုပြာသာဒ်၊
လမ်းဖြတ်တဲ့ ဣန္ဒာ၊
ကမ်းသတ်လို့ နှိမ်ရှာတယ်၊
အလိမ္မာလွန်သား၊
ထောက်လှမ်းချက် သုဓမ္မာဝယ်၊
ခုအခါ လစ်ကြသလား။

ဘုရားက သိကြားကို မှာတယ်၊
ဌကထာ ရှိသား၊
သာသနာ ငါထားငဲ့၊
မမှားအောင် စေ့ဆော်၊
မကောင်းသူ့ ကောင်းသူတို့ကို၊
ကြောင်းယူလို့ ဆန်းစစ်ကာမျှော်။

ဝိမလနန်းသစ်ပေါ်မှာ၊
သန်းရှစ်ဖော် ရွေများနှင့်၊
ဘုရားကို နှစ်ရစ်လိမ်၊
ညစ်တဲ့မာဃိန်၊
ပစ်ရှာမယ့် ဝရဇိန်ငယ်၊
ပန်းထိမ်မှာ ပြင်တုန်းထင့်လေး။

ိ စလေ ဦးပုည