တလုပ်သဘုံကြေးမုံဂျီးအဘေး ကူမြူနစ်အာဏာရှင် မော်စီတုံး၏ လ ျှာဇဝံ
မော်စီတုံး ငယ်စဉ်ဘဝ …..
၁၈၉၃ ဒီဇင်ဘာ ၂၆၊ ဟူနန်ပြည်နယ် ဇင်းတန်ခရိုင် ရှိုရှမ်းမြို့ရှိ လယ်သမား မိသားစု၌ မွေးဖွားသည်။ ။။
၁၉၀၁ – ဝ၆၊ မူလတန်း တက်သည်။ ။။
၁၉၀ရ – ဝ၈၊ လူမျိုးနွယ် မိန်းခလေးနှင့် ဆယ်ကျော်သက် မော် လက်ထပ်ကာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ပေါင်းဖက်ပြီး သူမ အသက်၂၁နှစ်တွင် ကွယ်လွန်သည်။ ။။
၁၉၁၀၊ ဟူနန်ပြည်နယ်တွင် ကြောက်မက်ဖွယ် အစာရေစာ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ကပ်ဘေးအား ကိုယ်တွေ့ကြုံသည်။ ။။
၁၉၁၁၊ ကွင်မင်းဆက်ကို ချမ်းရှတွင် ဖြစ်ပွားသောတော်လှန်ပုန်ကန်မှုထဲ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်သည်။ ။။
၁၉၁၂၊ နော်မယ်လ်ကျောင်းတွင် ဆရာဖြစ် အတတ်သင်တန်း တက်သည်။ ။။
၁၉၁၅၊ ဒုတိယ ဇနီးဖြစ်မည့်သူ ယန်ကိုင်ဟွေ နှင့် ဆုံတွေ့သည်။ ။။
၁၉၁၈၊ ဟူနန်ခရိုင်အဆင့် နော်မယ်လ်ကျောင်းမှ ဘွဲ့ရသည်။ ။။
၁၉၁၉၊ မေ၄ လှုပ်ရှားမှုအတွင်း ပေကျင်းသို့ မော်သွားရောက်သည်။ ။။
၁၉၂၀၊ ပါမောက်ခ ယန်ခန်ဂျျီ၏သမီး ယန်ကိုင်ဟွေနှင့် လက်ထပ်ပြီး သားသုံးယောက် ထွန်းကားသည်။ ။။ ။။
ကူမြူနစ် မာ့က်စ်ဝါဒ သင်ကြားမှု …….
၁၉၂၁၊ ပေကျင်းတကသိုလ် စာကြည့်တိုက်တွင် အလုပ်လုပ်ရင်း မာ့က်စ်ဝါဒနှင့် စတင်လေ့လာသည်။ ။။
၁၉၂၁ ဇူလိုင် ၂၃၊ ပထမအကြိမ် ကူမြူနစ်ပါတီ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကွန်ဂရက်သို့ တက်ရောက်သည်။ ။။
၁၉၂၄၊ အမျိုးသားရေးပါတီ ကေအမ်တီ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကွန်ဂရက်သို့ ဟူနန်နယ် ပါတီအခွဲ ကိုယ်စားပြု စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ။။
၁၉၂၅ မတ်၊ ကေအမ်တီ ခေါင်းဆောင် ဆွန်ယက်ဆင် ကွယ်လွန်ပြီး ချန်ကေရှိတ် တက်လာသည်။ ။။
၁၉၂ရ ဧပြီ၊ ဟူနန်သို့ ပြန်ရွေ့ ကူမြူနစ်ပါတီနှင့် စည်းရုံးကာ လယ်သမား အုံကြွမှု လုပ်ဆောင်သည်။ ။။
၁၉၃၀၊ ကူမင်တန်မှ မော်ဦးဆောင်သည့် အုံကြွမှုကို စစ်သည် တသန်း အင်အားရှိ လှိုင်းငါးဆင့် စစ်ဆင်ရေးနှင့် နှိပ်ကွပ်သည်။ ။။
၁၉၃ဝ မေ၊ ဟီဇီဈန် နှင့် လက်ထပ်သည်။ ။။
၁၉၃ဝ အောက်တိုဘာ၊ သူ့မိန်းမ ယန်ကိုင်ဟွေနှင့် သားဖြစ်သူ အန်ယင်တို့ ကူမင်တန် ဖမ်းမိပြီး ယန် ကွက်မျက်ခံရသည်။ ။။ ။။
အာဏာ နှင့် နာမည်ကေ ျာ်ကြားမှု တည်ဆောက်ခြင်း …..
၁၉၃၁ – ၃၄၊ ကျန်ဇီတောင်တန်းများပေါ်၌ တရုတ်ရီပတ်ပလစ်ဆိုဗီယက် နိုင်ငံကို မော်နှင့် အခြားခေါင်းဆောင်များ တည်ထောင်သည်။ ။။
အနီရဲရဲ အကြမ်းဖက်ဝါဒ – ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဒေသခံ လူထုအား ကူမြူနစ်တို့ နှိပ်စက် ညှင်းပန်း သတ်ဖြတ်သည်။ ။။
၁၉၃၂ ဇွန်၊ တပ်နီအစောင့်အင်အား ၄၅၀၀ဝ အပြင် ပြည်သူ့စစ် နှစ်သိန်း ရှိလာသည်။ ။။
၁၉၃၄ အောက်တိုဘာ၊ ကူမြူနစ်များအား ချန်ကေရှိတ်တပ်များ ဝိုင်းထားသည်။ ။။
၁၉၃၄ အောက်တိုဘာ ၁၆ – ၁၉၃၅ အောက်တိုဘာ ၁၉၊ အနောက်နှင့်မြောက် ဒေသသို့ မိုင်ရှစ်ထောင် ခရီးရှည်ချီပြီး ကူမြူနစ်တို့ လွတ်မြောက်သည်။ ။။
၁၉၃၇၊ တော်လှန်ရေး လက်စွဲမူ “ဝိရောဓိ” နှင့် “လက်တွေ့” ဒသနများ ထုတ်ဝေသည်။ ။။
၁၉၃၇၊ အိမ်ထောင်ရေး ဖောက်ပြန်နေသော မော်ကို ဟီဇီဈန် ဖမ်းမိပြီး သူတို့ ခွဲကာနေထိုင်သည်။ (ကွာရှင်းမှု မပြု)။ ။။
၁၉၃ရ ဇူလိုင် ရ – ၁၉၄၅ စက်တင်ဘာ ၉၊ ဒုတိယ တရုတ် ဂျပန် စစ်ပွဲ ဖြစ်သည်။ ။။
၁၉၄၂၊ အခြား ပါတီခေါင်းဆောင်များကို ဖယ်ရှားရန် ပါတီတွင်း သန့်စေရေး တိုက်ပွဲ စတင်သည်။ ။။
၁၉၄၃၊ တရုတ်ကူမြူနစ်ပါတီ ဥကဌ ဖြစ်လာသည်။ ။။
၁၉၄၄၊ ဒိုင်ဇီအား တရုတ်ကူမြူနစ်နှင့် ဆက်ဆံရန် ကိုယ်စားလှယ်စေလွှတ်သည်။ အမေရိကန်တို့ ကောင်းစွာ ဧည့်ခံကြိုဆို ခံရသည်။ ။။
၁၉၄၅၊ ချုံကင်းတွင် ချန်ကေရှိတ်၊ ဂျော့မာရှယ်တို့နှင့် ဆွေးနွေးသော်လဲ ငြိမ်းချမ်းရေး မရခဲ့။ ။။
၁၉၄၆ – ၄၉၊ တရုတ်ပြည်တွင်းစစ် နောက်ဆုံးအဆင့် ရောက်သည် ။ ။။
၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၂၁၊ ကူမင်တန်တို့ မော်ဦးဆောင်သည့် အစောင့်နီတပ်အား အကြီးအကျယ် အရေးနိမ့်သည်။ ။။
၁၉၄၉ အောက်တိုဘာ ၁၊ တရုတ်ပြည်သူ့ သမတနိုင်ငံ (ပီအာရ်စီ) တည်ထောင်သည်။
၁၉၄၃ – ၅၃၊ လူတသန်းကျော်မည့် မြေရှင် နှင့် လက်ယာဝါဒီများ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ကွက်မျက်ခံရသည်။ ။။
၁၉၄၉ ဒီဇင်ဘာ ၁၀၊ ကူမင်တန်တို့၏ နောက်ဆုံးခြေကုပ် ချန်ဒူးကို ကူမြူနစ်တို့ သိမ်းပိုက်ရွေ့ ထိုင်ဝမ်သို့ ချန်ကေရှိတ် ထွက်ပြေးသည်။ ။။
၁၉၅၀၊ တရုတ် – ဆိုဗီယက် ခြစ်ကြည်ရေး သဘောတူ စာချုပ်ကို မော် နှင့် စတာလင် လက်မှတ်ထိုးသည်။ ။။ ။။
ပထမ ဆယ်စုနှစ် အောင်ပွဲ နှင့် ကပ်ဘေးများ …..
၁၉၅ဝ အောက်တိုဘာ ၇၊ တိဘက်ကို က ျူးကျော်သိမ်းပိုက်ရန် အမိန့်ပေးသည်။ ။။
၁၉၅ဝ နိုဝင်ဘာ ၂၅၊ မော်၏သား အေယင်န် ကိုရီးယား စစ်ပွဲတွင် ကျဆုံးသည်။ ။။
၁၉၅၁၊ အရင်းရှင် ဆန့်ကျင်ရေး လှုံစော်မှုများ ပြုလုပ်သဖြင့် သိန်းပေါင်းများစွာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတ်သေ (သို့) ကွပ်မျက်ခံရသည်။ ။။
၁၉၅၂၊ ကူမြူနစ်ပါတီမှလွဲရွေ့ အခြားနိုင်ငံရေးပါတီများအား ပိတ်ပင်သည်။ ။။
၁၅၃ – ၅၈၊ တရုတ်ပြည်အား စက်မှုနိုင်ငံ တမဟုတ်ခြင်း ထူထောင်ရန် ပထမ ငါးနှစ် စီမံကိန်း ဆောင်ရွက်သည် ။။
၁၉၅၄ စက်တင်ဘာ ၂၇၊ တရုတ်ပြည်သူ့သမတနိုင်ငံ၏ သမတ ဖြစ်လာသည်။ ။။
၁၉၅၆ – ၅၇၊ အစိုးရအား ဝေဖန်ခွင့်ပြုသော ပန်းပေါင်းတရာ ပွင့်ပါစေ ကမ်ပိန်း ပြုလုပ်သည်။ (ဆန့်ကျင်သူများကို အမြစ်ဖြုတ်ရန် လှည့်ကွက်)
၁၉၅၆ – ကျန်းကွင် မော်စကိုသို့ ကင်ဆာရောဂါ ကုသခံရန် သွားသည်။ ။။
၁၉၅ရ – ၅၉၊ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေး လက်ယ ျာဝါဒီ ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွင် ငါးသိန်းမကသော အစိုးရဝေဖန်သူများကို အလုပ်ကြမ်းစခန်းသို့ပို့ (သို့) ပစ်သတ်သည်။ ။။
၁၉၅၈၊ စုပေါင်းဘုံလယ်မြေစနစ် ထူထောင်သော မဟာခုန်ပျံကျော်လွှား ဒုတိယငါးနှစ် စီမံကိန်းကြောင့် လူ သန်း၂ဝ မှ ၄၃သန်း ငတ်မွတ်သေသည်။ ။။ ။။
ပြည်တွင်း ပြည်ပ ပြသနာများ …..
၁၉၅၈ ဇူလိုင်၃၁ – ဩဂုတ် ၃၊ ခရူးရှက်ဗွ် တရုတ်ပြည်သို့ အလည်အပတ်လာ မော်နှင့်တွေ့ဆုံသည်။ ။။
၁၉၅၈ ဒီဇင်ဘာ၊ သမတရာထူးကို လူရှောင် ဆက်ခံသည်။ ။။
၁၉၅၉၊ တရုတ် ဆိုဗီယက် ကွဲပြဲသည်။ ။။
၁၉၆၂ ဇန်နဝါရီ၊ “တရုတ်ကူမြူနစ်ပါတီ ကွန်ဖရင့်ညီလာခံ ၇၀၀၀” ပေကျင်းတွင် ကျင်းပပြီး လူရှောင်မှ မဟာခုန်ပျံကျော်လွှားရေး စီမံကိန်းအား ရှုံ့ချသည်။ ။။
၁၉၆၂ ဇွန် – နိုဝင်ဘာ၊ တရုတ် အင်ဒီးယား စစ်ပွဲတွင် ဆိုဗီယက် အင်ဒီးယားဖက်မှ ကူညီပြီး Askai ချင်းနယ်စပ်ဒေသကို တရုတ်ရသည်။ ။။
၁၉၆၄ ဧပြီ၊ “ဆန့်ကျင်ဖက် ဝိရောဓိ” နှင့် “လက်တွေ့” လက်စွဲမူများမှ ကောက်နှုတ်ချက်များကို အိတ်ဆောင် စာအုပ်နီထဲ ထည့်သွင်းပုံနှိပ်သည်။ ။။
၁၉၆၄ အောက်တိုဘာ ၁၆၊ လော့နာ တွင် ပထမဆုံး ညူကလီးယားလက်နက် တရုတ် စမ်းသပ်ဖောက်ခွဲသည်။ ။။
၁၉၆၆- ၇၆ မေ ၁၆၊ လူ နှင့် တိန်အား ဆန့်ကျင်သော အကြမ်းဖက် လှုမှုရေး နှင့် နိုင်ငံရေး အကြမ်းဖက် ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေး ဆင်နွှဲသည်။ ။။
၁၉၆ရ ဇန်နဝါရီ၊ ပေကျင်းရှိ ဆိုဗီယက်သံရုံးကို အစောင့်နီတပ်သားများ ဝိုင်းသည်။ ။။
၁၉၆ရ ဇွန် ၁၄၊ ပထမဆုံး ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဗုံး တရုတ် စမ်းသပ်ဖေါက်ခွဲသည်။ ။။ ။။
မော် အကျပိုင်း နှင့် သေဆုံးခြင်း ……
၁၉၆၈၊ ဝီဂါမူဆလင်များ ထကြွမှုကို အားပေးအားမြှောက်ပြုရန် ဇင်ကျန်းပြည်နယ် နယ်စပ်တလျောက် ဆိုဗီယက်တပ်များ စုရုံးသည်။ ။။
၁၉၆၉ မတ်၊ ဥစူရီ မြစ်တလျောက်တွင် တရုတ် နှင့် ဆိုဗီယက် တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားသည်။ ။။
၁၉၆၉ ဩဂုတ်၊ ဆိုဗီယက်က တရုတ်အား ညူကလီးယား အင်အားသုံးမည် ခြိမ်းခြောက်သည်။ ။။
၁၉၇၁ ဇူလိုင်၊ ဟင်နရီ ကစ်ဆင်ဂျာ ပေကျင်းသို့ အလည်သွားသည်။ ။။
၁၉၇၂ ဖေဖေါ်ဝါရီ၊ သမတနစ်ဆင် ပေကျင်းသို့ အလည်ရောက်သည်။ ။။
၁၉၇၄၊ အာရုံကြော ရောဂါကြောင့် မော် စကား ကောင်းစွာ မပြောနိုင်တော့။ ။။
၁၉၇၅၊ ရာထူးမှ အဖယ်ရှား ခံရသော တိန်ရှောက်ပိန် ပါတီအတွင်းရေးမှု ပြန်ဖြစ်လာသည်။ ။။
၁၉၇၅၊ ချန်ကေရှိတ် ထိုင်ဝမ်တွင် ကွယ်လွန်သည်။ ။။
၁၉၇၆ ဇူလိုင် ၂၈၊ ကြီးမားလှသော တန်ရှန်း ငလျင်ကြောင့် လူ နှစ်သိန်းခွဲ မှ ရှစ်သိန်း သေသည်၊ မော်မှာ ဆေးရုံတက်နေခဲ့ရပြီးပြီ။ ။။
၁၉၇၆ စက်တင်ဘာ ၉၊ မော် ကွယ်လွန်ပြီး ဟွာဂူဖန်း သူ့နေရာ ဆက်ခံသည်။ ။။
၁၉၇၆၊ ကျန်းကွင် နှင့် လေးဦးဂိုဏ်းဝင်များ အဖမ်းခံရသည်။ ။။ ။။
မော်စီတုံး၏မြစ် ကူမြူနစ် တရုတ်သဗုံ ကြေးမုံဂျီး၏ဘဲ ချန်ကေရှိတ်မြစ် ကူမင်တန် ထိုင်ဝမ်ကြောင်ကြီး
One comment
ဦးကြောင်ကြီး
November 12, 2017 at 11:42 pm
Timeline of Mao Zedong’s Life
Founder of the People’s Republic of China
by Kallie Szczepanski
Updated May 21, 2014
This timeline shows the significant events in Mao Zedong’s life, in a simple one-page format. For a more detail, please see the in-depth Mao Zedong Timeline.
Mao Zedong’s Early Life
• Dec. 26, 1893 – Mao born to farmer family at Shaoshan, Xiangtan County, Hunan Province
• 1901-06 – Mao attends local primary school
• 1907-08 – Teenaged Mao is married to a woman from the Luo clan; they live together for several years, but she dies at 21.
• 1910 – Mao sees terrible famine in Hunan Province
• 1911 – Revolution, Mao fights on revolutionary side in Changsha against Qing Dynasty
• 1912 – Mao enters Normal School for teacher training
• 1915 – Mao meets future second wife, Yang Kaihui
• 1918 – Mao graduates from First Provincial Normal School of Hunan
• 1919 – Mao travels to Beijing during May Fourth Movement
• 1920 – Married Yang Kaihui, daughter of Professor Yang Changji; three sons
Mao Learns about Marxism
• 1921 – Mao introduced to Marxism working at library of Peking University
• July 23, 1921 – Mao attends 1st session of National Congress of Comm. Party
• 1924 – Delegate to 1st National Conference of KMT; organizes Hunan branch
• March 1925 – KMT leader Sun Yat-Sen dies, Chiang Kai-Shek takes over
• April 1927 – Chiang Kai-Shek attacks communists at Shanghai
• 1927 – Mao returns to Hunan, meets with Communist Party re: peasant uprisings
• 1927 – Mao leads Autumn Harvest Uprising in Changsha, Hunan
• 1930 – KMT sends five waves (more than 1 million soldiers) against rising communist power led by Mao
• May 1930 – Mao marries He Zizhen
• Oct. 1930 – Kuomintang (KMT) captures Yang Kaihui and son Anying , Yang executed
Mao Gathers Power and Fame
• 1931-34 – Mao and others establish Soviet Republic of China in mountains of Jiangxi
• “Red terror” – Communists torture and murder thousands of local people
• June 1932 – Red Guard numbers 45,000, plus 200,000 militia
• October 1934 – Chiang Kai-shek’s forces surround communists
• October 16, 1934-October 19, 1935 – The Long March, communist escape 8,000 miles to north and west
• 1937 – Mao publishes “On Contradiction” and “On Practice,” revolutionary tracts
• 1937 – He Zizhen catches Mao in affairs, they split (but don’t divorce)
• July 7, 1937-Sept. 9, 1945 – Second Sino-Japanese War
• Nov. 1938 – Mao marries Jiang Qing (birth name Li Shumeng), later known as “Madame Mao”
• 1941 – Mao advocates “stern measures” against non-cooperative peasants
Chairman Mao and the Founding of the PRC
• 1942 – Mao launches “Rectification of Conduct” campaign, Zheng Feng, to purge other CPC leaders
• 1943 – Mao becomes Chairman of the Chinese Communist Party
• 1944 – US sends Dixie Mission to Chinese Communists – Americans are favorably impressed
• 1945 – Meets with Chiang Kai-Shek and George Marshall for discussions in Chongqing; no peace deal
• 1946-49 – Final phase of Chinese Civil War
• Jan 21, 1949 – KMT suffers huge loss against Red Guard led by Mao
• Oct. 1, 1949 – Foundation of PRC
• 1949-1953 – Mass executions of landlords and other “rightists,” more than 1 million likely killed
• Dec. 10, 1949 – Communists take Chengdu, last KMT stronghold. Chiang Kai-shek flees to Taiwan.
• 1950 – Sino-Soviet Treaty of Friendship signed by Mao and Stalin
The First Decade: Triumph and Disaster
• Oct. 7, 1950 – Mao orders invasion of Tibet
• Nov. 25, 1950 – Son Mao Anying killed in Korean War
• 1951 – Three-anti/Five-anti Campaigns against capitalists, hundreds of thousands dead by suicide or execution
• 1952 – Mao bans parties except CCP
• 1953-58 – First Five-Year Plan, Mao undertakes instant industrialization of China
• Sept. 27, 1954 – Mao becomes President of PRC
• 1956-57 – Hundred Flowers Campaign, Mao encourages criticism of government (trick to root out dissidents)
• 1956 – Jiang Qing goes to Moscow for cancer treatment
• 1957-59 – Anti-Rightest Movement, some 500,000+ government critics re-educated through labor or shot
• Jan. 1958 – Great Leap Forward (Second Five-Year Plan), collectivization, 20-43 million starve to death
Trouble at Home and Abroad
• July 31 – Aug. 3, 1958 – Khrushchev visits Mao in China
• Dec. 1958 – Mao relinquishes presidency, succeeded by Liu Shaoqi
• 1959 – Sino-Soviet Split
• Jan. 1962 – CPC “Conference of the 7,000” in Beijing, Pres. Liu Shaoqi denounces Great Leap Forward
• June-Nov., 1962 – Sino-Indian War, USSR supports India, China wins Aksai Chin border region
• April 1964 – Parts of “On Contradiction” and “On Practice” republished as part of The Little Red Book
• Oct. 16, 1964 – China tests first nuclear weapon at Lop Nur
• May 16, 1966-1976 – Cultural Revolution, social and political upheaval in reaction against Liu and Deng
• Jan 1967 – Red Guards besiege Soviet Embassy in Beijing
• June 14, 1967 – China tests first hydrogen bomb (“H-bomb”)
Mao’s Decline and Death
• 1968 – Soviet troops deploy along border with Xinjiang, fostering revolt among Uighers
• March 1969 – Fighting between China and USSR breaks out along Ussuri River
• August 1969 – Soviets threaten to nuke China
• July 1971 – Henry Kissinger visits Beijing
• Feb. 1972 – President Nixon visits Beijing
• 1974 – Mao loses ability to speak coherently due to ALS or motor neuron disease
• 1975 – Deng Xiapeng, purged in 1968, returns as party secretary
• 1975 – Chiang Kai-shek dies in Taiwan
• July 28, 1976 – Great Tangshan Earthquake kills 250,000-800,000 people; Mao already in hospital
• Sept. 9, 1976 – Mao dies, Hua Guofeng succeeds him
• 1976 – Jiang Qing and other members of “Gang of Four” arrested