Ethereum ဘယ်လိုတူးထုတ်မလဲ.. – တိမ်မည်း

Ethereum ဆိုတာ Bitcoin ပြီးရင် ဒုတိယ နာမည်အကြီးဆုံး ကွိုင်ပါ။ Bitcoin နဲ့ မတူတဲ့ အချက်က သူ့ကို မူတည်ပြီး ပေါက်ဖွားနေတဲ့ သူရဲ့ blockchain ကိုသုံးနေတဲ့ တခြား Coin တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ပြောရရင်တော့ သူက Infrastructure တခုပေါ့။ ဒါကြောင့် အသုံးဝင်မူမှာ Bitcoin ထက်သာတယ်လို့ ပြောရမလားပါပဲ။ သို့ပေသိ နာမည်ကြီးတာကတော့ Bitcoin ပေါ့နော်။ လူသုံးများတာကိုး။
ဆိုတော့ အခုထက်ထိ Bitcoin ရော Ethereum ရောမှာ တူတာကတော့ အသစ် တခုထွက်လာဖို့ Mining လုပ်ရတာပါပဲ။ Mining လုပ်တယ်ဆိုတာကလည်း တကယ်တော့ transaction ကို အပြိုင်လုပ်ရတာပါ။ တနည်းအားဖြင့် Proof-of-work လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ သဘောက ဘာနဲ့တူလည်းဆိုတော့ ဆရာက ပုစ္ဆာတပုဒ်ကို ပြိုင်တွက်ခိုင်းတယ် အရင်ဆုံးမှန်မှန်ကန်ကန် တွက်နိုင်တဲ့ လူက အမှတ်ရတာပါပဲ။ အခုကိစ္စမှာတော့ Coin ရတယ်ပေါ့။ တကယ့်လက်တွေမှာတော့ ဆရာက တချိန်တည်းမှာတပည့်အများကြီးကို တခုပြီးတခု တွက်ခိုင်းနေတာပေါ့။ အရင်ပြီးတဲ့လူ ရကြေးဆိုပေမယ့်။ တွက်ရမယ့် ပုစ္ဆာက များလွန်းတဲ့အတွက် တယောက်တည်းကပဲ အကုန်လုံးရတာမျိုး ရှိဖို့ ခဲယဉ်းပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့် PoW ကိုအခြေခံတဲ့ Bitcoin တို့ Ethereum တို့မှာ Mining Process ဟာ အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။
PoW ဟာ hash function အပေါ်အများကြီး မူတည်ပါတယ်။ Hash နဲ့ Encryption ဘာကွာလည်းဆိုရင် hash က one way ပါ။ သဘောက သူ့အထဲမှာ ထည့်ထားတာကို ဘာလည်း သိချင်ရင် ဖြစ်နိုင်တဲ့ ဖြစ်တန်စွမ်းတွေကို အကုန် စမ်းကြည့်ပြီးမှ ထွက်လာနိုင်တာပါ။ Prooof-of-work ဟာ ဒီလို ဖြစ်တန်စွမ်း hashes တွေကို “difficulty” parameter ပေါ်မူတည်ပြီးစလုပ်ပါတယ်။ Miners တွေဟာ brute force နည်းလမ်း ဖြစ်တန်စွမ်းအားလုံးကို ယှဉ်ပြီး တွက်ထုတ်ရပါတယ်။ ပြီးခဲ့ block တွေမှာ တွက်ထားခဲ့တာတွေပါ အပါအဝင်ပေါ့။ ဒါကြောင့် ဒါမျိုးလိုတာဟာ စွမ်းအင် အင်မတန်ကုန်ပါတယ်။ သဘောက မီးအားကုန်တယ်ပေါ့။ အဲ့ဒီတော့ ဘယ်လောက်မြန်မြန် ရမရက difficulty parameter အပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ https://etherscan.io/chart/difficulty မှာ အချိန်ကာလနဲ့ အမျှ ETH ရဲ့ ခက်ခဲမူတွေကို သွားကြည့်နိုင်ပါတယ်။ Miners တွေဘက်မှာလည်း Hash Rate ဆိုတာရှိပါတယ်။ ဒါကတော့ တွက်နိုင်တဲ့နှုန်းမှာ တစက္ကန့်မှာ ဘယ်လောက်မြန်မြန် တွက်နိုင်လဲပေါ့။ အဲ့ဒါကို Hash Rate နဲ့ ဖော်ပြတတ်ပါတယ်။ Miners တွေများများရှိလေ အပြင်လူတွေက ကဖျက်ကယက် လုပ်ဖို့ခဲယဉ်းပါလေပဲ။ တကယ်တော့ ဒီ Network ကြီးလုံခြုံနေတာက Miners တွေကြောင့်ပါ။

ဘာကြောင့် Ethereum ကို တူးသင့်လဲ
တကယ်တော့ Mining ဆိုတာက ဒီ Ethereum Network ကြီး လုံခြုံနေအောင် အလုပ်ဖြစ်အောင် လုပ်တာပါ။ ပြောရရင် transaction ကို လိုက်မှတ်ပေးတယ် အသိအမှတ်ပြုတယ်။ စသဖြင့်ပေါ့။ သို့ပေသိ လူသုံးများလာတဲ့အခါ Miners တွေလည်း များလာပါတယ်။ ဈေးလည်း တက်လာတဲ့အခါ Mining လုပ်တယ်ဆိုတာ ပိုက်ဆံရဖို့ အဓိကဖြစ်လာပါတယ်။ Miners တွေဟာ block တခုချင်းဆီအတွက် ဆုကြေးငွေ အနဲငယ်ဆီရပါတယ် နောက်ပြီး လွဲပြောင်းခလည်း ရပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်း ETH ဈေးတက်လာတဲ့အခါမှ အဲ့ဒီလွဲပြောင်းတ နည်းအားဖြင့် gas fee ဟာလည်း အတော်ရလာပါတယ်။
နောက်ပြီး Ethereum Mining ဘာကြောင့် တူးသင့်လဲဆိုတဲ့ တခြား အကြောင်းပြချက်တွေ ရှိနိုင်ပါသေးတယ်။ တချို့ကကျတော့ အမြတ်မရှိပဲကို တူးတာပါ။ သဘောက ဒီ Network ကို လုံခြုံပြီး အလုပ်လုပ်စေချင်လို့ကို တူးတာပါ။ အမြတ်ရပါစေဘာညာ မရှိပါဖူး။ သို့ပေသိ အဲ့လိုလုပ်ချင်းအားဖြင့်လည်း Ether အနည်းငယ်ရနိုင်ပါတယ် ဘာမှထူးထူးထွေထွေ မရင်းနှီးပဲနဲ့ပေါ့။
နောက်ပြီး ပုံမှန်မဟုတ်ပဲ Mining လုပ်တာတွေလည်းရှိပါသေးတယ်။ အဲ့ဒါကတော့ အိမ်ကို အပူပေးတာမှာ ဈေးပေါပေါနဲ့ရတာပါ။ Ethereum Mining လုပ်တာပါ။ လျှစ်စစ် ကုန်ပါတယ် နောက်ပြီး အပူလည်း ထွက်ပါတယ်။ အေးခဲလှတဲ့ ရာသီဥတုတွေမှာ ဘယ်လိုပဲနေနေ အပူရဖို့ မီးအားကို သုံးရမှာပါပဲ။ အဲ့ဒီအတွက် Mining လုပ်ရင်းနဲ့ အပူရတာပေါ့။ အဲ့လိုလုပ်လို့ရလာတဲ့ ပိုက်ဆံဟာ မီတာခကို တော့ အပြည့်အဝ ကာဗာ မဖြစ်ပေမယ့် ဘာပြောပြော အပူပေးနေရမှာထက်စာရင်တော့ နဲနဲ အပူအတွက် မီတာခ နဲနဲ သက်သာမယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါမယ်။
Proof-of-Stake အပြောင်းအလဲက Ether Mining ကို ရပ်တန့်သွားစေနိုင်မလား
ဒါကို အရင်မပြောခင် PoW နဲ့ PoS ကို အရင် ခွဲခြားပြီးသိဖို့လိုပါတယ်။ PoW ဆိုတာက အထက်မှာ တုန်းက ပြောသွားသလိုပဲ ကိုယ့်ကို network က ပုစ္ဆာတွေပေးတယ် အဲ့ ပုစ္ဆာကိုတွက်တတ် ပြီးတော့ မှန်ပြီဆိုရင် Network ထဲကို ပစ်ထည့်လိုက်တယ်။ အရင်ဆုံး မှန်တဲ့သူဆိုရင် Network က ဆုပေးတယ်။ အဲ့လိုမျိုးပေါ့ အဲ့ဒါကို Mining လို့ ခေါ်ပါတယ်။ PoS ကျတော့အဲ့လို မဟုတ်တော့ဖူး။ သူကကျတော့ Mining ဆိုတာမရှိတော့ပဲ Validator ဆိုတာပဲရှိတော့တယ်။ ပြိုင်တွက်ရတာ မဟုတ်တော့ဖူးပေါ့။ အဲ့ဒီအစား ETH များများ သဘောက ပိုက်ဆံများများ deposit သွင်းထားပြီး validators လုပ်ခွင့်ကို ရယူတာပေါ့။ Validators right ကို ဘယ်လိုရမလဲဆိုရင် ဒီ network ထဲမှာ ပိုက်ဆံ ဘယ်လောက်များများထည့်ထားလဲ ဘယ်လောက်ကြာကြာရှိနေပီလဲ အလှည့်ရဖူးလား စသဖြင့် အချက်အလက် ပေါင်းများစွာပေါ်မူတည်ပြီးမှ random ခေါက်တာပါ။ PoW နဲ့ PoS က သဘော တရားချင်းအတော်ကွာပါတယ်။ PoW က အရင်တုန်းက ကောင်းပေမယ့် စွမ်းအင် အရမ်း သုံးတဲ့ အတွက်ကြောင့် လူတွေဟာ တခြားနည်းလမ်းရှာရင်းနဲ့ PoS ဖြစ်လာတာပါ။ Bitcoin Mining ကြောင့် စွမ်းအင် သုံးစွဲမူဟာ ကြောက်ခမန်းလိလိပါပဲ။ အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်လည်း အဆင်ပြေ ကိုယ်တွေလည်း အဆင်ပြေမယ့် Proof of Stake ကို ပြောင်းလာကြတာပါ။
PoW ကတော့ Mining Capacity က ကိုယ်မှာ ရှိတဲ့ စက်တွေရဲ့ အစွမ်းပေါ်မူတည်ပါတယ်။ PoS ကတော့ Validating Capacity က ထည့်ထားတဲ့ ပိုက်ဆံအပေါ်မူတည်ပါတယ်။ Miners တွေကတော့ အဖြေတခုတွက်ပြီးတိုင်း ပိုက်ဆံရပါတယ်။ Validators တွေကတော့ transaction fees တွေကနေ ပိုက်ဆံယူပါတယ်။ PoW စနစ်ကို လွမ်းမိုးချင်ရင် ရှိသမျှ network အားလုံးရဲ့ computer power စုစု ပေါင်းရဲ့ ငါးဆယ့်တစ်ရာခိုင်နှုန်း လိုပါတယ်။ PoS ကတော့ စုစုပေါင်း ငွေအားလုံးရဲ့ ငါးဆယ့်တစ် ရာခိုင်နှုန်း ပိုင်ဖို့လိုပါတယ်။ ဒါကလည်း လုံးဝ မဖြစ်နိုင်သလောက်ပါပဲ။ ဒါဆိုရင်တော့ PoW နဲ့ PoS ကို အတော်ကွဲလောက်ပြီလိုမှတ်ပါတယ်။
Ethereum Mining က မြတ်နိုင်လား
မြတ်လား မမြတ်ဖူးလားဆိုတာက တော့ မီတာခ အပေါ်မှာ အများကြီး မူတည်ပါတယ်။ တယူနစ်ကို $0.12 အောက် ပေးရတဲ့ နေရာမှာတော့ မြတ်မယ့် အလားအလာ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်လုပ်မယ်ဟေ့ဆိုရင် မီတာခကို $0.06 အောက် ရှိရင် ပိုကောင်းပါလိမ့်မယ်။ ဒါမှ အလုပ်လုပ်လို့ ပိုကောင်းမှာပါ။
ဒီ စဉ်းစားစရာက ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံတော်တော် များများက အိမ်တွေမှာ လုပ်ဖို့ အတွက် ဖြစ်နိုင်ချေကို အများကြီးလျော့ကျစေပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မီတာခက တယူနစ်ကို ဒေါ်လာ $0.20 အထက် ကျနေလို့ပါ။ အဲ့ဒီ ပိုက်ဆံနဲ့ အရင်းကျေဖို့ဖြစ်နိုင်ပေမယ့်။ အရင်းကြေမယ့် နှစ်က အများကြီး ပိုကြာသွားနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ မီတာခ နဲတဲ့သူက တနှစ်နဲ့ အရင်းကြေရင် မီတာခ များတဲ့သူက ဆယ်နှစ်အထိ ကြာသွားနိုင်သလိုပေါ့။
အဲ့ဒါကြောင့် Mining တူးတဲ့ သူတွေဟာ သူတို့ အလုပ်တွေကို စက်မူဇုန်လို မီတာခ သက်သာနိုင်မယ့် နေရာကို ရွေ့သွားတတ်ပြီး အဲ့လို ကြီးကြီး ရင်းမှ ရနိုင်တဲ့ အခြေအနေအတွေကြောင့် Mining ဟာ အရင်း အရမ်းကြီးတဲ့ industry တခုဖြစ်လာတာပါ။
ဒါပေမယ့် အိမ်မှာ နေရင်းနဲ့လည်း အလုပ်ဖြစ်နိုင်ပါသေးတယ်? AMD , Nvidia Graphic cards တွေနဲ့လည်း အလုပ်ဖြစ်နိုင်လို့ပါ။ အထူးသဖြင့် ကိုယ်နေတဲ့ နေရာက မီတာ ခသက်သာတယ်ဆိုရင် အဲ့အခွင့်အရေးကို အကျိုးရှိရှိ အသုံးချနိုင်ပါတယ်။ အဲ့လိုလုပ်တဲ့နေရာမှာ ဘယ်လို Graphic Card သုံးရင် ဘယ်လိုအမြတ်ကို မျှော်လင့်နိုင်တယ်ဆိုတာကို Minigbenchmark.net ၊ Whattomine ဒါမှမဟုတ် CryptoCompare’s calculator တို့မှာ ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီတွက်နည်းတွေကိုလည်း formula တခုနဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် တွက်ယူနိုင်ပါတယ်။ တနေ့ဝင်ငွေကို တွက်ချင်ရင် (Your hashrate x Black reward x Blocks in a day x Coin Price) ပြီးတော့ရလာတာကို Total Hashrate နဲ့ စားရတာပါ။ ဒီတွက်နည်းလေးနဲ့ သင်တနေ့ဘယ်လောက်ရနိုင်တာကို တွက်လို့ရပါတယ်။ အမြတ်ကို တွက်ဖို့အတွက်က ရလာတဲ့ အထဲက မီတာခကို နှုန်ဖို့လိုပါတယ်။ ဥပမာ 1.5 kWh စားတဲ့ device တခုဟာ မီတာယူနစ် တနာရီကို $0.10 ကျတာနဲ့ တွက်ရင် တရက်ကို $3.6 ကျပါမယ်။
ဒီ Revenue Formula ဝင်ငွေတွက်ချက်တဲ့ Formula မှာ သုံးဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ ဂဏန်းတွေကို အွန်လိုင်းမှာ ရှာနိုင်ပါတယ်။ Etherscan site မှာဆိုရင် total hash rate ခန့်မှန်း ရနိုင်ပါတယ်။ နောက်ပြီး block times နဲ့ block reward လည်း သိနိုင်ပါတယ်။ Ethereum network မှာဆိုရင် လက်ရှိ block times က ဆယ့်ငါးစက္ကန့်ပါ။ ဒါဆိုရင် တနေ့ကို blocks ပေါင်း ၅၇၆၀ ပေါ့။ နောက်ပြီး block တခုကို 2 ETH ဆုကြေးရပါတယ် October 2020 အရပေါ့။ Miner ရဲ့ hash rate ကတော့ Miners ရဲ့ hardware ပေါ်မှာပဲ မူတည်ပါတယ်။ သို့ပေသိ network hash rate ကတော့ network မှာရှိသမျှ miner အားလုံးရဲ့ hash rate ပါ။
အဲ့တော့ မြတ်ချင်ရင် hash rate များများ ရအောင်လုပ်ပီး မီတာခ နဲအောင် hardware costs နဲအောင် လုပ်ရပါမယ်။ ဒါကြောင့် နေရာ ရွေးတာဟာ အရေးကြီးသလို သုံးမယ့် ပစ္စည်းရွေးတာကလည်း အရမ်းကို အရေးကြီးပါတယ်။

Ethereum mining အတွက် GPU, FPGA ဒါမှမဟုတ် ASIC လား
ဒါတွေကတော့ Mining လုပ်တဲ့ အခါ အရေးကြီးဆုံး ပစ္စည်းပေါ့။ Ether က အိမ်သုံး CPU တွေ GPU တွေ နဲ့ ကောင်းကောင်း အလုပ်လုပ် နိုင်အောင် ဒီဇိုင်းဆွဲထားတာပါ။ ဒါဟာ Application-specific integrated circuit machines သို့မဟုတ် ASICs လို့ခေါ်တဲ့ ပစ္စည်း လို ဟာမျိုးနဲ့မှ ကောင်းကောင်း အလုပ်ဖြစ်တဲ့ Bitcoin နဲ့ လားလားဆန့်ကျင်နေပါတယ်။ ASICs က task တခုတည်းကို သာ အလုပ်လုပ်ဖို့ အတွက် လုပ်ထားတာပါ။ အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့် ပုံမှန်အားဖြင့် ရိုးရိုး computational hardware တွေထက် ပိုပီးထိရောက်ပါတယ်။
အဲ့တော့ ASIC-resistant ဖြစ်အောင် လုပ်ဖို့ကတော့ မဖြစ်နိုင်သလောက်ပါပဲ။ ETH အတွက် အထူးပြုလုပ်ထားတဲ့ ASICS တွေ ၂၀၁၈ တုန်း က ထွက်ခဲ့ပါတယ်။ သို့ပေသိ Bitcoin ASIC လောက်တော့ မဟုတ်ပါဖူး။ Bitcoin ကတော့ သူရဲ့ ထူးခြား mining algorithm ကြောင့် ASIC က အလုပ် အများကြီး ပိုဖြစ်တာပါ။
နောက်ထပ် device တခုကတော့ FPGA ပါ။ Field-programmable gate array ပါ အရှည်ကောက်က။ သူကတော့ ASICs နဲ့ GPUs ကြားပါ။ သူက ASICs လိုအသေကြီးမဟုတ်ပဲ configure ပိုလုပ်နိုင်ပြီး GPUs ထက် တချို့ တွက်နည်းတွေမှာ ပိုပီး အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။
ASICs နဲ့ဖြစ်ဖြစ် FPGA နဲ့ ဖြစ်ဖြစ် GPU နဲ့ဖြစ်ဖြစ် Ethereum Mining ကိစ္စကိုလုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အားလုံးက လက်တွေ့ကျပီး အဆင်ပြေလွန်းနေမှာတော့မဟုတ်ပါဖူး။ ဥပမာ FPGA ဆိုရင် စွမ်းဆောင်ရည် အပိုင်းမှာ တချို့တွက်နည်းတွေမှာဆိုရင် GPU လောက် မကောင်းတာတွေ့နိုင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ FPGA က ဈေးကြီးတယ် ရှုပ်ထွေးတယ်။ အဲ့ဒီအပိုင်းတွေကို လုပ်မယ်ဆိုရင် နည်းပညာ အမြင့်ကြီး လိုမှာပါ။ ရလာတဲ့ ဆုနဲ့ ယှဉ်လိုက်ရင် မတန်ဖူးလို့ ပြောလိုရပါတယ်။ နောက်ပြီး သူတို့ စွမ်းဆောင်ရည်ကလည်း ဈေးကွက်မှာ ဦးဆောင်နေတဲ့ GPU တွေနဲ့ သိပ်မကွာဖူးဖြစ်နေပါတယ်။
ASICs တွေဟာ ပုံမှန် GPUs တွေထက် သာတယ်ဆိုပေမယ့် တချို့ ဆိုးကျိုးလေးတွေလည်းရှိပါသေးတယ်။ အရေးကြီးဆုံး စိတ်ပူရတဲ့ အချက်ကတော့ ASICS ဟာ Ethereum နဲ့ သူနဲ့ အလားတူ Coin တွေအတွက်ပဲရမှာပါ။ တဖတ်မှာတော့ GPUs ဟာ တခြား ကွိုင်တွေ အများကြီးကို တူးနိုင်ပါသေးတယ်။ နောက်ပြီး ASIC ကလည်း ဝယ်ရခက်သလို အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ပြန်ရောင်းရ
မယ်ဆိုလည်း GPUs က သာပါတယ်။ နောက်ဆုံး အလုပ်မဖြစ်ရင်တောင် GPUs က ဂိမ်းသမားတွေကို ပြန်ရောင်းလို့ရနိုင်သေးတယ်လေ။
အဲ့ဒီတော့ အိမ်မှာ miner လုပ်မယ်ဆိုရင် GPUs နဲ့ပဲ လုပ်တာ ပိုကောင်းပါလိမ့်မယ်။

အကောင်းဆုံး Mining Hardware ကို ဘယ်လိုရွေးမလဲ
Mining Hardware ကိုရွေးချယ်တဲ့နေရာမှာ အချက် သုံးချက်နဲ့ ရွေးပါတယ်။ ပထမ တချက်ကတော့ Hash rate နောက်ပြီး မီးစားနှုန်း energy consumption နောက်ပြီး ပစ္စည်းတန်ဖိုးပေါ့။
ပစ္စည်းတန်ဖိုးကတော့ တခါတရမှာ လျစ်လျူရှူခံရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့အချက်ဟာလည်း Mining Operation အလုပ်ဖြစ်မဖြစ် အတွက် အများကြီးမူတည်ပါတယ်။ Hardware တွေဟာ အကြာကြီး မခံတတ်ပါဖူး။ တချိန်ချိန်ရောက်ရင် ပျက်တတ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအတွက် ဒီပစ္စည်းတွေ ဘယ်တော့ ပျက်နိုင်တယ်ဆိုတာလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့်တချက်ပါ။ ဒါပေမယ့် များသောအားဖြင့် ဒီအချက်ကို မပြောဖြစ်ကြပါဖူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ GPUs တွေဟာ အကြာကြီးခံလို့ပါပဲ။ တချို့ဆို Mining လုပ်နေတာ ငါးနှစ်လောက်ရှိပါပီ အခုထိ အေးဆေးပါပဲ။
ဒါပေမယ့် hardware တွေဟာ မပျက်ပေမယ့် ချောင်ထိုးခံရနိုင်တဲ့ အလားအလာ တော့ရှိပါတယ်။ ဒါတွေဟာ အမြန်ပြောင်းလဲနေတဲ့ နည်းပညာလောက ကြောင့်လည်း အများကြီးဆိုင်ပါတယ်။ GPUs အသစ်တွေ ဒါမှမဟုတ် ASICs အသစ်တွေပေါ်လာမယ်။ မီတာစားတာ သက်သာလာမယ် ပါဝါ ပိုများလာမယ် စသဖြင့်။ အဲ့လို တွေကြောင့် တခုခု ကို ရင်းနှီးလိုက်တဲ့ အခါ ဘယ်တော့ အရင်းကြေမယ်ဆိုတာ အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။
GPU mining rigs တွေက GPUs ခြောက်ခုကနေ ၁၄ ခုအထိ တွဲထားလို့ရပါတယ်။ ASICS က ပုံမှန်အားဖြင့် external power supply units အပိုလိုတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ တချို့ ပစ္စည်းတွေအကြောင်းပြောချင်ပါတယ်။ သုံးနှစ်သက်တမ်းရှိပြီ ဖြစ်တဲ့ AMD RX 580 ဆိုရင် အကောင်းဆုံး ဈေးလို့ ပြောလို့ရပါတယ် မီတာခ $0.05 per kWh မှာ။ ဒါပေမယ့် သူရဲ့ မီးစားနှုန်း efficiency တခြားဟာတွေထက် နည်းတာဟာသိပ်တော့ မကောင်းလှပါဖူး။
A10 Pro ASIC ဟာ energy-efficiet အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ် မီးအားစားများတဲ့ သူတွေအတွက်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် များသောအားဖြင့် စာရင်းထဲမှာ မပါတတ်ပါဖူး အကြောင်းရင်းက ဝယ်ရ အရမ်းကို ခက်တာရယ် နောက်ပြီး သက်တမ်း ကြာကြာမခံတာကြောင့်ပါ။ Nvidia RTX 3080 ကလည်း မဆိုးဖူးလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။
The SQL RL FK 33 က FPGAs ထဲမှာ နာမည်ကြီးတခုပါပဲ။ FPGAs ထဲက ဒီအမျိုး အစားက မီးစား သက်သာပေမယ့် ဈေးက ကြီးလွန်းလှတဲ့အတွက် လူသုံး နည်းလှပါတယ်။ AMD RX Vega 64 ဒါမှမဟုတ် Nvidia GTH 1060 လိုဟာမျိုးက ဈေးတော့သက်သာပါရဲ့ ဒါပေမယ့် device failure risk က မြင့်လွန်းလှပါတယ်။

Ethereum Mining Farm ဘယ်လို ဆောက်မလဲ
Mining လုပ်တာဟာ plan ကောင်းဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှ ပြသာနာ ဖြစ်တာကို ရှောင်နိုင်မှာပါ။ Mining ဟာ အထူးသဖြင့် heat အများကြီး ထုတ်ပါတယ်။ ဒီအ့တွက်ကြောင့် မီးဘေးအတွက် လည်း စဉ်းစားထားသင့်ပါတယ်။
အိမ်ထဲမှာ mining လုပ်တဲ့ သူတွေဟာ ပါဝါလိုင်းတွေကနေ မီးအား အလွန်အကျွံမဆွဲမိအောင် ဂရုစိုက်ဖို့လိုပါတယ်။ ဒီ အရပ်ထဲက မီးအားပေးလိုင်းတွေဟာ သက်မှတ်ထားတဲ့ မီးအားနှုန်း အမြင့်ရှိပီး ဒီ mining တွေကြောင့် သတ်မှတ်ချက်ကို အလွယ်ကလေး ကျော်သွားနိုင်ပါတယ်။ မီးကြိုးတွေ အလွယ်တကူ ပူနိုင်တယ် ပျက်နိုင်တယ် အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့် မလုပ်ခင်မှာ ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ မီးလုံခြုံရေးအတွက် ဘယ်လို လုပ်မလဲဆိုတာကို ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။
နောက်ပြီး ရှော့ဖြစ်တာတွေ ဘာတွေဖြစ်အောင် High-quality power supply units တွေ သုံးဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ GPU နဲ့ FPGA mining rigs တွေအတွက် ထိထိရောက်ရောက် mining လုပ်နိုင်ဖို့ တခြား hardware requirements တွေရှိပါသေးတယ်။ အထူးသဖြင့် motherboard ကို ရင်းနှီးမြုပ်နှံတာပေါ့။ Asrock X370 Pro BTC+ ဒါမှမဟုတ် Gigabyte GA-B250-FinTech လို ဟာမျိုးပေါ့။ အဲ့လိုဟာမျိုးတွေက mining လုပ်ဖို့အတွက်လည်း လုပ်ထားတာဖြစ်သလို motherboard တခုချင်းစီကလည်း GPUs ၁၄ ခုအထိ ထောက်ပံ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါမျိုးက သာမာန် motherboard တွေမှာ မရနိုင်ပါဖူး။
ဒီ motherboard ဟာ လုံလောက်တဲ့ memory ram တော့ရှိဖို့လိုပါလိမ့်မယ် အနဲဆုံး 8 or 16 GB ပေါ့။ ပြီးတော့ Drive Storage ကလည်း အနဲဆုံး 256GB လိုပါလိမ့်မယ်။ နောက်ပြီး Ethereum ဟာ runtime memory အများကြီးလိုပါသေးတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့် GPU တကဒ်မှာ 4GB အထိ runtime memory ရှိဖို့လိုပါတယ်။ ဒါမျိုး requirement ကတော့ pagefile caching နဲ့ ရှင်းလို့ရနိုင်ပါတယ်။ GPU’s own RAM ကလည်း အနဲဆုံး 6GB လိုပါတယ်။ နောက်လာမယ့် DAG အတွက်ထည့်တွက်ထားတာပါ။ DAG က Ethash algorithm အတွက် အရေးပါတဲ့ အပိုင်းပါ။
DAG, Directed acyclic graph က dataset အကြီးစားတခုပါ အဲ့ဒါက Ethereum mining အတွက် လိုအပ်တဲ့ hashes တွေ တွက်ထုတ်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့အရာပါ။ Mining hardware က အဲ့ဒါကြောင့် လုံလောက်တဲ့ memory ရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီ dataset ဟာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် နှစ်နှစ်ကို 1GB တိုးပါတယ်။ 4GB ပဲရှိတဲ့ဟာတွေက ၂၀၂၀ အကုန်မှာ သုံးမရတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပီး 6GB Cards တွေကတော့ ၂၀၂၄ မှာ သုံးမရဖူး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲ့အတွက် အသေးစိတ်သိချင်ရင် Online Calculator ရှိပါတယ်။ ရှာကြည့်လို့ရပါတယ်။
CPU ကတော့ တအား အများကြီး မလိုအပ်ပါဖူး mining က CPU နဲ့ မဆိုင်ပါဖူး။ Multiple-GPU setups တွေအတွက် risers တွေ လိုပါတယ်။ Risers ဆိုတာက GPUs တွေကို motherboard မှာ ပိုစိုက်နိုင်အောင် အကူအညီပေးတာပါ။ နောက်ပြီး mining rig case ဟာ ဖွင့် ထားပီး လေဝင်လေထွက် ကောင်းကောင်း ရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
OS အနေနဲ့ကတော့ Windows က Linux ထက် setup လုပ်ရတာပိုအဆင်ပြေမှာပါ။ Linux မှာကတော့ command-line interactions တွေ ပိုလိုပါလိမ့်မယ် setup လုပ်ဖို့။ လိုအပ်တဲ့ အနေအထား အပြည့်အဝ ရဖို့အတွက်ကတော့ GPUs တွေကို Clock speed ချိန်ရမယ် Power Usage နဲ့ နောက်ပြီး memory တွေကို ချိန်ရပါမယ်။
Ethereum ကို mining လုပ်ဖို့ အရှင်းဆုံး နည်းလမ်းတခုကတော့ mining pool တခုကို join တာပါပဲ။ SparkPook, Nanopool, F2Pool လိုဟာမျိုးပေါ့။ ဒါမျိုးလုပ်တာက miners အတွက် ပုံမှန် ဝင်ငွေ ပုံစံမျိုးရစေပြီး ဟိုလို အကြာကြီးနေမှ block တခု ရတာမျိုး မဖြစ်တော့ဖူးပေါ့။ နောက်ပြီး mining လုပ်ဖို့ အတွက် mining software တွေလည်း လိုပါသေးတယ်။ အဲ့ဒါမှာဆိုရင် Ethminer, Claymore နဲ့ Phoenix တို့ပါဝင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအထဲက တခုချင်းစီကို စမ်းကြည့်ပြီး ဘယ်ဟာက သင့်ရဲ့ hardware configuration နဲ့ ပိုပီး ကိုက်လည်း ဆိုတာကို စမ်းသင့်ပါတယ်။
နောက်ဆုံးအနေနဲ့ကတော့ စက်တွေကို ပုံမှန် ထိန်းသိမ်းဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ သန့်ရှင်းရေးတွေ လုပ်ရပါမယ်ဖုန်မတက်အောင် ထားရပါမယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုလုပ်တဲ့နေရာမှာ ဒါလေးတွေနဲ့တော့ ပြီးသွားတာ မဟုတ်ပါဖူး။ တခြား လိုအပ်ချက်တွေလည်း ရှိနိုင်ပါသေးတယ်။ တချို့ကတော့ ဒါတွေကို ထုတ်မပြောပဲ ဥထားတတ်ကြပါတယ်။ အခုဆောင်းပါးကတော့ အခြေခံ လိုအပ်ချက်တွေကိုပဲ ပြောထားပါတယ်။ သို့ပေသိ အခုလောက်ဆိုရင် အခြေခံ သိလောက်ပီ လို့ယူဆပါတယ်။
မြန်မာတွေ Ethereum Mining ကိုစိတ်ဝင်စားရင်အယ်ဒီတာကတဆင့်မေးနိုင်ပါတယ်။
အရင်းအနှီးမများတာမို့ လက်တွေ့လုပ်ရင်း ဆက်လေ့လာရင် အဆင်ပြေချောမွေ့တဲ့ Ethereum Miner ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ရေးသားလျက်…။