မြန်မာပြည်သတင်းဒိုင်ယာရီ September 2023

မြန်မာပြည်သတင်းဒိုင်ယာရီ
သင့်အေးရိပ် စုဆောင်းတင်ပြသည်။

Sept 20 ။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံခြားတွေ အများအပြား ကွန်ဒိုတိုက်ခန်းတွေ ဈေးကြီးပေး

ဝယ်ယူနေထိုင်နေကြရာမှာ မြန်မာပြည်သားတွေလည်း ၂၀၂၃၊ ၆ လအတွင်း
ဘတ်သန်းပေါင်း ၁,၂၇၄ သန်းဖိုး ဝယ်ယူခဲ့ကြောင်း BTimes ထိုင်း စီးပွားရေးသတင်းမှာ ဖော်ပြပါတယ်။

မြန်မာပြည်သားတွေဟာ အကျယ်အဝန်း ၈၉ ဒသမ ၈ စတုရန်းမီတာရှိ
ကွန်ဒိုတိုက်ခန်းကို ဘတ် ၇ သန်းအထိ ပေးဝယ်ခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး-ကေအန်ယူဟာ နိုင်ငံရဲ့ တောင်ပိုင်းဒေသကြီးကို ခြေကုတ် မြဲမြဲ ယူထားနိုင်တဲ့ လူမျိုးစုတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းကြီး တခုဖြစ်သလို
နွေဦးတော်လှန် ရေးအတွက် အထူးအလေးထားရမယ့် အဖွဲ့အစည်းကြီးတခုဖြစ်ကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG) ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလက ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံတဝန်းမှာ မြန်မာပြည်သူတွေဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ် မြန်မာ့မြေပေါ်ကနေ အပြီးတိုင်ချုပ်ငြိမ်းရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ တည်ဆောက်ရေးအတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြတဲ့
လူထုသပိတ် တိုက်ပွဲတွေ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ်တွေအနှံ့အပြား ပြုလုပ်နေကြပြီး ဒေသခံ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်တွေ၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေကြား
တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေပါတယ်။

ကချင်ပြည်နယ်နဲ့ နိုင်ငံအရှေ့တောင်ပိုင်း (ကရင်၊ ကယား၊ ပဲခူးတိုင်းအရှေ့ခြမ်း)မှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဝင်ရောက်ကူညီခွင့်အတွက် ကန့်သတ်ချက်တွေ
ပိုတိုးလာတာကြောင့် အကူအညီ လိုအပ်သူတွေဆီကို အရေးပါတဲ့ အကူအညီတွေ ပေးအပ်နိုင်ဖို့ ခက်ခဲနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ
ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံး(UNOCHA)က သတင်းထုတ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတဝန်းမှာလည်း လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး အထူးသဖြင့် နိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်း
(စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ချင်းပြည်နယ်)နဲ့ အရှေ့တောင်ပိုင်း (ကရင်၊ ကယား၊ ပဲခူးတိုင်းအရှေ့ခြမ်း)တွေမှာ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်နေတာကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူတွေ
စဉ်ဆက်မပြတ်ရှိနေသလို အရပ်သား ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေလည်း ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

Sept 19 ။ မြန်မာပြည်တွင်းမှာ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ နိုင်ငံခြားငွေ လဲလှယ်ခွင့်လိုင်စင်ရ ကုမ္ပဏီ Money Changer (၁၂၃) ခုကို လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းလိုက်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ ဗဟိုဘဏ်က
ကြေညာပါတယ်။ ကုမ္ပဏီလိုင်စင်တွေ ပိတ်သိမ်းပြီးနောက် ဗဟိုဘဏ်မှာ ဒေါ်လာ ၂၁၀၀ စျေးရှိပြီး လက်ရှိ ပြင်ပဒေါ်လာစျေးကွက်မှာ US တဒေါ်လာကို ၃၅၀၀ နဲ့ ၃၆၀၀ ကြား
ပေါက်စျေးရှိနေပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက နိုင်ငံခြားငွေ ကိုင်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်မှုတွေကို ပိုမိုတင်းကျပ်ထားပြီး နိုင်ငံခြားငွေလဲကောင်တာ‌တွေကို လိုင်စင်ပိတ်သိမ်း အရေးယူတာတွေလည်း
မကြာခဏ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ စကစရဲ့ အဖမ်းအဆီးကို စိုးရိမ်ပြီး တရားဝင် ငွေလဲကောင်တာ အများစုဟာ အရောင်းအဝယ် မပြုလုပ်ဘဲ ပိတ်ထားကြရတဲ့ အခြေအနေထိ
ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။

Sept 18 ။ ကချင်ပြည်နယ်၊ ချီဖွေမြို့နယ် ပန်ဝါဒေသမှာ Rare Earth ဆိုတဲ့ မြေရှားသတ္တု တူးဖော်တာတွေကို စစ်ကောင်စီရဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေ စစ်ဆေးမယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကြောင့်
စက်တင်ဘာ ပထမပတ်ကနေ စပြီး လုပ်ငန်းတွေရပ်ထားကြတယ်လို့ အလုပ်သမားတွေနဲ့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂နှစ်ကျော်အတွင်းမှာ မြန်မာပြည်ကနေ
ချိုင်းနားပြည်ကို တင်သွင်းခဲ့တဲ့ မြေရှားသတ္တုတန်ဖိုး US ဒေါ်လာ သန်း ၉ ရာ နီးပါး ရှိခဲ့ကြောင်း ချိုင်းနား အကောက်အခွန်ဌာနရဲ့ စာရင်းတွေအရ သိရပါတယ်။

ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ သာကေတ၊ မြောက်ဥက္ကလာ၊ လှိုင်သာယာနဲ့ ရွှေပြည်သာ၊ သင်္ဃန်းကျွန်းနဲ့ တိုက်ကြီးမြိုနယ်မှာ မှတ်ပုံတင် တခုကို ၅ သောင်းမှ ၅ သိန်းအထိ ပေးပြီး
လုပ်နေရကြောင်း သွားရောက်လုပ်ကိုင်နေသူတွေက ပြောပါတယ်။ တိုက်ကြီးမြို့နယ်မှာ မှတ်ပုံတင်အသစ်ပြုလုပ်တာနဲ့ ပျောက်ပျက်မိတ္တူလျှောက်ထားရာမှာ မှတ်ပုံတင် တခုကို ၂ သိန်းမှ
၄ သိန်းအထိ ပေးရတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။

Sept 17 ။ နေပြည်တော်က စစ်ကောင်စီရဲ့ ဧလာ လေတပ်စခန်းကို ဒရုန်းနဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း အဲဒီဒေသမှာလှုပ်ရှားနေတဲ့ PDF တပ်ဖွဲ့တဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ ကျားသံလုံးစစ်ကြောင်းက
သတင်းထုတ်ပါတယ်။ စက်တင်ဘာ ၁၅ ရက် ညနေ ၃ နာရီခွဲက တိုက်ခိုက်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး စကစတပ်တွေ လုံခြုံရေးတင်းကျပ်ထားတဲ့ကြားက လေတပ်စခန်းအနီးနားထိ
သွားရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဖျက်အားပြင်း မိုင်း ၂လုံးနဲ့ စစ်လေယာဉ်တွေထားတဲ့ Aircraft Hanger တွေပေါ် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း PDF တပ်ဖွဲ့ဘက်က
ရုပ်သံမှတ်တမ်းနဲ့တကွ ထုတ်ပြန်တာပါ။

၂၀၂၃၊ ဇန်နဝါရီကနေ ဇူလိုင်လအထိ ပထမ ၇ လအတွင်း မြန်မာပြည်ကို နိုင်ငံခြား ခရီးသွားဧည့်သည် စုစုပေါင်း ၆၀၉,၆၉၀ ဦး ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး မနှစ် ကာလတူက
ဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့ ခရီးသွားဧည့်သည် ၁၀၄,၃၃၇ ဦးနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ယခုနှစ်မှာ ပြည်ပခရီးသွားဦးရေ ၅၀၀,၀၀၀ ကျော် ပိုမိုတိုးတက်လာခဲ့ကြောင်း စစ်ကောင်စီ ဟိုတယ်နဲ့ ခရီးသွားလာရေး
ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့ ကိန်းဂဏန်း‌တွေအရ သိရပါတယ်။

Sept 16 ။ မြန်မာကို နျူကလီးယား အဆင့်မြင့်နည်းပညာ အသုံးပြုနိုင်ရေး လေ့ကျင့်ပေးဖို့ နန်နင်းမြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ အာဆီယံ-ချိုင်းနား နျူကလီးယားနည်းပညာ
ငြိမ်းချမ်းစွာ အသုံးပြုခြင်းဖိုရမ်မှာ ချိုင်းနားနိုင်ငံဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ် ဦးတင်မောင်ဆွေက ချိုင်းနားအစိုးရကို တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာ ပြောင်း တင်ပို့မှုကို ထိုင်းနိုင်ငံကပိတ်လိုက်ပြီးနောက် ပြောင်းဈေး ဆက်တိုက် ဈေးကျ ဆင်းလာကြောင်း ပြောင်းတောင်သူတွေထံက သိရပါတယ်။
မြန်မာပြည်မှာ နှစ်စဉ် ပြောင်းတန်ချိန် ၃ သန်းနီးပါးထွက်ရှိပြီး ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းက အများဆုံး ထွက်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

Sept 15 ။ ရုရှားရဲ့ အိမ်နီးချင်းဖြစ်တဲ့ ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံမှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ ကောင်စစ်ဝန်ချုပ်ရုံးကို တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်လိုက်ကြောင်း ၂ နိုင်ငံလုံးက သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။
ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံဟာ မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုကို ရှုတ်ချဖို့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အဆိုကို မထောက်ခံဘဲ ဆန့်ကျင်မဲ ပေးခဲ့တဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။

တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးတွေကို အဓိက ဖြတ်သန်းသယ်ယူ၊ ထုတ်လုပ်တဲ့ ထိပ်ဆုံး နိုင်ငံတွေ စာရင်းမှာ မြန်မာပြည်ပါဝင်ကြောင်း US သမ္မတ အိမ်ဖြူတော်က
သတင်းထုတ်ပါတယ်။ ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွက် မူးယစ်ဆေးဝါး ဖြတ်သန်းသယ်ယူတဲ့၊ တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်တဲ့ အဓိကနိုင်ငံတွေစာရင်းကို US သမ္မတက
US နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနဆီပေးပို့တဲ့ စာချွန်လွှာမှတ်တမ်းမှာ အရင်နှစ်တွေတုန်းကလိုပဲ ဆက်လက် သတ်မှတ် ဖော်ပြတာပါ။

Sept 14 ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ ကျန်းမာရေး တစုံတရာ ချို့ယွင်းမှုသာမက အသက်အန္တရာယ်ပါ ထိခိုက်မှုဖြစ်ပေါ်လာပါက စစ်ကောင်စီမှာ
တာဝန်အလုံးစုံရှိကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD)ပါတီက ကြေညာပါတယ်။ အကျဉ်းကျခံနေရတဲ့ အသက် ၇၈ နှစ်အရွယ် ငြိမ်းချမ်းရေး
နိုဘယ်လ်ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ အကျဉ်းထောင်တွင်းမှာ ကျန်းမာရေးအခြေအနေ ဆိုးရွာလာနေပြီး ပြင်ပဆရာဝန်နဲ့ ကုသခွင့် မရဘူးလို့
သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေချိန်မှာ အခုလို ကြေညာတာပါ။

မြန်မာပြည်မှာ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုနဲ့ ငွေကြေးဖေါင်းပွမှု ထိန်းချုပ်ရေး စစ်ကောင်စီဘက်က တင်းတင်းကြပ်ကြပ်ဆောင်ရွက်နေချိန်မှာပဲ
စားအုန်းဆီ အကြီးအကျယ် ပြတ်လတ်နေတဲ့အတွက် ရန်ကုန်မြို့နေရာတချို့မှာ လူတွေ တန်းစီ ဝယ်နေကြရကြောင်း Nikkei Asia သတင်းမှာတောင် ဖော်ပြနေပါတယ်‌။

ပြည်ပပို့ကုန်တွေ ဈေးတက်တာ၊ ကျပ်ငွေဈေးနှုန်းကြတာတွေကြောင့် ဈေးကွက်အတွင်းမှာ ကမောက်ကမဖြစ်ပြီ သတ်မှတ်ဈေးနှုန်းအတိုင်း မရောင်းနိုင်တော့တဲ့အပြင်
လူတယောက်ကို ဆီ ၅၀ ကျပ်သားနှုန်းနဲ့ ရောင်းချပေးနေရအကြောင်း ရန်ကုန်မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။

Sept 13 ။ နေအိမ်တွေ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံလိုက်ရတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲက စစ်ရှောင်ပြည်သူတွေအတွက် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)က
ယာယီတဲ ၁၀၈ လုံး အခုလထဲမှာ ဆောက်လုပ်ပံ့ပိုးပေးခဲ့ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ပြီး မြို့နယ်နေရာတွေကိုတော့ မဖော်ပြထားဘဲ လုံခြုံမှုရှိတဲ့နေရာတွေမှာ
ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့တာလို့ပဲ ပြောပါတယ်။

မြန်မာပြည်က ထုတ်လုပ်တဲ့ သကြားတွေကို ဝယ်ယူဖို့ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံက ကမ်းလှမ်းထားကြောင်း ကြံစိုက်ပျိုးရေးနဲ့ သကြားထုတ်လုပ်သူတွေဆီက
သိရပါတယ်။ မြန်မာပြည်တွင်းမှာ တနှစ်ကို သကြားတန်ချိန် ၄ သိန်းခွဲကျော် ထွက်ရှိပြီး ပြည်တွင်းစားသုံးပြီး ပိုလျှံတဲ့သကြားကို ဗီယက်နမ်၊ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ ချိုင်းနားတို့ကို
တင်ပို့နေတာပါ။

Sept 12 ။ ပြည်ပအဝယ်ရှိနေသလို ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားလည်း တိုးလားတာကြောင့် ကြက်သွန်နီနဲ့ ကြက်သွန်ဖြူ စျေးနှုန်းတွေ ပြန်လည်မြင့်တက်လာပါတယ်။
မြန်မာတပြည်လုံး အတိုင်းအတာအနေနဲ့ တနှစ်ကို ကြက်သွန်နီ ပိဿာချိန် သိန်း ၆၀၀ ခန့်နဲ့ ကြက်သွန်ဖြူပိဿာချိန် သိန်း ၅၀ ခန့် စားသုံးကြောင်း စစ်ကောင်စီရဲ့
စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန အချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။

စစ်ကောင်စီဟာ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေကို တိုက်ခိုက်ရာမှာ နိုင်ငံတကာက ပိတ်ပင်ထားတဲ့ Cluster Bomb လို့ခေါ်တဲ့ ဖျက်အားပြင်း ဆင့်ကွဲဗုံးတွေကို
အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း ဒေသခံပြည်သူတွေ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်တဲ့ ထပ်ဆင့်ပေါက်ကွဲလက်နက် ပစ္စည်းများ
ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ CMC က ပြောပါတယ်။

ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ(CRPH)က ၂၀၂၃ ဇန်နဝါရီကနေ ဩဂုတ်လအထိ ၈လ အတွင်း အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု(CDM)မှာ
ပါဝင်သူ ၁,၆၀၀ ကျော်ကို ကူညီထောက်ပံ့နိုင်ခဲ့ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ကျန်းမာရေး၊ မီးဖွားစရိတ်၊ စားဝတ်နေရေးနဲ့ နေအိမ်ရွှေ့ပြောင်းတာ၊ နေအိမ်မီးရှို့ခံရတာ၊
ဖမ်းဆီးခံရတာနဲ့ ကွယ်လွန်တာ စတဲ့အရေးကိစ္စ ကြုံနေသူတွေကို ထောက်ပံ့ခဲ့တာလို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။

Sept 11 ။ မြန်မာစစ်ကောင်စီက ချိုင်းနားပြည်ဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကို မြောက်ကိုရီးယားဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ် ပူးတွဲခန့်အပ်ကြောင်း ကြေညာလိုက်ပါတယ်။
ရုရှားနိုင်ငံကို မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ရောက်နေချိန်မှာပဲ ဒီလို သံအမတ်ခန့်အပ်တာဟာ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်အနေနဲ့ မြန်မာပြည်ကို မြောက်ကိုရီးယားလိုဖြစ်အောင်
လုပ်ဆောင်နေတာလို့ ဒီမိုကရေစီအရေး ဆောင်ရွက်နေသူတွေက သုံးသပ်ဝေဖန်ကြပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ဟာ ၂၀၂၂၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်၊ ၇၅ နှစ်မြောက်
စိန်ရတုနှစ်ပတ်လည် ပြည်ထောင်စုနေ့မှာ မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင် အလေးပြုခံသလို ချီတက်အလေးပြုခံခဲ့ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီပိုင် မြန်မာဘီယာ၊ အရက်နဲ့ ဆေးလိပ်အပြင် Mytel ဆင်းကတ်တွေပါ ဆိုင်ပေါ်တင်ရောင်းချဖို့ စစ်ကောင်စီတပ်ဘက်က ဖိအားပေးလာတာကြောင့်
ဆိုင်ပေါ်မှာ ပြန်တင်ရောင်းနေရကြောင်း အရက်ဘီယာ ရောင်းချခွင့်ရထားတဲ့ အေးဂျင့်ဆိုင်တချို့နဲ့ စျေးဆိုင်ပိုင်ရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက
စစ်ကောင်စီတပ် ထုတ်ကုန်တွေအားလုံး အရောင်းမဝယ်မလုပ်ကြဘူးဆိုပြီး ပြည်သူအများစုက သပိတ်မှောက်ထားကြတာပါ။

Sept 10 ။ ပထမအင်းဝ၊ ညောင်ရမ်း၊ အမရပူရ၊ ကုန်းဘောင် ခေတ်လေးခေတ်၊ မင်းဆက် လေးဆက်နဲ့ ၁၄ ရာစုကနေ ၁၈ ရာစုအထိ နှစ်ပေါင်း ၄၀၀ ကျော်
မင်းနေပြည်တော်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရှေးအမွေအနှစ် အင်းဝမြို့ဟောင်းဟာ လူကြောင့်ဖြစ်တဲ့ အန္တရာယ်တွေအပြင်၊ တည်ရှိရာနေရာရဲ့ ရေမြေ၊ အနေအထားအရ သဘာဝဘေးကြောင့်ပါ
ပျက်စီးဆုံးရှုံးရမယ့် အန္တရာယ်ရှိနေပြီး ခေတ် ၄ ခုအတွင်း ဘုရင်ပေါင်း ၃၀ စိုးစံခဲ့တဲ့ အင်းဝမြို့ဟောင်းဟာ ဧရာဝတီ၊ ဒုဋ္ဌဝတီ၊ စမုံ၊ ဇော်ဂျီ၊ ပန်းလောင် ဆိုတဲ့
မြစ် ၅ စင်း ဆုံတဲ့နေရာမှာ အင်းတွေကို မြေဖို့တည်ခဲ့တာကြောင့် မြေအနေအထားအရ အားနည်းချက်ရှိနေကြောင်း ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။

ရုရှားနဲ့ မြန်မာပြည်ကြား ခရီးသွားလာရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ ကိစ္စအပါအဝင် ၂နိုင်ငံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူစာချုပ်တွေကို လက်မှတ်ထိုးသွားဖို့ရှိကြောင်း
စစ်ကောင်စီရဲ့ စက်မှုဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာချာလီသန်းက ပြောပါတယ်။

Sept 09 ။ မြန်မာပြည်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ဝ၂၂ အတွင်း ကမ္ဘာတဝန်း ပညာရေးကဏ္ဍ တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ ထိပ်ဆုံးနိုင်ငံတွေထဲမှာ ပါဝင်နေကြောင်း နိုင်ငံတကာပညာရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့
Global Coalition to Protect Education from Attack(GCPEA)ရဲ့ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်တဲ့ အချက်အလက်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ကမ္ဘာတဝန်း ပညာရေးကဏ္ဍတိုက်ခိုက်ခံရတဲ့
ဖြစ်ရပ်ပေါင်း ၃,ဝဝဝ ကျော်ရှိခဲ့ပြီး ယူကရိန်း၊ မြန်မာနဲ့ ဗာခီနာဖာဆို နိုင်ငံ ၃ခုမှာ အများဆုံးဖြစ်တယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။

ပြည်ပရောက် မြန်မာအလုပ်သမားတွေရတဲ့ အခြေခံလစာငွေရဲ့ ၂၅ % ကို လစဉ် ဒါမှမဟုတ် ၃လ တကြိမ် စစ်ကောင်စီ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ငွေလွှဲလုပ်ငန်းတွေမှာ
ဘဏ်စာရင်းဖွင့်ပြီးမှ မိသားစုဆီ ငွေလွှဲပြောင်းပေးပို့ရမယ်လို့ စကစရဲ့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ဒီလဆန်းမှာ သတ်မှတ်ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ပြည်ပမှာ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့
မြန်မာအလုပ်သမားတွေဟာ မြန်မာပြည်မှာရှိတဲ့ CB Bank မှာ အထူးဘဏ်အကောင့်ကို မိသားစုဝင် တဦးဦးနာမည်နဲ့အတူ ဘဏ်အကောင့်တွဲဖွင့်ရမှာ ဖြစ်ပြီး တရားဝင်ဘဏ်စနစ်ကသာ
ပေးပို့ရမယ်လို့ ကြေညာထားတာပါ။ ထုတ်ပြန်ချက်အတိုင်း မလိုက်နာရင် နောက်တကြိမ် ပြည်ပထွက်ခွာခွင့် ၃နှစ် ပိတ်ခံရမယ်လို့ သတိပေးထားပြီး ဒီညွှန်ကြားချက်ကြောင့်
စိုးရိမ်နေသူတွေထဲမှာ မြန်မာသင်္ဘောသားတွေလည်း ပါဝင်နေပါတယ်။

Sept 08 ။ စစ်ကောင်စီအတွင်းမှာ ရာထူး၊ တာဝန် အပြောင်းအလဲများနေတာဟာ ဖွဲ့စည်းပုံပျက်နေတာ ဖြစ်ပြီး တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အား တနေ့တခြား လျော့နည်းလာနေတာကြောင့်
စစ်တပ်က အရေးယူထုတ်ပယ်ထားသူတွေ၊ အငြိမ်းစားယူထားသူတွေကို ငွေကြေးနဲ့ အခွင့်အရေးတွေနဲ့ မက်လုံးပေးပြီး တာဝန်ပြန်လည်ထမ်းဆောင်ဖို့ စည်းရုံးနေကြောင်း CDM ဗိုလ်ကြီး
ထက်မြတ်က ပြောကြောင်း သိရပါတယ်။

၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ၊ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ ပုဂ္ဂလိက သတင်းဌာနတွေ ဖြစ်တဲ့ Myanmar Now၊ Mizzima၊ 7 Day၊ DVB၊ The 74 Media၊ Delta News Agency၊
ရန်ကုန်ခေတ်သစ်မီဒီယာ၊ မြစ်ကြီးနား သတင်းဂျာနယ်၊ တာချီလိတ် သတင်းအေဂျင်စီ စတဲ့ ပုဂ္ဂလိက သတင်းမီဒီယာ ၉ ခုကို လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ခွင့်လိုင်စင် ပိတ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။
တချို့သတင်းဌာနတွေကလည်း ပြည်ပကို ပြောင်းရွှေ့ လုပ်ကိုင်ကြတာနဲ့ ရပ်နားသွားကြတာတွေကြောင့် ကြေးမုံ၊ မြန်မာ့အလင်း၊ စစ်တပ်ပိုင် မြဝတီ သတင်းစာ၊ Eleven သတင်းစာ၊
စံတော်ချိန် သတင်းစာနဲ့ အခြားဂျာနယ်တချို့သာ ဆက်လက် ထုတ်ဝေနေပြီး အရင်လို သတင်းစာဂျာနယ် လက်ပွေ့ရောင်းသူတွေနဲ့ ဈေးဗန်း ရောင်းချကြသူတွေ အများအပြားရှိခဲ့ရာကနေ
အလွန်နည်းပါးသွားပါပြီ။

Sept 07 ။ မြန်မာပြည်ရဲ့ စပါးကျီလို့ တင်စားရတဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းက လယ်သမားအများစုဟာ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုနဲ့ ရွှေခရုအပါအဝင် သီးနှံဖျက်ပိုးမွှား အန္တရာယ် မြင့်တက်လာတဲ့အပြင်
ကုန်စျေးနှုန်း၊ စက်သုံးဆီစျေး ကြီးမြင့်မှုတွေကြောင့် ဆန်ကြမ်း ၁ပြည် ၃၅၀၀ ကျပ်ကိုတောင် ဝယ်စားဖို့ ခက်ခဲနေပြီး ဆလပ်ကြီးလို့ခေါ်တဲ့ ဆန်ကွဲကိုသာ စားနေကြရပါတယ်။

သစ်အလွန်အကျွံ ထုတ်ယူမှု အပါအဝင် ခေတ်ဆက်ဆက် နိုင်ငံ့ဝင်ငွေအတွက် သစ်ထုတ်ရောင်းစားခဲ့လို့ နိုင်ငံတဝန်း သစ်တောဖုံးလွှမ်းမှုဟာ ၄၂ % ခန့်ထိ
ကျဆင်းကြောင်း စကစဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က မိုးရာသီသစ်ပင်စိုက်ပွဲမှာ ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံတဝန်း ခုခံတွန်းလှန်စစ်ဟာ ၂နှစ်အတွင်း တိုက်ပွဲပေါင်း ၉,၉၀၀ ကြိမ်ခန့် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး စစ်ရေးဗျူဟာမှာလည်း ခံစစ်ကနေ အကြိုထိုးစစ်ကာလကို
ကူးပြောင်းနိုင်ခဲ့ကြောင်း အမျိုးသား ညီညွတ်ရေး အစိုးရ NUG ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ဒီနေ့ထုတ်ပြန်တဲ့ ခုခံစစ် ၂နှစ်ပြည့် အစီအရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြပါတယ်။
တိုက်ပွဲပေါင်း ၁သောင်းနီးပါးအတွင်းမှာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၃သောင်းခန့်ကို ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

Sept 06 ။ အာဏာသိမ်းပြီး ၂နှစ်ခွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီတပ်က လေကြောင်းနဲ့ ဗုံးကြဲ တိုက်ခိုက်တဲ့အပြင် မီးရှို့လို့ ပျက်စီးတဲ့အထဲမှာ ဘာသာရေး အဆောက်အအုံ
၂ရာနီးပါး ရှိပြီလို့ ဒေသခံပြည်သူတွေ၊ ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ ပြောပြချက်နဲ့ RFA က သတင်းဖော်ပြပါတယ်။ ဖျက်ဆီးခံရတဲ့အထဲမှာ
ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းကြီးကျောင်းတွေ၊ ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းတွေနဲ့ ဗလီတွေ ပါဝင်ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီဟာ အောင်ဘာလေသိန်းဆုထီနဲ့ အောင်ဘာလေအွန်လိုင်းသိန်းဆုထီ ဆိုပြီး အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့ကစပြီး
၁လ ၂ကြိမ် သီးခြားစီ ခွဲဖွင့်ပေးသွားမယ်လို့ ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာန အောင်ဘာလေသိန်းဆု ဌာနခွဲက ထုတ်ပြန်ကြေညာထားပါတယ်။ ထီကိုယ်စားလှယ်တွေကတော့
အောင်ဘာလေထီကို သပိတ်မှောက်ပြီး ကံစမ်းသူနည်းကာ ရောင်းအား ကျနေတာကြောင့် အခုလို လုပ်တာလို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။

Sept 05 ။ ထောင်ဒဏ် ၂၇ နှစ် ချမှတ်ခံထားရတဲ့ အသက် ၇၈ နှစ်အရွယ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ အခုရက်ပိုင်းမှာ သွားဖုံးရောင်ရောဂါနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ သွားကိုက်ဝေဒနာ
ခံစားနေရပေမဲ့ နေပြည်တော် အချုပ်ထောင် ဆရာဝန်ကသာ လာရောက်စစ်ဆေးပေးခဲ့ပြီး ပြင်ပ သွားဆရာဝန်နဲ့ ကုသခွင့်ရဖို့ ကြန့်ကြာနေကြောင်း အကျဉ်းထောင်နဲ့ နီးစပ်သူတွေက
ပြောပါတယ်။ သွားဖုံးရောင်တာနဲ့ သွားကိုက်ဝေဒနာကို မကြာခဏ ခံစားနေရတာကြောင့် ပြင်ပက သွားဆရာဝန်နဲ့ ကုသခွင့်ရဖို့ ထောင်အာဏာပိုင်တွေကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်
ကိုယ်တိုင် ပြီးခဲ့တဲ့သီတင်းပတ်က တောင်းဆိုထားပေမဲ့ ယနေ့ထိ ခွင့်မပြုသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ ထွက်ပြေးခိုလှုံနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေထဲက လူပေါင်း ၇ထောင်ကို ယခုနှစ်အတွင်း ပြန်လည်လက်ခံသွားမှာဖြစ်ပြီး
လာမဲ့ မိုးရာသီအကုန်မှာ လက်ခံရေးအစီအစဉ်ကို စတင်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီက နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာတွေကနေတဆင့် ကြေညာပါတယ်။

Sept 04 ။ တနင်္သာရီတိုင်း၊ မြို့နယ် အဝင်အထွက်လမ်း၊ တံတားတွေမှာ ည ၈ နာရီကနေ မနက် ၄ နာရီအထိ လူနာတင်ယာဉ်တွေ ဖြတ်သန်းသွားလာခွင့်
စစ်ကောင်စီတပ်က ကန့်သတ်တားမြစ်တာတွေလုပ်လာကြောင်း ဒေသခံတွေနဲ့ လူမှုကူညီရေးအသင်းတွေက ပြောပါတယ်။ အစစ်အဆေးတင်းကျပ်နေပြီး
ညပိုင်း ဖြတ်သန်းမယ့်ကားတွေကို ခြိမ်းခြောက် ပြောဆိုတာတွေ ရှိနေတာကို လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုတဲ့ လူမှုကူညီရေးအသင်းအချို့က ပြောပါတယ်။

ပုဂံမှာရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်ဘုရားတွေဟာ တနှစ်ထက်တနှစ် ပိုမိုပျက်စီး ယိုယွင်းလာတာကြောင့် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းဖို့
အရေးတကြီးလိုအပ်နေကြောင်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်တခုတည်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ စနစ်ကျမှန်ကန်တဲ့ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှု
အားနည်းလို့ ရှေးဟောင်းဘုရားတွေ ရေရှည်မခံတော့တာလို့ ပုဂံဒေသခံတဦးက ပြောကြပါတယ်။ ပုဂံဒေသဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၊ ပညာရေးသိပ္ပံနှင့်
ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့ – ယူနက်စကို(UNESCO)ရဲ့ ကမ္ဘာ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်း ဝင်ခဲ့ပါတယ်။

Sept 03 ။ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကလေးမြို့နယ်မှာ ဧရာမင်း အမျိုးအစား ဆန်၁ တင်းခွဲ ၁အိတ်ကို ၁သိန်းကျော်အထိ ဈေးပေါက်နေပြီး တချို့နေရာတွေမှာ ဆန်ပြတ်နေလို့
ငွေရှိရင်တောင် ဝယ်လို့မရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေအောက်မှာ စစ်ဘေးသင့်ပြည်သူတွေအတွက် စားနပ်ရိက္ခာ ပြတ်လပ်မှု အခက်အခဲ
ပိုဆိုးလာနေကြောင်း ဒေသခံ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေနဲ့ ကူညီပေးနေသူတွေက ပြောပါတယ်။

စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းမှာ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်တဲ့
ကျေးရွာတွေ ရှိသလို၊ စစ်ကောင်စီကို လိုလားတဲ့ ကျေးရွာတချို့လည်း ရှိနေပြီး အဲဒီကျေးရွာတွေကို စစ်ကောင်စီက ပြည်သူ့စစ်အဖြစ် လက်နက် တပ်ဆင်ပေးတာတွေ
ရှိနေကြောင်း သိရပါတယ်။

မြန်မာပြည်တွင်းက စားအုန်းဆီ ရောင်းဝယ်တဲ့ လက်လီဆိုင်တွေဟာ စစ်ကောင်စီ ချမှတ်ထားတဲ့ ရည်ညွှန်းဈေး(၁ ပိဿာ‌ ၄၅၂၄ ကျပ်)ဝန်းကျင်နဲ့
ဝယ်ယူလို့ မရတာကြောင့် ပြန်လည်ရောင်းချနိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း စားအုန်းဆီရောင်းဝယ်သူတွေထံက သိရပါတယ်။ လက်ရှိ ပြင်ပဈေးကွက်မှာ စားအုန်းဆီ ၁ ပိဿာ
ကျပ် ၁၁,၀၀၀ မှ ၁၃,၀၀၀ အထိ ပေါက်စျေးရှိနေပါတယ်။

Sept 02 ။ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ နိုင်ငံတကာက အသုံးပြုခွင့် ပိတ်ပင်ထားတဲ့ Cluster ဗုံးကို အသုံးပြုနေတဲ့အတွက် ဒီဗုံး အသုံးပြုမှုကို ချက်ချင်းရပ်တန့်ဖို့
Cluster ဗုံးနဲ့ လက်နက်များ တားဆီးပိတ်ပင်ရေး လှုပ်ရှားနေတဲ့ Cluster Munition Coalition (CMC) အဖွဲ့က တောင်းဆိုလိုက်ကြောင်း AFP သတင်းက ဖော်ပြပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ဆင့်ကဲပေါက်ကွဲစေတဲ့ Cluster ဗုံးလက်နက်တွေကို ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက အကြိမ်ကြိမ် အသုံးပြုခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဈေးအတန်ကြာ ငြိမ်နေခဲ့တဲ့ မိုးစိုက်ဖရဲသီးတွေဟာ ပြည်တွင်းဝယ်ယူမှု ကောင်းနေတဲ့အတွက် ဈေးကွက်အတွင်း ဈေးမြင့်တက်လာကြောင်း ဖရဲသီး
တင်ပို့ရောင်းချသူတွေက ပြောပါတယ်။ ကိုဗစ်ကြောင့် ချိုင်းနားကို တင်ပို့ခွင့် မရှိခဲ့တဲ့အတွက် ဖရဲစိုက်တောင်သူ ၈၀ % နီးပါး ၂နှစ်ကျော် အရှုံးပေါ်ခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာတော့
ပြည်တွင်းမှာပဲ ရောင်းချနေရပါတယ်။

Sept 01 ။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံတဝန်း ပြည်လုံးကျွတ် သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူမှာ ဖြစ်ပြီး အဲဒီလုပ်ငန်းစဉ်ပြီးမှ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ
ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ရန်ကုန်တိုင်းနဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းကလွဲပြီး ကျန်တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာ စစ်ကောင်စီတပ်နဲ့
လက်နက်ကိုင် ခုခံသူတွေအကြား တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာပြည်မှာ အစောဆုံး၊ ယဥ်ကျေးမှုလက်ရာ အမြောက်ဆုံး၊ ယဥ်ကျေးမှုအနုပညာလက်ရာ အဆင့်အတန်းအမြင့်မားဆုံး မြို့ပြနိုင်ငံအဖြစ် ၁၁ ရာစုမှာတည်ခဲ့တဲ့
ပုဂံပြီးရင် အင်းဝမြို့ဟာ ဒုတိယအရေးအကြီးဆုံး ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်၊ အနုပညာလက်ရာနဲ့ သမိုင်းကြောင်းတွေရှိတဲ့ မြို့ဖြစ်ပြီး အဲဒီအမွေအနှစ်မြို့ဟာ ပျက်စီးတိမ်ကောမယ့်
ဘက်ပေါင်းစုံအန္တရာယ်ကျရောက်နေပါတယ်။ လူကြောင့်ဖြစ်တဲ့ အန္တရာယ်ရော သဘာဝအန္တရာယ်တွေကပါ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် အင်းဝမြို့ဟောင်းကို ဆုံးရှုံးရဖို့ စိန်ခေါ်မှုတွေ
ဖြစ်နေကြောင်း ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။

Aug 31 ။ ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့် ကျောက်စိမ်းနယ်မြေမှာ မြေပြိုလို့ လူတွေသေဆုံးတာ နှစ်တိုင်းဖြစ်နေပါတယ်။ RFA က လက်လှမ်းမီသလောက်ပြုစုထားတဲ့ စာရင်းတွေအရ
၂၀၁၈ ကနေ ၂၀၂၃ အထိ ၅နှစ်ကျော်အတွင်း မြေပြိုမှု ၁၀ ကြိမ်ထက်မနည်း ဖြစ်ခဲ့ပြီး သေဆုံးသူ ၆၀၀ နီးပါးရှိခဲ့ပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေဟာ ရေမဆေးကျောက် ရှာတဲ့သူနဲ့
တပိုင်တနိုင်တူးတဲ့ သူတွေပါ။ ဒေသခံတွေ အဆိုအရ လူမသိ၊ သူမသိ သေဆုံးတာတွေလည်း မကြာခဏ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် သေတဲ့သူဦးရေ အခုထက်များနိုင်ပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ ၂နှစ်ခွဲကျော်အတွင်း ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး(KNU) တပ်မဟာ (၃) နယ်မြေမှာ တိုက်ပွဲပေါင်း ၁၁၄၃ ကြိမ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး အရပ်သား
၁၇၀,၀၀၀ ကျော် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရကြောင်း KNU ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ စစ်ကောင်စီတပ်က လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ပစ်လို့ ၁၈၇ ဦး
ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး၊ ၉၈ ဦး သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

Aug 30 ။ ဒီနေ့ဟာ “ပျောက်ဆုံးသူများဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာနေ့” ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာလည်း ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ လူထုခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ
ဘယ်မှာထားမှန်းမသိ၊ သတင်းအစအန မရဘဲ ပျောက်ဆုံးနေပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဘယ်နေရာမှာ ချုပ်နှောင်ထားသလဲဆိုတာ သိနိုင်ဖို့နဲ့ သူနဲ့ အဆက်အသွယ်ရဖို့
မြန်မာစစ်တပ်ကို အကြိမ်ကြိမ် တောင်းဆိုခဲ့ပေမယ့် အကြောင်း မပြန်ဘူးလို့ သူမရဲ့ သား ကင်မ်အဲရစ် (ခေါ်) ကိုထိန်လင်းက ပြောပါတယ်။

သြဂုတ်လအတွင်း နိုင်ငံတဝန်းမှာ စစ်ကောင်စီတပ်ရဲ့လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုတွေကြောင့် အရပ်သား ၂၈ ဦးသေဆုံးပြီး ၁၀၅ ဦး
ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း RFA က ပြုစုထားတဲ့စာရင်းတွေအရ သိရပါတယ်။

Aug 29 ။ မြန်မာ့ပန်းချီလောကမှာ ရောင်းအားအကောင်းဆုံး ပန်းချီဆရာတွေရဲ့ ပန်းချီကားအတုတွေ အုံနဲ့ကျင်းနဲ့ ရှိနေကြောင်း ပန်းချီလောကသားတွေက ပြောပါတယ်။
နိုင်ငံတကာမှာလည်း ပန်းချီကားအတုတွေ ဖန်တီးပြီး ကမ္ဘာကို ဖြန့်သလို မြန်မာပြည်မှာလည်း ကမ္ဘာကျော် ပန်းချီဆရာတွေရဲ့ကားတွေကို ကူးဆွဲပြီး ပြည်ပကို တချိန်က ပို့ခဲ့ဖူးပါတယ်။
ဒီခေတ်မှာတော့ ပန်းချီကားအတုဈေးကွက်က ပြည်တွင်းမှာပဲ ရှိနေတာပါ။

Aug 28 ။ ကျန်းမာရေး CDM ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ စုဖွဲ့ထားတဲ့ CDM Medical Network ရဲ့ စာရင်းတွေအရ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ဆက်တွဲ အကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့်
ဆရာဝန်နဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၈၉ ဦး အသတ်ခံခဲ့ရပြီး ကျန်းမာရေးဆေးခန်းနဲ့ အဆောက်အအုံတွေကို ရဲနဲ့စစ်တပ်က ဝင်ရောက်စီးနင်းလို့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ
အယောက် ၁၁၀ ရှိတဲ့အပြင် ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ဆရာဝန်နဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းကတော့ ၈၅၃ ယောက် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

Aug 27 ။ အရှေ့တီမောနိုင်ငံဟာ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG နဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံလို့ ဆိုပြီး ရန်ကုန်မြို့ သံရုံးမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့ သံရုံးတာဝန်ခံကို
စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားပြီး မြန်မာပြည်တွင်းကနေ ထွက်ခွာဖို့ အကြောင်းကြားခဲ့ကြောင်း စစ်ကောင်စီက ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

Aug 26 ။ မြန်မာပြည်သူတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုဟာ မသမာသူတွေရဲ့ ဈေးကစားမှုကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး
မင်းအောင်လှိုင်က မနေ့က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး အဆမတန် ကျဆင်းသွားပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ
တဟုန်ထိုး ကြီးမြင့်လာတာကြောင့် ပြည်သူတွေ စားဝတ်နေရေးအတွက် ခက်ခဲစွာ ရုန်းကန်နေရပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက ထုတ်ဝေထားတဲ့ တရားမဝင် ၂သောင်းတန် ငွေစက္ကူတွေကို ပုဂ္ဂလိကဘဏ်တွေနဲ့ ငွေကြေးဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းတွေမှာ သုံးစွဲခြင်းမပြုလုပ်ကြဖို့နဲ့
မလိုက်နာရင် ဥပဒေနဲ့အညီ အပြစ်ပေး အရေးယူသွားမယ်လို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG) အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေး ဗဟိုအဖွဲ့က ဩဂုတ် ၂၄ ရက်မှာ တားမြစ်မိန့်
ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက ထုတ်ဝေတဲ့ ၂သောင်းတန် ငွေစက္ကူတွေဟာ တရားမဝင်ငွေစက္ကူတွေလို့ ကြေညာထားပြီးဖြစ်သလို အဆိုပါငွေစက္ကူတွေကို လက်ဝယ်ထားရှိတာ၊
အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်တာ၊ တနည်းနည်းနဲ့ လွှဲပြောင်းတာတွေက ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုဆိုင်ရာ ပြစ်မှုတွေကျူးလွန်ရာ ရောက်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

Aug 25 ။ ကချင်ပြည်နယ်၊ ဖားကန့်မြို့နယ် နမ့်ယားရွာမှာ ခေတ္တရပ်နားခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်ဟာ လူ ၈၀ ထက်မနည်းကို ပေါ်တာအဖြစ် ဖမ်းဆီး ခေါ်ဆောင်ပြီး ဒီကနေ့
မနက်အစောပိုင်းက ဖားကန့်ဘက်ကို တက်သွားပြီး မနက်အစောပိုင်း စစ်ကြောင်း မထွက်ခင် လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်မှုတွေ ရှိခဲ့ကြောင်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။

ကချင်လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်အဖွဲ့ KHRW ကတော့ − ဒီကနေ့မှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ နမ့်ယားကျေးရွာက ဒေသခံ ၁၀၀ ကျော်ကို လူသားဒိုင်းအဖြစ် မတရားဖမ်းဆီး
ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့တာကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချကြောင်းနဲ့ ဒါဟာ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးကို ထပ်မံ ချိုးဖောက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ဆရာဝန်‌တွေအပါအဝင် ပုဂ္ဂလိကဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေမှာ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု ပေးနေသူတွေရဲ့ ဝင်ငွေထဲကနေ စက်တင်ဘာ ၁ ရက်ကစပြီး
၂ % အခွန် ကောက်ယူမယ်လို့ စစ်ကောင်စီရဲ့ စီမံကိန်းနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာပါတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် ဆေးကုသစရိတ်ကြီးလာပြီး လူနာတွေကိုပဲ
ထိခိုက်လိမ့်မယ်လို့ CDM ကျန်းမာရေးအသိုင်းအဝိုင်းက ပြောပါတယ်။

Aug 24 ။ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေးစက်ရုံ(ကပစ)တွေကနေ လက်နက်ကြီးတွေ၊ လေယာဉ်ပေါ်က ပစ်ခတ်နိုင်တဲ့ လက်နက်တွေကို ထုတ်လုပ်နေရာမှာ
ချိုင်းနားနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံသားတွေက စက်ရုံတွေထဲ နေထိုင်ကူညီနေကြောင်း ကပစမှာ ၆နှစ်ကျော် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ CDM ဗိုလ်ကြီး ဝင်းနိုင်စိုး က ပြောပါတယ်။

မြန်မာပြည်မှာ ဖြစ်ပွားနေဆဲ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူတွေ စဉ်ဆက်မပြတ်ရှိနေသလို လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ
လိုအပ်ချက်တွေလည်း ဆက်လက်မြင့်တက်နေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံး(UNOCHA)က သတင်း ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

Aug 23 ။ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီအတွက် လေယာဉ်ဆီ တင်သွင်းဖြန့်ဖြူးပေးနေတဲ့ Shoon Energy ကုမ္ပဏီပိုင်ရှင် ဒေါ်ခင်ဖြူဝင်း၊ အရင်ကတည်းက ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ် ထားတဲ့
Asia Sun ကုမ္ပဏီအုပ်စုထဲက ကုမ္ပဏီ ၁၁ ခုရဲ့ ပိုင်ရှင် ဦဇော်မင်းထွန်း တို့ကို ပိတ်ဆို့အရေးယူတဲ့စာရင်းမှာ ထည့်သွင်းလိုက်ကြောင်း US က ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်
ဒေါ်ခင်ဖြူဝင်း ပိုင်ဆိုင်တဲ့ P.E.I Energy နဲ့ PEIA ကုမ္ပဏီတွေကိုလည်း အရေးယူဒဏ်ခတ်တဲ့ စာရင်းထဲမှာ ထည့်သွင်းလိုက်ပါတယ်။ ဒီဒဏ်ခတ်မှုဟာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့်
လူ့အသက်တွေ ဆုံးရှုံးနေတာကို တစုံတရာ တားဆီးနိုင်မှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ထောက်ခံကြိုဆိုကြောင်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)က ပြောပါတယ်။

လျှပ်စစ်မီး ပုံမှန်မပေးနိုင်တဲ့ စစ်ကောင်စီကို ဖေ့ဘွတ်စ်စာမျက်နှာကနေ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ခဲ့တဲ့ ဟစ်ဟော့ အဆိုတော် ဗျူဟာ(နိုင်ငံကျော် အဆိုတော်၊ တေးရေးဆရာ
နိုင်မြန်မာရဲ့ သားဖြစ်သူ)ကို စစ်ကောင်စီက ပုဒ်မ ၅၀၅ (က)နဲ့ စွဲထားတဲ့အပြင် နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှု ပုဒ်မ ၁၂၄ နဲ့ ထပ်တိုးစွဲပြီး ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ ချမှတ်လိုက်ပါတယ်။

Aug 22 ။ ပြည်လုံးကျွတ် သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ အရင်က ပြည်ပ နိုင်ငံတွေရဲ့ နည်းပညာနဲ့ ငွေကြေးအကူအညီတွေရခဲ့ပေမယ့် အခုတော့ အဲဒီအကူအညီတွေ
မရတော့ဘူးလို့ စစ်ကောင်စီ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်းက ပြောပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်ကနေ ၁၅ ရက်အထိ ပြည်လုံးကျွတ်သန်းခေါင်စာရင်း
ကောက်ယူဖို့အရေး နေပြည်တော်မှာပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အစည်းအဝေးမှာ အခုလိုပြောခဲ့တာပါ။

စစ်ကောင်စီရုံးစိုက်ရာ နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေ၊ ပျဉ်းမနားမြို့နယ်ထဲမှာ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ခဲ့တာ မှန်ကြောင်း စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရသူ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက
နေပြည်တော်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဝန်ခံခဲ့ပြီး ထိခိုက်ကျဆုံးမှုအခြေနေကိုတော့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)ရဲ့
ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအပါအဝင် စစ်ကောင်စီကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေသူတွေကတော့ “လမ်းများအားလုံး နေပြည်တော်သို့”ဆိုပြီး စစ်ရေးရည်မှန်းချက်ထား တိုက်ခိုက်နေကြောင်း
ပြောထားပါတယ်။

Aug 21 ။ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး မကောင်းတာ၊ တိုက်ပွဲတွေနဲ့ မိုးရာသီဖြစ်တာကြောင့် ပန်းဂေါ်ဖီ(ပန်းမုန်လာ) စျေးစံချိန်တင်ကျဆင်းသလို အဝယ်မရှိတာကြောင့်
တောင်သူရော ကုန်သည်ပါ အရှုံးပေါ်နေကြောင်း အောင်ပန်းကုန်စိမ်းရောင်းဝယ်ရေး ကုန်စည်ဒိုင်က ပြောပါတယ်။ ပန်းဂေါ်ဖီကို ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းဒေသတွေဖြစ်တဲ့
နောင်တရား၊ တီကျစ်၊ ကလော၊ အောင်ပန်း၊ ပင်းတယနဲ့ ရွာငံဒေသတို့မှာ အဓိကစိုက်ပျိုးပြီး ကချင်ပြည်နယ်၊ မိတ္ထီလာနဲ့ ချင်းတွင်းမြစ်ရိုး အရှေ့ဘက်ကမ်း ကျေးရွာတွေမှာလည်း
စိုက်ပျိုးပါတယ်။

စစ်ကောင်စီတပ်မှာ လူအင်အားနည်းပါးလာလို့ စစ်သားစုဆောင်းရေးတပ်တွေကို တပ်သားသစ်တယောက် ရရှိပါက ကျပ်သိန်း ၃၀ အထိရမယ်လို့ မက်လုံးပေး
ထားပေမဲ့ ဝင်မယ့်သူမရှိဘဲ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြောင်း စစ်သားစုဆောင်းရေးတပ်နဲ့ နီးစပ်သူတွေထံက သိရပါတယ်။

Aug 20 ။ စစ်တပ်က ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ အရက်ဘီယာဆိုင်တွေ အားလုံးနီးပါးကို သူတို့ရဲ့ ထုတ်ကုန်တွေ မဖြစ်မနေ ရောင်းချဖို့၊ မရောင်းချရင် ဆိုင်လိုင်စင် ပိတ်သိမ်းတာ၊
ဖမ်းဆီး ထောင်ချတာတွေ လုပ်မယ်လို့ ခြမ်းခြောက်ထားကြောင်း ပြည်တွင်း အဖျော်ယမကာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ စစ်တပ်ထုတ်ကုန်(၈)မျိုးဖြစ်တဲ့
မြန်မာဘီယာ၊ Andaman Gold ၊ ဒဂုံဘီယာ၊ Mandalay Rum, Black Shield Stout, Army Rum, Red Ruby နဲ့ Premium Gold စီးကရက် စတဲ့ ထုတ်ကုန်တွေ အားလုံးကို
ပြည်သူတွေ လုံးဝ မသုံးစွဲကြဖို့ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေက တိုက်တွန်းထားပြီး ပြည်သူအများစုကလည်း သပိတ်မှောက်ထားပါတယ်။

မြန်မာပြည်တွင်း ဆန်ချောတွေဖြစ်တဲ့ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းမွေး၊ ကျားပျံရှည်နဲ့ ဧရာဝတီပေါ်ဆန်း စျေးနှုန်းတွေဟာ ၂ ရက်အတွင်း ဆန်တတင်းကို ကျပ် ၈,၀၀၀ ကနေ
၁၁,၀၀၀ အထိ မြင့်တက်လာကြောင်း ဆန်ရောင်းဝယ်ရေး ကုန်စည်ဒိုင်တွေက ပြောပါတယ်။ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က ဆန်စျေးတည်ငြိမ်အောင် ဘုရင့်နောင်ကုန်စည်ဒိုင်နဲ့
ဝါးတန်းကုန်စည်ဒိုင်တို့မှာ အရန်ဆန်တွေ ထုတ်ရောင်းပေမဲ့ ပြည်တွင်းဆန်စျေးကွက်ကို သက်ရောက်မှု မရှိဘူးလို့ ဆန်ရောင်းဝယ်သူတွေက ပြောပါတယ်။

Aug 19 ။ မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုး ဆက်လက်ထိုးဆင်းနေပြီး ဒေါ်လာဈေး ကျပ် ၃,၉၀၀ ဝန်းကျင်၊ ရွှေဈေး ကျပ် ၃၉ သိန်းခွဲထိ စံချိန်တင် မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာရဲ့
မြန်မာ့စီးပွားရေးအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှု၊ ၂သောင်းတန်ငွေစက္ကူ ထုတ်‌ဝေမှု၊ ပို့ကုန်လျော့နည်း ကျဆင်းမှုတွေကြောင့် မြန်မာကျပ်ငွေတန်ဖိုးဟာ ဆက်တိုက် ထိုးဆင်းနေခဲ့တာဖြစ်ပြီး
ဈေးနှုန်းမတည်ငြိမ်မှု‌တွေကြောင့် အရှုံးအမြတ်များသလို ရွှေဈေးကွက် ကမောက်ကမ ဖြစ်နေဆဲပါ။

ပြည်တွင်းစျေးကွက်ထဲကို ချိုင်းနားအာလူးတွေ ဝင်ရောက်လာတာ၊ ရာသီဥတုအခြေအနေ ပြန်မှန်လာတာကြောင့် ဒေသထွက်အာလူးစျေးနှုန်းကျဆင်းခဲ့ကြောင်း
အာလူးစိုက် တောင်သူတွေဆီက သိရပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာတော့ ချိုင်းနားက လာတဲ့ အာလူးတွေကို စားသုံးတာများပြီး ဒေသထွက် အာလူးတွေကိုတော့ အာလူးကြော်ထုတ်လုပ်ရာမှာပဲ
အဓိကထားသုံးတယ်လို့ သိရပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ အာလူးကို ရှမ်းပြည်နယ်မှာ ရေသွင်းစိုက်ပျိုးတဲ့ ရေအာလူးနဲ့ ကုန်းတွင်းပိုင်းမှာ စိုက်ပျိုးတဲ့ မိုးအာလူးတို့ အဓိကစိုက်ပျိုးကြပြီး
ဧရာဝတီ၊ မန္တလေးနဲ့ မကွေးတိုင်းဒေသတို့က ကျွန်းမြေနဲ့ သဲချောင်းတွေမှာလည်း စိုက်ပျိုးကြပါတယ်။

Aug 18 ။ မကွေးတိုင်း၊ မင်းဘူးခရိုင်၊ စလင်းမြို့နယ်နဲ့ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်တွေကို စစ်ကောင်စီတပ်က ဖြတ်လေးဖြတ်နဲ့ ပိတ်ဆို့အရေးယူနေလို့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေ
အစာအဟာရချို့တဲ့ပြီး သားဖွားချိန်မှာ ကလေးသေဆုံးမှုနှုန်း ၆၀ % အထိ ရှိနေကြောင်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေနဲ့ စစ်ရှောင်တွေကိုကူညီပေးနေတဲ့ Myanmar SCM-MAGWAYအဖွဲ့
တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ၂နှစ်ခွဲကျော်ကာလအတွင်း မင်းဘူးခရိုင်မှာ စစ်ရှောင်ပြည်သူ ထောင်နဲ့ချီရှိပြီး အဲ့ဒီထဲက ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင်တွေဟာ သောက်သုံးရေ
ကောင်းစွာမရတာ၊ ဆေးဝါးမလုံလောက်တာ၊ စားနပ်ရိက္ခာ မပြည့်စုံတာတွေကြောင့် မီးဖွားချိန်မှာ ကလေးအသေ မွေးဖွားမှုနှုန်း များပြားနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ် ပထမလေးလဖြစ်တဲ့ ဧပြီ ၁ ရက်ကနေ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်အတွင်း မြန်မာပြည်ရဲ့ နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု(FDI)ဟာ US ဒေါ်လာ ၄၆၇ သန်းသာ
ရှိခဲ့ပြီး အရင်ဘဏ္ဍာနှစ် အလားတူကာလနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ၆၁ % ထိ လျော့ကျသွားကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန DICA ရဲ့ အချက်အလက်တွေအရ
သိရပါတယ်။