အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ ႏွင့္ ျမန္မာျပည္

အိႏိၵယျပည္တြင္ ျပင္သစ္ႏွင့္အဂၤလိပ္ကုန္သည္မ်ားသည္ အိႏိၵယထီးနန္းဆက္ခံေရးကိစၥထဲ ၾကားဝင္စြက္ဖက္ ျခင္းျဖင့္ ေရရွည္အက်ိဳးအျမတ္ထြက္ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ျပီးျဖစ္ရာ ၄င္းတုိ႔သည္ ျမန္မာျပည္တြင္လည္း ပဲခူးဘုရင္ႏွင့္ ေရႊဘုိမွရွင္ဘုရင္အသစ္- ဘုရင္တစ္ပါးပါးဘက္သို႔ ႐ိုင္းပင္းရန္အသင့္ျဖစ္ေနၾကသည္။ အိႏၵိယႏွင့္ျမန္မာျပည္ ႏွစ္ႏုိင္ငံစလံုးတြင္ ၄င္းတို႔ထိုသုိ႔လုပ္ခဲ့ျခင္းမွာ ပို႔ကုန္သီးသန္႔ေဝစုကို အာသာငမ္းငမ္းလုိခ်င္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

မဂုိ ဆိုေသာကုန္းေျမျပင္ကို ပုိင္စိုးသူမ်ားပင္ မိမိတို႔၏ကမ္းေျခတစ္ေလွ်ာက္ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္း ႀကီးစိုးေနေသာ တိုင္းတစ္ပါးသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ရာစုႏွစ္ခုၾကာေအာင္ သီးခံေနခဲ့ရသည္။ အိႏၵိယျပည္မွ ျဗိတိသွ်ခံတပ္ တံတိုင္းမ်ားသည္ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္းကုန္သည္မ်ား  အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို လက္ခံထားသည္။ ကုန္သည္မ်ားသည္ ၄င္းတုိ႔၏အခြင့္အေရးအတြက္ စာမ်က္ႏွာေပၚ ေရးသားထားေသာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ရယူထားသည္။ ထို႔ျပင္ ၄င္းတုိ႔၏ကုန္သြယ္ေရးသည္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္သာတူညီမွ် အက်ိဳးေက်းဇူးျဖစ္ထြန္းေစသည္ဟု အထင္ေရာက္ေနၾကသည္။

ျပင္သစ္ႏွင့္ျဗိတိသွ်ကုမၸဏီမ်ားသည္ ျမန္မာ့ေျမျပင္ေပၚတြင္ ၄င္းတုိ႔အေရးကိစၥျပီးစီးရန္ အိႏိၵယတြင္ၾကံဳခဲ့ရ သည့္အေျခအေနမ်ားအတိုင္း တူညီေသာအေျခအေနမ်ားကို ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့ပံုရသည္။

၁၇၅၁ ခု ၊ႏွစ္ကုန္တြင္ လန္ဒန္မွအေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီဒါ႐ိုက္တာမ်ားသည္ ေအာက္ျမန္မာျပည္၏အေနာက္ ေတာင္ဘက္စြန္းထိပ္ျဖစ္ေသာ ေမာ္တင္စြန္းအနီးမွ ကြၽန္းတစ္ကြၽန္းေပၚတြင္ အေျခစုိက္ရန္ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ မဒရတ္စ္ေန ေဒးဗစ္ဟန္႔တားအား စီမံကိန္းအသစ္၏ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တာဝန္ေပးခဲ့ၾကသည္။ ေဒးဗစ္ဟန္႔တားသည္ စိန္႔ဟယ္လီနာ၏ ယခင္ဒုတိယဘုရင္ခံျဖစ္၏။

၁၇၅၂ ခု၊ဇြန္လတြင္ ကပၸတိန္ေသာမတ္စ္ေတလာသည္ ဟုိင္းႀကီးကြၽန္းသို႔ ပဏာမမစ္ရွင္သေဘာမ်ိဳး သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းကိုေရာက္ျပီးမၾကာမီမွာပင္ ျဗိတိသွ်တို႔သိမ္းပုိက္ရန္ ရည္ရြယ္ထားေသာဤေျမ သည္ ပဲခူးဘုရင္၏ပိုင္နက္ျဖစ္ေၾကာင္း တုိင္းရင္းသားမ်ားေျပာ၍ ေတလာသိရသည္။ ဤျဖစ္ရပ္သည္ ျမန္မာ့ေျမေပၚကိုလိုနီျပဳရန္ ညံ့ဖ်င္းေသာကနဦးစြန္႔စားမႈျဖစ္ခဲ့သည္။

အေျခခ်မႈသည္ ထီးတည္းမရပ္တည္မရွင္သန္ႏုိင္။ အဓိကျပႆနာမွာ ရိကၡာပို႔ေဆာင္ေရးျဖစ္၏။ စားေရရိကၡာႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္းမ်ားကို ေဝးလံေသာေဒသမွ ကုန္က်စရိတ္ႀကီးစြာ သယ္ယူခဲ့ရသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမနည္းခဲ့။ မဒရတ္စ္မွျဖစ္ေစ၊ ဘဂၤလားမွျဖစ္ေစ၊ အခြင့္သင့္လွ်င္ ျမန္မာျပည္ကုန္းတြင္းပိုင္းမွျဖစ္ေစ သယ္ၾကရသည္။ ျဗိတိသွ်တို႔ မိမိတို႔ဖာသာအေျခစုိက္ခဲ့ေသာ ေျမႏွင့္ပတ္သက္၍ အေျခခ်တည္ေဆာက္မႈထဲ တာဝန္ယူရသူ ဟင္နရီဘရြတ္ခ္ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ထားပုံမွာ-     ”ေတာအတိျပီး၍ လူသူေနထုိင္မႈလံုးဝနီးပါးမရွိ။ ေႏြအခါ ေရေကာင္းေရသန္႔ရွားပါးလွသည္” ဟူ၏။

အဂၤလိပ္ကုန္သည္မ်ားအား ၄င္းတုိ႔၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ စီးပြားေရးအဓိပၸါယ္မရွိေၾကာင္း၊ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းသည္ ကုန္သြယ္ေရးစတင္ရန္ေနရာ မဟုတ္ေၾကာင္းေျပာခဲ့သည္။ အကယ္၍သာ ျဗိတိသွ်တို႔သည္ ၄င္းတို႔၏ ကူး သန္းေရာင္းဝယ္ေရးကို တိုင္းျပည္၏  အဓိကဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕ျဖစ္ေသာ သံလ်င္  တြင္ ဖြံ႕ျဖိဳးေအာင္မလုပ္လိုပါက ကုန္းတြင္း ပိုက်ေသာ ပုသိမ္  တြင္အေျခခ်ရန္ ေတာင္းဆုိသင့္သည္ဟု ေရးသားထားသည္။ ဘရြတ္ခ္၏ သံုးသပ္ခ်က္ကို အေျခခ် စီမံကိန္းေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုယ္တုိင္ အခ်ိန္တိုအတြင္းလက္ခံခဲ့ၾကသည္။

၄င္းတို႔၏အစီရင္ခံစာမ်ားထဲတြင္ ပုသိမ္ကိုသာ အဖန္တလဲလဲညႊန္းထားၾကသည္။ ‘ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းတြင္ ၾကံဳရေသာ အဆင္မေျပမႈမ်ား’ လံုးဝမရွိသည့္အရပ္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ”ေလေကာင္းေလသန္႔ႏွင့္ဆန္စပါး အထြက္ေကာင္းသည္။ ျမစ္သည္ေဘးကင္း၍ အႀကီးမားဆံုးသေဘၤာမ်ားပင္ ေရေၾကာင္းသြားလာႏုိင္သည္။ ဝင္ေရာက္ေနထုိင္သူ အေျမာက္အမ်ားကို လက္ခံထားႏုိင္သည္” ဟူ၍ ပုသိမ္ကိုညႊန္းထားသည္။ ၁၇၅၃ ခု၊ဧျပီလတြင္ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းသို႔ ဟန္႔တားေရာက္ျပီး မၾကာမီမွာပင္ ပုသိမ္ကိုအဓိကအေျခစိုက္ရမည့္ ေနရာအျဖစ္လုိအပ္ေၾကာင္းကို ဤသို႔ေထာက္ျပ ခဲ့သည္။         ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းကိုမူ  ”အလြန္အမင္းက်န္းမာေရးႏွင့္ မညီညြတ္ေသာေနရာ” ဟုေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ေဒးဗစ္ဟန္႔တားကိုယ္တုိင္ နာလံထူရန္ ကို႐ိုမန္ဒယ္ကမ္းေျခသို႔ ေစာႏိုင္သမွ်အေစာဆံုး စက္တင္ဘာလတြင္ ျပန္ခ်င္ခဲ့သည္။ ျပန္ခြင့္မရေသာေၾကာင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္သည့္ကာလ ရွစ္လတာအၾကာ၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဟန္႔တား ကြယ္လြန္သည္။ ဟန္႔တားေနရာကိုဝင္ရန္ လက္ေထာက္လုပ္ခဲ့ေသာ ဟင္နရီဘရြတ္ခ္ကို ခန္႔ရသည္။ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းမွျပႆနာမ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျပီး ပုသိမ္ သို႔အာ႐ံုေရႊ႕ခဲ့ၾကသည္။ ”အေျခခ်ေနထိုင္ျခင္းအတြက္ လြန္စြာသင့္ေလ်ာ္ေသာ တစ္ခုတည္းေသာေရြးခ်ယ္စရာ ပုသိမ္” ကိုရႏုိင္သည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကသည္။

ပဲခူးဘုရင္သည္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ တစိုက္မတ္မတ္ေတာင္းဆုိေနသည့္ က်ယ္ျပန္႔ေသာကုန္သြယ္လြတ္လပ္ခြင့္ကို ေပးသနားလိုျခင္းမရွိေပ။     ေဒးဗစ္ဟန္႔တား၏ ႐ုတ္တရက္ေသဆံုးမႈေၾကာင့္ ျဗိတိသွ်တို႔၏ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးျခင္း ရပ္မသြား႐ံုတမယ္ျဖစ္ျပီးေနာက္ တိုင္းတစ္ပါးသားတို႔ႏွင့္ ေစ့စပ္ညိႇိႏိႈင္းမႈကိုေဆာင္ရြက္ရသူ ပဲခူးဘုရင္၏ညီ ‘ဥပရာဇာ’ ကအဂၤလိပ္ဝန္ ဘုရင္ခံေဆာင္ဒါအားေျပာခဲ့ပံုမွာ –
 ”ရွင္ဘုရင္၏ႏုိင္ငံေတာ္အတြင္း မိမိတို႔သေဘာရွိသလို ဝင္ထြက္သြားလာ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားျခင္းႏွင့္ အလုိရွိရာကုန္ပစၥည္းမ်ား သေဘၤာေပၚတင္ယူေဆာင္သြားခြင့္ဟူသည္ ေရွးမင္းမ်ားလက္ထက္မွစျပီး ယေန႔တုိင္ေအာင္ ထံုးစံမရွိခဲ့သလို ၾကားပင္မၾကားဖူးခဲ့။ ေရွးမင္းမ်ားလက္ထက္ကတည္းက ထံုးစံမဟုတ္ခဲ့ေသာ ဤကိစၥကို ဘုရင္ မင္းျမတ္အား ကြၽႏု္ပ္ေလွ်ာက္တင္ျခင္းမျပဳႏုိင္ေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားလုိက္ရေပသည္”

ပုသိမ္တြင္အေျခစုိက္ျခင္းကိုမူ ”အဂၤလိပ္တို႔၏အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွေနရာ” ျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု ျဗိတိသွ်တို႔ ေမွ်ာ္လင့္လ်က္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ပဲခူးဘုရင္ႏွင့္ ဥပရာဇာတို႔သည္ ပုသိမ္ကိုေပးသနားရန္ ျပတ္ျပတ္သားသား ျငင္းဆိုခဲ့သည္။ ျပင္သစ္တုိ႔သည္ မြန္တို႔ဘက္မွ အားတက္သေရာေထာက္ခံၾကသူမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီသည္  ဘုရင္ဗညားဒလႏွင့္ ဆက္ဆံရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔အေရးမွသည္ ျမန္မာတုိ႔ႏွင့္မိတ္ေဆြဖြဲ႕ရန္ တျဖည္းျဖည္းျဖစ္တည္လာခဲ့သည္။

၁၇၅၅ ခု၊မတ္လတြင္ အေလာင္းမင္းတရားသည္ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းမွျဗိတိသွ်တို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္ရန္ ပဏာမ ေျခလွမ္းကို စတင္လုိက္ေသာအခါ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းဦးစီးမွဴးဘရြတ္ခ္သည္ ပဲခူးဘုရင္ကေပးသနားရန္ အင္တင္တင္ ျဖစ္ေနေသာ အရာကို ျမန္မာဘုရင္ထံမွရႏုိင္သည့္ အခြင့္အေရးအား ခ်က္ခ်င္းျမင္ခဲ့သည္။ ေအာက္ျမန္မာျပည္တြင္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအေျခစိုက္မႈအေပၚ ပံုမွန္သေဘာတူညီမႈႏွင့္ နယ္ေျမဆိုင္ရာ၊ ကုန္သြယ္ဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ား ကိုဆုိလုိသည္။

ျဗိတိသွ်တို႔သည္ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းတြင္ရွိေနဆဲ အေျခခ်ေနထိုင္မႈကို စာခ်ဳပ္တစ္ေစာင္ျဖင့္ တရားဝင္ျဖစ္လိုၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ပုသိမ္တြင္ ၄င္းတို႔အတြက္ ေနထိုင္စရာေျမတစ္ကြက္ကုိ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကသည္။ ၁၇၅၅ ခု၊ ေအာက္တုိဘာတြင္ အေလာင္းမင္းတရား၏ ၾသဇာအာဏာသည္ ေအာက္ျမန္မာျပည္ အေနာက္ေတာင္ဘက္တစ္လႊား၌ အခုိင္အမာ တည္ျမဲေသာအခါ မဒရတ္စ္ဘုတ္အဖြဲ႕အား ဘရြတ္ခ္က ‘ၾကားေနအျဖစ္ေရွ႕ဆက္သြားရန္ ခက္ခဲသြားျပီ‘ ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာခဲ့သည္။

အျခားတစ္ဖက္တြင္မူ စီးပြားေရးႏွင့္တုိုင္းျပည္အေရးတို႔အတြက္ တိုင္းတစ္ပါးသားကုန္သည္မ်ားႏွင့္ ေကာင္း မြန္ေသာဆက္ဆံေရးရွိဖို႔ အေရးႀကီးေၾကာင္းကို အေလာင္းမင္းတရားႏွင့္ဗညားဒလ ဘုရင္ႏွစ္ပါးစလံုး သတိရွိခဲ့ ၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ မြန္ဘုရင္ႏွင့္ျမန္မာဘုရင္တို႔သည္ တုိင္းတစ္ပါးသားကုန္သည္တို႔အေပၚ ၄င္းတို႔ဘက္မွ မည္မွ်ေကာင္းေကာင္းဆက္ဆံသည္ကို အသားေပးေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။ တစ္ျပိဳင္တည္းမွာပင္ တိုင္းတစ္ပါးသားကုန္သည္ မ်ားအား အခြင့္သင့္တုိင္း ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ဖိအားေပးခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႔ရွိေနသည့္တိုင္ ကုန္သည္မ်ား ဘက္မွလည္း ေက်းဇူးတရားမသိတတ္သူမ်ား မျဖစ္ရေလေအာင္၊ သာကူးမ်ားမျဖစ္ရေလေအာင္အထိ သတိအေနအထား သံတမန္မ်ားအျဖစ္ ျပဳမူခဲ့ၾကသည္။

အေလာင္းမင္းတရားသည္ ၁၇၅၅ ခု၊ဧျပီလ ၁၆ရက္မွ ဇြန္လ ၂၇ရက္ထိ ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ စံေနေတာ္မူစဥ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းႏွင့္ ဆင္ႏႊဲေတာ့မည့္စစ္ပြဲကို အာ႐ံုထား၍စီမံေတာ္မူသည္။ ထုိကာလအေတာအတြင္း အဂၤလိပ္ႏွင့္ ျပင္သစ္ကုန္သည္မ်ားသည္ မင္းတရားႀကီးေရွ႕ေတာ္ေမွာက္ အဖူးေျမာ္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ မြန္-ျမန္မာ တုိက္ပြဲ ကာလတြင္ ျဗိတိသွ်သေဘၤာမ်ား မြန္တို႔ဘက္မွဝင္တုိက္ရန္ အတင္းအက်ပ္ဖိအားေပးခံရျခင္း၊ ဘက္ေျပာင္းျခင္း ႏွင့္ အျခားေသာနားလည္မႈလြဲမွားစရာ ျဖစ္ရပ္မ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။

မည္သို႔ဆုိေစ၊ အေလာင္းမင္းတရားသည္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီႏွင့္ တည္ျငိမ္ေသာဆက္ဆံေရးကို ထူေထာင္ ထားရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ ဘရြတ္ခ္ကိုယံုၾကည္ေတာ္မူခဲ့ျပီး တုိင္းတစ္ပါးသားတုိ႔ တင္သြင္းေသာ ‘စာခ်ဳပ္’ ကို လက္မွတ္ထိုးရန္ ဝန္ေလးခဲ့သည့္တုိင္ မင္းတရားကိုယ္တုိင္ ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပလုပ္ျပီး ကုမၸဏီအား ပုသိမ္တြင္ ေျမေနရာတစ္ကြက္ႏွင့္ အခြန္လြတ္ကုန္သြယ္မႈ အထူးအခြင့္အေရးကို ရက္ေရာစြာေပးသနားေတာ္မူခဲ့သည္။

အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ အဂၤလိပ္ဘုရင္၏ ခန္႔ထားျခင္းခံရသူမ်ားဟု အေလာင္းမင္းတရားႀကီးက ယူဆခဲ့ျပီး ဘရြတ္ခ္တစ္ဦးကိုမွ်သာ ပတ္သက္ဆက္ဆံလိုျခင္းမရွိခဲ့။ ဒုတိယေျမာက္ေဂ်ာ့ဘုရင္မင္းျမတ္ထံ ကိုယ္ေတာ္တုိင္ ရာဇသံသဝဏ္လႊာတစ္ေစာင္ ေပးပို႔ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ေလသည္။ လန္ဒန္မွကုမၸဏီဒါ႐ိုက္တာ အဖြဲ႕ထံလည္း ေပးပို႔ရန္ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။ ဤနည္းျဖင့္ မင္းတရားႀကီးသည္ ကုန္သြယ္မႈဖြံ႕ျဖိဳးရန္သာမက အဂၤလိပ္ ဘုရင္ႏွင့္ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးမႈကိုပါ ပ်ိဳးေထာင္ရန္အလိုရွိေတာ္မူခဲ့သည္။ အေနာက္တိုင္းဧကရာဇ္တစ္ပါးကို ဆက္သြယ္ေသာ ထုိသို႔ေသာ ပဏာမေျခလွမ္းမ်ဳိးသည္ ျမန္မာ့သမိုင္းေၾကာင္းထဲတြင္ ၾကားပင္မၾကားဖူးခ့ဲ။

ျဗိတိသွ်တုိ႔က ျမန္မာျပည္တြင္ နယ္ေျမေျခကုပ္ရယူရန္ႏွင့္ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေရးထဲ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရရန္၊ ကုန္သြယ္ အခြင့္အေရးရရန္ ရည္ရြယ္ထားၾကစဥ္ အေလာင္းမင္းတရားႀကီးသည္ အျမင့္မားဆံုးႏိုင္ငံေရးအဆင့္ျဖင့္ ရင္းႏွီး စြာဆက္ဆံေရးအတြက္ အားတက္သေရာ ယံုၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ေနသည္။ ႏွစ္ဦးစလံုးက ‘ခ်စ္ၾကည္ေရး’ ႏွင့္ ‘မဟာမိတ္’ ဆုိသည္ကို ေျပာႏုိင္ၾကေသာ္လည္း ဆုိလိုရင္းမွာ တျခားစီျဖစ္၏။

မဒရတ္စ္ဘုရင္ခံေရာ၊ လန္ဒန္မွကုမၸဏီဒါ႐ိုက္တာမ်ားပါ အေလာင္းမင္းတရား၏ တုိင္းေရးျပည္ေရးစီမံကိန္း မ်ားႏွင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအေပၚ တစ္စံုတရာ စိတ္ဝင္စားမႈမရွိေပ။ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းမွလာေသာ စိတ္ပ်က္စရာသတင္း မ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ နယ္ေျမမတည္ျငိမ္မႈႏွင့္ အဂၤလိပ္-ျပင္သစ္ ခုနစ္ႏွစ္စစ္ပြဲစတင္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ျမန္မာျပည္ထဲ သူတို႔၏လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေရွ႕ဆက္ခ်ဲ႕ထြင္ဖို႔အာသီသ ကုန္ခန္းသြားျပီျဖစ္သည္။ ၁၇၅၂ ခုတြင္ အလြန္အကြၽံဆႏၵေစာျပီး ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းစီမံကိန္းကုိ စတင္ခဲ့ရာမွ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီဒါ႐ုိက္တာမ်ားသည္ ထုိစြန္႔စားမႈေနာက္ကို ဆက္လိုက္ရက်ိဳးနပ္ပါ၏ေလာ မေသခ်ာၾကေတာ့။

ေအာက္ျမန္မာျပည္မွ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ လက္စသိမ္းဖို႔ အခ်က္ေပးလုိက္ေသာ ပထမဆံုးသတင္းလႊာကို ၁၇၅၅ ခု၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ၁၇၅၅ ခု၊မတ္လတြင္ ”ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းစီမံကိန္းအား လံုးလံုး႐ုတ္သိမ္းရန္၊ သို႔မဟုတ္ ကုန္က်စရိတ္ အနည္းဆံုးျဖင့္ျပီးမည့္ ပိုင္ဆုိင္မႈကိုသာဆက္ထားရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၾကဖို႔” မဒရတ္စ္ဘုတ္အဖြဲ႕အား ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေလာင္းမင္းတရား၏ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား အေသအခ်ာတက္လာျပီးမွ၊ အဂၤလိပ္အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီႏွင့္ အဆက္အသြယ္လုပ္ေနခဲ့ျပီးကာမွ၊ ေနာက္ဆံုးတြင္လည္း အဂၤလိပ္တို႔စကားအတိုင္း (စာခ်ဳပ္မွစာခ်ဳပ္) ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႔ သေဘာတူျပီးကာမွ၊ ကုမၸဏီမူဝါဒသည္ ျမန္မာျပည္ကုန္သြယ္ဆိုင္ရာ ပတ္သက္မႈကို အဆင့္ေလွ်ာ့ခ်ရမည့္အျဖစ္ေရာက္ခဲ့သည္။

၁၇၅၉ ခု၊ဇႏၷဝါရီ ၂၃ရက္ေန႔စြဲတပ္ လန္ဒန္မွလာေသာ႐ံုးစာထဲတြင္ ဒါ႐ိုက္တာမ်ားသည္ ၄င္းတို႔၏အေစာပိုင္း အမိန္႔မ်ားကိုပင္ အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ‘‘ဟုိင္းႀကီးကြၽန္းအေျခခ်မႈသည္ ကုန္က်စရိတ္ျမင့္မားလြန္းျပီး အက်ိဳးအျမတ္ မေသခ်ာလွရကား မ႐ုတ္သိမ္းရေသးပါက ခ်က္ခ်င္းျပဳလုပ္ရမည္မွာ ကြၽန္းေပၚအလံထူရန္ အေစခံသံုးဦး၊ ေလးဦး ထက္ပိုျပီး ခ်န္မထားခဲ့ရ။ အလံထူျခင္းသည္ ကြၽႏု္ပ္တို႔၏အခြင့္အေရးကို ထိန္းသိမ္း႐ံုမွ်သာျဖစ္သည္။”
    
၁၇၅၉ ခု၊မတ္လကုန္တြင္ ေရာဘတ္ကလိုက္ဖ္ႏွင့္ ကာလကတၱားဘုတ္အဖြဲ႕တုိ႔သည္ ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းမွ ဥေရာပသားအား လံုးကုိ ေခၚငင္ရန္ ကြၽန္းသို႔ရြက္ေလွတစ္စီး လႊတ္လုိက္ေၾကာင္း၊ ဒုဗုိလ္ကေလးဟုပ္၏လက္ေအာက္တြင္ လူသံုး ေလးဦးကိုသာ သစ္လံုးမ်ားဂ႐ုစိုက္ရန္ ကြၽန္းေပၚဆက္လက္ေနထိုင္ေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း မဒရတ္စ္သို႔အေၾကာင္းၾကား ခဲ့သည္။ စက္တင္ဘာတြင္ ကပၸတိန္ေဆာက္သ္ဘီသည္ ကြၽန္းေပၚက်န္ရွိေနေသးေသာ သစ္လံုးမ်ားကိုေကာက္ရန္ ကာလကတၱားမွ ထြက္လာသည္။ ဤမွ်ျဖင့္ ယခုဇာတ္လမ္းျပီးဆံုးရမည္ျဖစ္သည္။

သုိ႔ရာတြင္ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး စိတ္ေနသေဘာထားေျပာင္းလဲသြားပံုမွာ နားလည္စရာကိစၥျဖစ္ခဲ့သည္။ မဏိပူရမွျပန္လာေသာ အေလာင္းမင္းတရားသည္ အာေမနီယံလူမ်ိဳး ဂရက္ေဂၚရီ၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္မ်ားအရ ဟုိင္းႀကီးကြၽန္း၏ေနာက္ဆံုးဦးစီးမွဴး ဒုဗုိလ္ကေလးဟုပ္သည္ မြန္တို႔အား လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္မ်ား ပံ့ပိုးခဲ့ေၾကာင္း ၾကားသိေတာ္မူခဲ့သည္။ အိႏၵိယ၏လတ္တေလာအေၾကာင္းမ်ားျဖစ္ေသာ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ၏ အိႏၵိယႏုိင္ငံထဲ နယ္ေျမက်ယ္ျပန္႔စြာ ႏုိင္ငံေရးစိုးမိုးျခယ္လွယ္မႈကို ဂရက္ေဂၚရီက အေသးစိတ္ေလွ်ာက္တင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ တြက္ခ်က္မႈတြင္လည္း ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းတြင္ ထုိသို႔ေသာအေျခခ်မႈမ်ိဳးသည္ ေနာင္အခါနယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္ရန္ ေျခကုပ္ယူျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း မင္းတရားႀကီးအား ဂရက္ေဂၚရီက အဆမတန္ခ်ဲ႕ကား ေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္။

ျဖစ္ျမဲသဘာဝအတိုင္း အေလာင္းမင္းတရားသည္ ထုိအသစ္စက္စက္သစၥာေဖာက္မႈအေပၚ အမ်က္ျပင္းစြာထြက္ခဲ့ကာ ဟုိင္းႀကီးကြၽန္းကိုေခ်မႈန္းရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ ”ကုန္တုိက္အားလံုး၊ လက္နက္ႏွင့္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ စသည္တုိ႔ကို” သိမ္းယူခဲ့ရန္ အမိန္႔ထုတ္သည္။ ခုခံမႈမရွိပါက သတ္ျဖတ္ရမည္ဟု အမိန္႔မေပးခဲ့။

(အေလာင္းမင္းတရား၏ လက္စြဲေတာ္ ေပၚတူဂီလူမ်ိဳး) အန္တိုနီယို၏ အကူအညီျဖင့္ ျပင္သစ္ကိုယ္စားလွယ္ လာဗုိင္း အမွဴးျပဳေသာရဲမက္ေတာ္ ၆ဝ သည္ မင္းတရား၏အမိန္႔ေတာ္ကို ထမ္းရြက္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္ဦးစလံုးသည္ ျမန္မာမဟုတ္ေသာ အမႈထမ္းမ်ားျဖစ္ၾက၏။ အသက္ေဘးမွလြတ္ေျမာက္ခဲ့သူမ်ား၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ အန္တိုနီယုိသည္ ပထမဦးစြာ မင္းတရားႀကီး၏စာလႊာအတုျဖင့္ သူ႔ကိုယ္သူမိတ္ဆက္ေပးကာ ျမန္မာရဲမက္ေတာ္ မ်ားအား အဂၤလိပ္ကုန္သည္မ်ားကို သုတ္သင္ေစသည္။ ျမန္မာတို႔သည္ အဂၤလိပ္ကုန္သည္တို႔၏ အေစာင့္ႏွင့္အိႏၵိယ လူမ်ိဳးအေစခံမ်ားကိုပါ သုတ္သင္၍ ေက်ာက္ခ်ထားေသာ ျဗိတိသွ်သေဘၤာႏွစ္စင္းကို မီး႐ိႈ႕သည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္တစ္ေန႔၌ သေဘၤာမ်ားထြက္ခြာသြားသည္ကို မဟန္႔တားႏုိင္ခဲ့။

အသက္ရွင္က်န္သူမ်ားထဲမွ တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ကပၸတိန္အဲလ္ဗက္စ္၏ သုတ္သင္ပြဲအေၾကာင္းေရးထားသည့္ ပထမဆံုးအစီရင္ခံစာေၾကာင့္ ထုိအျဖစ္ကို အိႏၵိယမွသိခဲ့ရျပီး ထိတ္လန္႔တၾကားျဖစ္ခဲ့သည္။ ကုမၸဏီ ထြက္ခြာသြားခ်ိန္မွစျပီး ဟိုင္းႀကီးကြၽန္းသုတ္သင္ပြဲအမွတ္တရသည္ ျမန္မာျပည္သမိုင္းမွတ္တမ္းတြင္ ျမန္မာ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စံနစ္၏ ရက္စက္ေသာ၊ အၾကြင္းမဲ့အာဏာရွင္ဆန္ေသာ အမွတ္တံဆပ္အျဖစ္ ၾကာရွည္ ေလးျမင့္စြာတည္ေနခဲ့သည္။ အေလာင္းမင္းတရား၏ အပိုင္းက႑ႏွင့္ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအေပၚ အရိပ္မည္းထုိးခဲ့သည္။ အမွန္မွာ ျမန္မာ့ရာဇဝင္သမိုင္းတြင္ စိတ္ေနသေဘာထားအပြင့္လင္းဆံုး ရွင္ဘုရင္တစ္ပါး ျဖစ္ႏုိင္ေသာ အေလာင္းမင္းတရားသည္ အဂၤလိပ္တို႔ႏွင့္ေကာင္းမြန္ေသာ ဆက္ဆံေရးကိုထူေထာင္ဖို႔ တစ္ေလွ်ာက္လံုး စိတ္ထက္သန္ခဲ့သူတည္း။ ဤအျဖစ္ကို အေလာင္းမင္းတရား၏ ရာဇသံေရႊေပက သက္ေသထူသည္။

About ၀င့္ျပံဳးျမင့္

wintpyone myint has written 59 post in this Website..

IN LOVE I TRUST.

   Send article as PDF