လွမ်းမိသေးတယ်… Hippocrates (အပိုင်း-၆)

မြန်မာပြည်မှာဘာတွေစတင်သင့်ပြီလဲ

တွင်ရောက်နေ ပေပြီ။ အရေးပါသောအချိန်အခါဖြစ်သလိုတာဝန်ရှိသောအစိုးရအနေဖြင့်ပြည်သူတိုင်းအတွက် ေ၇ရှည်အကျိုးပြုမည့်အလုံးစုံသောကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအစီအစဉ်များကိုခုကတည်းကပြင်ဆင်ေရေးဆွဲပြဌာန်းရန်အရေးကြီးနေပေပြီ။ သို့သော်လက်ရှိနိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲအတွက်တာစူနေသောစစ်အစိုးရ၏မအားလပ်မှုများက ဤကျန်းမာရေးဆိုင်ရာေ၇ရှည်အစီအမံများကိုနှောင့်နှေးသွားစေသည်သာမကကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအနိမိ့ဆုံအဆင့်ကိုပင်အများလူထုကခံစားခွင့်မရှိတော့ပါ။ မြန်မာတို့၏ဆိုရိုးဖြစ်သော “ကျန်းမာရေးသည်လာဘ်ကြီးတပါး”ဟူသောစကားသည်သွေးထွက်အောင်မှန်သည်ဆိုသောအချက်ကိုစာရေးသူကိုယ်တိုင်ဆေးရုံရောက်မှသိရတော့သည်။ လက်ရှိဦးတည်ရာမဲ့သွားနေသောျမြန်မာနိုင်ငံ၏ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းကိုလမ်းကြောင်းတည့်ပေးရန်ကားယခုအချိန်အရေးကြီးသောအချိန်သို့ရောက်နေသည်သာမက၊ သင့်လျော်သောအစီအမံများအစပျိုးရန်ကောင်းသောအချိန်အခါကောင်းဆိုလျင်မှားမည်မထင်ပါ။ လက်ရှိနိုင်ငံတကာနှင့်အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ် (healthcare system) ကိုစနစ်တကျလေ့လာပြီး၊ မိမိနိုင်ငံ၏ရေမြေသဘာဝနှင့်ကိုက်ညီမည့်ခေတ်မှီသောကျန်းမာရေးအစီအမံများ ချမှတ်ရေးဆွဲရန်အထူးလိုအပ်နေချိန်ပင်။ သတင်းစာနှင့် media တို့တွင်ဖေါ်ပြကောင်းရုံရှိသော”ဟန်ပြ”လုပ်ရပ်များရပ်တန်းကရပ်ကြဘို့လိုပါပြီ။

• ဆင်းရဲချမ်းသာမရွေးပြည်သူတရပ်လုံးကိုလွှမ်းခြုံသည့်၊ ကာကွယ်ရေးကိုအခြေခံသောကျန်း မာရေးစောင့်ရှောက်မှုအာမခံစနစ် ကို အကောင်အထည်ဖေါ်ရန်၊ (universal preventive-based healthcare insurance coverage)
• ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းများဖြစ်သည့်ဆေးကုသမှုနှင့်အခြားဆေးဘက်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ (services)၊ ဆေးပညာသင်ကြားရေး၊ သုတေသန နှင့်တိုင်းရင်းဆေးပညာတို့တွင်အစိုးရကတိုက်ရိုက် ပါဝင်ပတ်သက်သောအခန်းကဏ္ဍကိုအပြီးတိုင်ဖျက်သိမ်းရန်၊ ယင်းဖျက်သိမ်းသောဌာနများကိုပုဂ္ဂလိကသို့စနစ်တကျလွဲပြောင်းပေးပြီးသင့်တင့်သောကျန်းမာရေးစံ နှုန်းထားများသတ်မှတ်ထားသောဥပဒေသတ်မှတ်ချက်ဖြင့်ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခွင့်ရှိသောအခွင့်အလမ်းများပေးရန်၊ ဗဟိုအစိုးရမှယင်းလုပ်ငန်းများအဆင့်မြင်ရှင်သန်နိုင်ရေးအတွက်ဘဏ္ဍာငွေခွဲဝေ ချထားခြင်းနှင့်ကြိ ကြပ်ကွပ်ကဲခြင်းမှအပ၊ ကျန်းဝန်ထမ်းရေးရာ၊စီမံခန့်ခွဲရေးရာ၊ ကိစ္စအဝဝကို လွတ်လပ်စွာဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိစေရန်၊
• ဆေးဘက်ဆိုင်ရာမှတ်တမ်းများကိုဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုစနစ် (computerized medical data keeping and exchange system) ဖြင့်အစားထိုးပြောင်းလဲရန်။ ယင်းမှတ်တမ်းများလုံခြုံရေးအတွက်ဥပဒေကာကွယ်မှုများပြုလုပ်ရန်။
• ဗဟိုရောဂါကာကွယ်နှိမ်နင်းရေးကွပ်ကဲမှုဌာန၊ အစားအစာနှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲမှုဌာန၊ ကျန်းမာရေးဆိုင် ရာညွှန်ကြားမှုဌာန၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအာမခံစနစ်ဆိုင်ရာကော်မရှင်နာရုံး များကိုသာအစိုးရ ၏ဥပဒေများကိုလိုက်နာကြစေခြင်းအလို့ငှာဖွဲ့စည်းလုပ်ကိုင်စေပြီး၊ ကျန်ဌာနများကိုဖျက်သိမ်းရန်၊
• လက်ရှိဗဟိုနှင့်ဒေသဆိုင်ရာကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနအဆင့်ဆင့်ကိုကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်း များကိုဥပဒေကြောင်းနှင့်ညီမညီစစ်ဆေးသောဌာနများအဖြစ်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန်၊
• အစိုးရကကွပ်ကဲပြပ်မတ်သော ကျန်းမာရေးအာမခံစနစ် ကိုထူထောင်ရန်၊ (independent governmental insurance program)၊ ယင်းမှတဆင့်ပုဂ္ဂလိကကျန်းမာရေးအာမခံလုပ်ငန်းများ (private insurance) ကိုအကန့်အသတ်ဖြင့်သာကြိကြပ်ခွင့်ပြုရန်၊
• တိုးတက်ပွားများလာသော ပုဂ္ဂလိကဆေးကုသမှုစနစ် (private healthcare system) ကိုကြိကြပ် မည့်ဥပဒေနှင့်စောင့်ကြည့်အဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းကြပ်မတ်ရန်၊
• ဆေးကုသသောဆေးရုံ/ဆေးခန်းဆရာဝန်များ၏စံနှုန်းသတ်မှတ်ရေးနှင့်တသမတ်တည်းမြင့်မားရေးတို့အတွက် “စဉ်ဆက်မပြတ်ပညာသင်ကြားရေးစနစ်” ကို accreditation စနစ်ဖြင့်အစားထိုးပြုပြင် မှုများပြုလုပ်ရန်၊
• ဆရာဝန်/သူနာပြု/ကုသရေးနှင့်ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ၏လိုင်စင်လုပ်ငန်းကို စိစစ်ကြပ်မတ်ရန်၊ ဆေးလောကအတွင်းလူရိုသေရှင်ရိုသေပညာရှင်များပါဝင်သော (အစိုးရနှင့်ပြင်ပလွှမ်းမိုးမှုကင်းသည့်) ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့်ဖွဲ့စည်းအကောင်အထည်ဖေါ်ရန်၊
• လိုင်စင်ကိုင်ဆောင်သောကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ (အထူးသဖြင့် ဆရာဝန်နှင့်သူနာပြုများ)၏ အခွန်အခကို၎င်းတို့တာဝန်ထမ်းဆောင်သော ဆေးရုံဆေးခန်း၏အကျိုးအမြတ်၇ရှိမှုပေါ်မူတည်၍ ကင်းလွတ်ခွင့်/လျော့နည်းခွင့်များသတ်မှတ်ရန်၊ (ဥပမာ-အကျိုးအမြတ်ကိုအဓိကမထားသော -သို့မဟုတ်- စစ်တပ်/အခမဲ့အစိုးရဆေးရုံ/ဆေးပေးခန်းတို့တွင်တာဝန်ထမ်းဆောင်သော ဆရာဝန်နှင့်သူနာပြုများ)
• Co-operative pool သမဝါယမစနစ်ဖြင့်အခြေခံသောဆေးကုသမှုစနစ်ကိုအားပေးထူထောင်ရန်၊
• ကုထုံးစံနှုန်းနှင့်အခကြေးငွေနှုန်းကိုဥပဒေပြဌာန်းပြီးတပြေးညီဆောင်ရီက်နိုင်ရေးအတွက် commissioner အဆင့်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်ခန့်ထားစောင့်ကြည့်ရန်၊
• လက်ရှိဖွဲ့သည်းထားသောကျေးလက်ကျန်းမာရေးဌာနနှင့်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့တို့ကိုလူထုအခြေပြုသည့်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအဖြစ်ပြောင်းလဲအကောင်အထညိဖေါ်ရန်၊ ခေတ်မှီသောဆေးဝါးအ သုံးအဆောင်ပံ့ပိုးရေးနှင့်နည်းပညာမြှင့်တင်ရေးအစီအစဉ်များစနစ်တကျဖေါ်ထုတ်ရန်။
• လက်ရှိဆေးပညာသင်ကြားရေးစနစ်ကိုတတ်ကျွမ်းသောပြည်ပတိုက်ရိုက်အကူအညီနှင့်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအပေါ်အခြေခံ၍ပြန်လည်သုံးသပ်ပြုပြင်ဖွဲ့စည်းရန်၊
• ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသည့်ဆေးရုံ/ဆေးခန်း/ကျန်းမာရေးဌာန/တက္ကသိုလ်နှင့်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းအဆင့်ဆင့်တွင်အစိုးရကဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု(လုံဝ)မလုပ်ဘဲ၊ ဥပဒေကြောင်းအရသာ စောင့်ကြပ်ကွပ်ကဲခြင်းသာပြုလုပ်ရန်။

အချုပ်ဆိုရသော်၊ ယခုအချိန်ကား”အခမဲ့”နှင့်”အခဖြင့်”ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်တို့၏လွန်ဆွဲအား ပြိုင်ချိန်ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ပင်မပြောင်းလဲမှုများပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ရန်အချိန်တန်ပြီဖြစ်ပြီး၊ ပြုပြင်မှုမျာပြုလုပ်ရန် အကောင်းဆုံး အချိန်လမ်းဆုံလမ်းခွသို့ရောက်နေပြီဖြစ်ပါကြောင်းတိုုက်တွန်းလိုက်ပါသည်။