မြန်မာ့ဂဇက် အယ်ဒီတာ့သင်ပုန်း – ဇွန် ၂၀၂၄

အမေရိကသမ္မတ၏ပေါ်လစီသည် တကမ္ဘာလုံး၏ နိုင်ငံရေးစီးပွားရေးလူမှုရေး စစ်ရေးများသို့ သိသာစွာသက်ရောက်နိုင်ပါသည်။ သမ္မတဖျက်လျှင် ကမ္ဘာပျက်ပါလိမ့်။ တနည်းအားဖြင့် အမေရိကား၏သမ္မတရွေးပွဲသည် ကမ္ဘာ့သမ္မတရွေးပွဲဟုပင်ဆိုနိုင်သည် တမုံ့။

“မိရိုးဖလာ ကွန်ဆာ့ဗေးတစ်မြန်မာတွေ”

မြန်မာနိုင်ငံမှ အမေရိကားသို့ပြောင်းရွေ့အခြေချလာသူတို့မှာပြည်သူပိုင်သိမ်း၊ မြန်မာ့ရှယ်လစ်ပါတီလမ်းစဉ်ပါတီ၏ ပေါ်လစီများ ၊ လူမျိုးရေးအဓိကရုန်း၊ ဦးသန့်၊ အလုပ် သမား၊ ၁၉၈၈ အရေးတော်ပုံနှင့် ၂၀၀၇ သင်္ကန်းရောင်တော်လှန်ရေး စသည်တို့ကြောင့် မိခင်နိုင်ငံမှ ထွက်ခွာ၍ ရောက်ရှိလာသူအများစုဖြစ်ပေရာ ဆိုရှယ်လစ်၊ အစိုးရထိန်းချုပ်မှုများခြင်း၊ အာဏာရှင် စသည်များကို မကြိုက်မနှစ်သက်သူအများစုပါ။ သို့နှင့် သဘာဝအလျှောက် ညာ/ ရှေးရိုးစွဲများဖြစ်ကြ၏။
ကမ္ဘာ၏ ခေတ်အခြေအနေမှာမူ ပြောင်းပြန်ဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းမျိုးဆက် (Millenials, Gen Z-er )များသည် မိရိုးဖလာဘာသာရေး၏အစွဲမရှိ ဘာသာမဲ့များလာသည်ဟု Pew ဆန်းစစ်ချက်များကပြဆိုသည်။ အထူးသဖြင့် ဥရောပနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသော အရှေ့အာရှနိုင်ငံများသည် စံချိန်တင်ဘာသာမဲ့များဖြစ်လာနေကြသည်။ တနည်းအားဖြင့် နိုင်ငံရေးရောင်စဉ်ဘယ်/လစ်ဘရယ်များပါ။

“ကမ္ဘာစစ်လား နီးတယ်ထင်”

အမေရိကားနှင့် ကွန်မြူနစ်ရုရှားတို့ ပြီးခဲ့သော စစ်အေးကာလ( ၁၉၄၅- ၁၉၉၁) တလျှောက်လုံးထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့၍ ဆိုဗီယက်ယူနီယံကြီးပြိုကွဲကာ ရုရှန်းဖက်ဒရေးရှင်း နှင့် နိုင်ငံစုံသို့ကွဲပြဲသွားခဲ့သည်။ လက်ရှိသမ္မတပူတင်သည် ဆိုဗီယက်တို့၏ထိုခါးသီးသော အတွေ့အကြုံကို ကောင်းစွာသိမှီလိုက်သူဖြစ်ပါ၏။ လက်စားချေသည်လော ပြင်ဆင်နိုးထသည်လော ပူတင်သာသိပေလိမ့်မည်၊ မိုဒိုဗာ၊ ဂျော့ဂျီယာ နောက် ခရိုင်းမီးယားနှင့် ယူကရိန်းကို ဖြည်းဖြည်းချင်းအချိန်ယူ ပြန်သိမ်းပိုက်လာသည်။ နယ်မြေချဲ့ထွင်မှုတို့သည် နေတိုးအုပ်စုကို တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်သည့်သဘောသက်ရောက်နေရာ ဒုကမ္ဘာစစ်၏ နာဇီနိုးထသိမ်းပိုက်လာမှု အတွေ့အကြုံရှိပြီးသော ဥရောပနိုင်ငံနှင့်အမေရိကားသည် သဘာဝအလျှောက် တုံ့ပြန်လာကြသည်။
ယခုနှစ်ပိုင်းတွင် ချိုင်းနားသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအင်အားကြီးသို့တက်လှမ်းလာပြီး စစ်ရေးအရလည်း စူပါပါဝါကို ခြေရာတိုင်းလိုက်နိုင်လာပါသည်။ ချိုင်းနားအင်ပါယာဟု တိုင်းပြည်လေးများကိုစုစည်းတည်ထောင်ခဲ့သည့် ပထမဧကရာဇ်ချင်းမင်းဆက် Qin Dynasty (221-206 BCE) မှစခဲ့သည့် ချိုင်းနားသည် စစ်၏ အနိဋ္ဌာရုံတို့ကို ကောင်းစွာကျေညက်သိပြီး နှစ်၃၀၀၀ မြို့ပြယဉ်ကျေးမှုဖြစ်ရာ စူပါပါဝါချင်းထိပ်တိုက်ဖြစ်မှုတို့ကို ပါးနပ်စွာရှောင်ထွက်သွားနိုင်ချေရှိ၏။

“ကမ္ဘာစစ် ရပ်ပစ်မည့်သူ”

ထရမ့်သည် ဖြစ်လာလတံ့သော တတိယကမ္ဘာစစ်နှင့်ကမ္ဘာ့ ပဋိပက္ခတို့ကို ရပ်တန့်ပေးမည့်သူဟူ၍ ကြွေးကျော်ထားသည်။ တတိယကမ္ဘာစစ်ဟူသည် အမေရိကားနှင့် ရုရှားလော၊ ချိုင်းနားလော မသဲကွဲသေး။ ရုရှားယူဆလျှင်တတိယကမ္ဘာစစ်ကို တားဆီးပစ်နိုင်ခြင်းဟူသည် ရုရှားနှင့်မဟာမိတ်ပြုခြင်းမည်သည်။ သမ္မတထရမ့်၏ ယူကရိန်းအပေါ် ဆက်ဆံ/ဆောင်ရွက်နေပုံ အပြောများအရလည်း ထိုသို့မြင်သာ၏။ ဘိုင်ဒန်အုပ်ချုပ်ရေးမှ ယူကရိန်းအား စစ်ရေးထောက်ပံ့နေခြင်းတို့ကို တစိုက်မတ်မတ် ကန့်ကွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်၍ပါ။
လိုရင်းဆိုရသော် ထရမ့်၏ပေါ်လစီသည် ပြည်တွင်း၌ရန်သူများ၏။ သူ့အား အရေးယူထားသမျှ လက်စားချေတုံ့ပြန်မည်ဟု လူသိရှင်ကြားဆိုထားပေရာ ပြည်တွင်း၌မူ ပဋိပက္ခတို့တိုး၍ အဆုံးတနေ့ ပြည်တွင်းစစ်ပင်ထဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဆုံးဖြတ်နေသည်များရှိပါသည်။ မျက်မြင်အရလည်း အမေရိကား၏မကြုံစဖူး အကွဲပြဲဆုံး နှစ်များပါ။

“ကမ္ဘာစစ် ခေါ်မည့်သူ”

ဘိုင်ဒန်၏ပေါ်လစီမှာ နေတိုးနှင့် အင်အားစုဖွဲ့ကာ ရုရှားအားတုံ့ပြန်ချေမှုန်းပစ်ရန်ဖြစ်၏။ ပြီးခဲ့သည် ဇွန် ၆ ရက်နေ့က D-Day အနှစ်၈၀ ပြည့်နှစ်အထိမ်းအမှတ် နောမန်ဒီကမ်းခြေသမ္မတဘိုင်ဒန်မိန့်ခွန်းများအရလည်း ထင်သာမြင်သာသည်။ ထို “ဒီနေ့”တွင် အဓိကရန်သူဖြစ်ခဲ့သော ဂျာမဏီသည် ယခုအခါတွင် နေတိုး၏အမာခံအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်နေသည့်အပြင် ယူကရိန်းကို အထောက်ပံ့နိုင်ဆုံးသော ဥရောပနိုင်ငံလည်းဖြစ်ပါ၏။ သူ၏စီးပွားရေးသည်လည်း ဂျပန်ကို ဖြုတ်ချကာ ကမ္ဘာ့အဆင့် (၃) -၂၀၂၃ဖြစ်ပါ၏။
ကမ္ဘာ့သမိုင်းတအရ ပထမကမ္ဘာစစ်နှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဟူသည် ဂျာမဏီမှချည်း စခဲ့သည်ကို မမေ့သင့်ပေ။ ဤစစ်ကြီးနီးပြီလော။

“အကယ်၍ “

သမ္မတထရမ့်အား အမေရိကားမှရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ပါလျှင် …
သမ္မတထရမ့်၏နှုတ်ထွက်စကားများအရ အမေရိကားသည် ဒီမိုကရေစီ ( လူအများစုဖြင့် သမ္မတအား တိုက်ရိုက်ရွေးကောက်တင်မြှောက်သောစနစ်) မဟုတ်။ ရီပါ့ဗလစ်
( အီလက်တိုရယ်ခေါ် ပြည်နယ်ကိုယ်စားလှယ်များက ရွေးချယ်ပေးခြင်း၊ ဖွဲ့စည်းပုံဖြင့် အာဏာဖြန့်ဝေညှိနှိုင်းခြင်း) ဖြစ်သည်တဲ့။ ဤနှစ်ရာချီအခြေကျနေသော နိုင်ငံရေးစနစ်ကိုပင်တို့ထိ၍ သူ့အမာခံ MAGAတို့ဆီ ရိုက်သွင်းလာပေရာ ယခုရွေးကောက်ပွဲတွင် ထရမ့်အနိုင်ရပါက ကမ္ဘာ၏ World Order အာဏာပါဝါစဉ်တခုလုံးပြောင်းလှန်ဗြောင်းဆန်သွားမည့်သဘောရှိသည်။
အမေရိကား၏ အမြင့်ဆုံးတရားရေးရုံးဖြစ်သော စူပရင်းကိုသ့်တွင် တရားသူကြီးချုပ် ၉ဦးအနက် ၃ဦးကို ထရမ့်မှတိုက်ရိုက်အမည်တင်သွင်းစိတ်ကြိုက်ရွေးချယ်ခန့်ထားခဲ့ပြီး၏။ ယခု ၂၀၂၄ရွေးချယ်ခံရမည့်သမ္မတသည် သက်တော်ရှည်နေသော တရားသူကြီးချုပ်(အနည်းဆုံး) ၂ဦးကို အမည်စာရင်းတင်သွင်းခွင့်ရနိုင်လိမ့်မည်ဟု လက်ရှိသမ္မတဘိုင်ဒန်မှဆိုသည်။ သို့ဆိုသော် အကယ်၍ထရမ့်ပြန်ရခဲ့လျှင် ပေါင်းတရားသူကြီးချုပ် ၅ဦးကို အမည်တင်သွင်းခွင့်ရထားသူဖြစ်လာပေမည်။ ဤသည်မှာ ဘယ်ညာ/ပါတီမျှချေချိန်ခွင်လျာကို ဇောက်ထိုးပြောင်းနိုင်၊ အစွန်းစုံဖြင့်ဆိုရလျှင် လွန်စွာခိုင်မြဲလှသော အမေရိကဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံကျမ်းစာချုပ်ကိုပင် ပြောင်းပြင်ပစ်နိုင်သည်အထိ အာဏာရှိသူဖြစ်သွားနိုင်သည်။
အမေရိကားပိုင်နက်နိုင်ငံမြေတွင် မွေးဖွားသူတိုင်း နိုင်ငံသားဖြစ်ရမည်ဟူသော ဖွဲ့စည်းပုံ၏ပေးထားချက်ကိုပင် ပြင်ပစ်မည်ဟု ပြောဆိုဖူးသူဖြစ်သည့် သမ္မတဟောင်းထရမ့်သည် သူ့အားကန့်သတ်ထားသော သမ္မတသက်တမ်း၄နှစ်/၈နှစ်ကိုလည်း ဆွဲဆန့်လိုက်နိုင်ခြေရှိပါ၏။ ရုရှားနှစ်မိတ်ဖက်လုပ်ကာ နေတိုးအုပ်စုဝင်နိုင်ငံများအားခွဲထုတ်ရင်း ကာကွယ်ရေးစရိပ်များအားညှစ်ထုတ်/ရယူနိုင်ချေလည်းရှိပါ၏။ ထရမ့်၏ အရှိန်အဝါအရ ယခုဇွန် ၆-၉ ဥရောပပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲတွင်ပင် ဥရောပနိုင်ငံ ၂၇နိုင်ငံ၏ လက်ယာဝါဒီ/ပါတီဝင်များ သိသာစွာ ရွေးကောက်ခံရ/အနိုင်ရလာခြင်းကြောင့် ဂျာမဏီသမ္မတမှပင် အစွန်းရောက်အန္တရာယ်အား သတိပေးနေရသည်မဟုတ်ပါလော။

“ရန်ဖက် မိတ်ဖက်”

မြန်မာနိုင်ငံရှေ့ရေး ဆက်စပ်တွေးကြည့်ပါအံ့။
ယခုအာဏာထိန်းထားသည်ဆိုသော စစ်ကောင်စီသည် အိမ်နီးချင်းချိုင်းနားနှင့် အစဉ်တစိုက် “ရန်ဖက်”ဖြစ်သည်။ ဗကပခေါ်ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ထိုမှအကျန် ကိုးကန့်၊ဝ အထူးဒေသ/စစ်တပ်တို့သည် အိမ်နီးချင်းချိုင်းနားမှ သူ၏ပါဝါကိုထိန်းထားရာ ကြားခံများဖြစ်၏။ သို့ဖြစ်၍ ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီးသန်းရွှေ၏ နဝတ/နအဖလက်ထက်တွင် စိတ်မချရသည့် ချိုင်းနားကိုကျော် ရုရှားသို့သွားကာ ပညာတော်သင်စစ်သည်များ ဆယ်စုနှစ်ချီ သောင်းဂဏန်းတင်ပို့လွှတ်ရင်း မဟာဗျူဟာမြောက်စစ်လက်နက်များပါဝယ်ယူ “မိတ်ဖက်”ထားခဲ့သည်။ ယခုလည်းဆက်နေဆဲဖြစ်၏
လိုရင်းဆိုရလျှင် မြန်မာပြည်စစ်အုပ်စုသည် ရုရှား၏ သားတပည့်စစ်စစ်ပါ။
ထရမ့်သာ ရုရှားပူတင်နှင့် ပုလဲပနံသင့်လိုက်လျှင် အမေရိကားမှ မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် ထားလာမည့် ပေါ်လစီအခြေအနေနှင့် ထိုမှတဆင့်တက် နွေဦး‌တော်လှန်ရေးလားရာ/ဖြစ်ရာတို့ကို သင်ကိုယ်တိုင်မှန်းဆနိုင်ပါပြီ။
အမေရိကားမှ ရုရှားနှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆီသို့ ချမှတ်ထားသော စီးပွားရေး/နိုင်ငံရေးပိတ်စို့မှုများကို ဖြေလျှော့/ပယ်ဖျက်ပစ်ခြင်းမှာ အဦးဆုံးဖြစ်လာမည်ဖြစ်၏။
သမ္မတဘိုင်ဒင်လက်ထက်အတွင်း၌ လက်ခံ/ခိုးဝင်ထားသူများကို လူသန်းချီပြန်ပို့ရန် (Project 2025) ဖြင့်စနစ်တကျပြင်ဆင်ထားသည်။ ဤသည်မှာ ထရမ့်၏ အကြိမ်ကြိမ်ပေးနေသော ရွေးကောက်ပွဲကတိလည်းဖြစ်၏။ mass deportation ဟူသတတ်။
ဘိုင်ဒန်လက်ထက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ/နယ်စပ်မှ ရောက်လာသူတို့ သောင်းချီ နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်တင်ခွင့်ရထားပြီး TPS ဖြင့် ၁၈လတခါသက်တမ်းတိုးရသည် အကာအကွယ်လည်း ရထားကြပါ၏။ ထိုသူများအား နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့် တင်နိုင်ခြင်းအား ပိတ်ပစ်၍ TPS ကိုဖျက်သိမ်းက မူလမိခင်နိုင်ငံပြန်လွှတ်ခဲ့သော် နွေဦးတော်လှန်ရေး၏အရှိန်အဟုန်ပျက်ယုံမက ပွဲပင်ပြီးပြတ်သွားနိုင်သည်။
ခြုံ၍ဆိုရပါလျှင် ယခုနိုဝင်ဘာ အမေရိကသမ္မတရွေးကောက်ပွဲသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏အနာဂတ်ကိုလုံးဝကြီးလွှမ်းမိုးနေပါသတည်း။

“မြန်မာ့ကြမ္မာဖန်တီးနိုင်ခွင့်”

အမေရိကနေ မြန်မာဇာတိနွယ် ဦးရေ၁သန်းကျော်မည်ဟု ဤသူခန့်မှန်းပါသည်။ အမှန်တကယ်မဲပေးကြသော အမေရိကန်လူဦးရေ သန်း၁၆၀ကျော်နှင့်နှိုင်းလျှင် နည်းသောအရေအတွက်မဟုတ်သော်ငြား Swing States/ Key States ခေါ် သော ပါတီယိမ်း၍မဲပေးလေ့ရှိသော လူဦးရေနည်းသည့်အရေးပါပြည်နယ်များတွင် အခြေချနေသူ မြန်မာများရကား ရွေးကောက်ပွဲ၏ အီလက်တိုရယ်မဲကို သိသာစွာပြောင်းနိုင်စွမ်းရှိသည်များပါ။
သို့ဆိုသော် မြန်မာနိုင်ငံ၏ကြမ္မာကို ဖန်တီးစီစဉ်နိုင်စွမ်းသည် မြန်မာ-အမေရိကန် မဲပေးသူများလက်ပေါ်တွင်ကျရောက်နေပြီဟု အတင်းကြီးဆိုရမည်တည်း။ ငြင်းချက်ထုတ်မည်လော။