ဩစီတောသားတွေ

မဟုတ်ဘူး။ ဩစီတွေခေါ်တဲ့ Bush ဆိုတဲ့ ခြုံပုပ်တွေနဲ ့ပြည့်နေတယ်။ မြေသားရောင်ကလည်း နီကြောင်ကြောင် သဲမြေတွေ။ တစ်ခါတလေ အိမ်ခေါင်မိုးပေါ်မှာ ကြက်တူရွေးတွေ ဆော့ကစားနေတာကို မြင်ရပါတယ်။

လူတိုင်းသူ ့အလုပ်နဲ ့သူဆိုတော့ တခါတလေလည်း အလုပ်မရှိတဲ့လူတွေအတွက် အရမ်းပျင်းစရာကောင်းတယ်။

အလုပ်နားတဲ့ရက်တွေဆိုရင် ကျနော်တို ့တစ်တွေ သားပိုက်ကောင်နဲ ့သစ်ကုလားအုပ်တွေကို ပစ်ဖို ့အမဲလိုက်ထွက်ကြတယ်။ တချို  ့ကြတော့ Metal Detector လို ့ခေါ်တဲ့ မိုင်းရှာစက် (သို ့) ရွှေရှာတဲ့စက်နဲ ့ တောထဲကိုထွက်ပြီး ရွှေရှာ၊ အမဲလိုက်ကြတယ်။ တစ်နေတော့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က ၃၂-ဂရမ်လောက်ရှိတဲ့ Gold Nugget လို ့ခေါ်တဲ့ ရွှေတုံးလေးတစ်ခုရတယ်။ ရောင်းလိုက်တာ ဒေါ်လာ ရှစ်သောင်းကျော်လောက်ရတယ်ထင်တယ်။

သားပိုက်ကောင်ရတဲ့လူတွေက သူတို ့စားဖို ့အတွက် မဟုတ်ပါဘူး။ အိမ်မှာမွေးထားတဲ့ ခွေးတွေကို ကျွေးတာပါ။ နောက်ပြီး သစ်ကုလားအုတ်ရရင်တော့ အသားတွေကို ကျိတ်ပြီး မြို ့ထဲက သူငယ်ချင်းတွေကို ဝေပေးလေ့ရှိတယ်။

ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေက သားပိုက်ကောင်ရရင် တစ်ကောင်းလုံးကို ဆယ်ခြမ်းလောက်ခွဲပြီး မိဘဆွေမျိူးသူငယ်ချင်းတွေကို သူတို ့ထုံးစံအရ ဝေပေးရတယ်။ ဥပမာ ပေါင်သားဆိုရင် အမေ့အတွက်။ ဗိုက်သားဆိုရင် ခလေးတွေအတွက် ဆိုတဲ့ သူတို ့ရိုးရာအတိုင်း စားရတယ်။ အဲလိုမှမလုပ်ရင် ဘုရားမကြိုက်ဘူးဆိုတဲ့အယူရှိတယ်။

ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေဟာ တောထဲမှာ ရေမပါပဲ နေလို ့ရတယ်။ ဘယ်နေရာမှာ ရေရှိလဲဆိုတာကို သူတို ့ကောင်းကောင်းသိတယ်။ ကျောက်တုံးကျောက်ခဲတွေက သူတို ့ရဲ  ့လက်နက်ပဲ။ သူတို ့မှာဓားလည်းမရှိဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျောက်သားတွေကို ဖဲ့ယူပြီး၊ မြေကြီးနဲ ့မီးဖုတ်လိုက်ရင် မြေကြီးက ကော်အဖြစ်အသွင်ပြောင်းသွားပြီး ကျောက်ဖဲ့နဲ ့ဓားကို ဖန်တီးလိုက်တော့ အင်မတန်စိတ်ဝင်စားဖို ့ကောင်းတယ်။

နောက်ပြီး သူတို ့မှာ ထူးခြားချက်က အသားပဲစားတယ်။ အသီးအရွက်မစားကြဘူး။ တနေ ့တော့ ကျနော်က သူတို ့ကားတစ်စီးတောထဲမှာ စက်ပြတ်နေလို ့ကူညီပေးတယ်။

မိုးကလည်းရွာ၊ အေးကလည်းအေးတော့ သူတို ့ကိုကြည့်ပြီးသနားတယ်။ ဒါနဲ ့ကျနော့်မှာပါလာတဲ့ထမင်းဘူးကို သူတို ့ကိုကျွေးတော့ မစားဘူး။ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ အသားမပါလို ့တဲ့။ အသားပဲ ပစ်ကြွေးရတော့မလို။

တောထဲက ဌာနေတိုင်းရင်းသားအများစုက ကားလမ်းပေါ်မှာ ကားမမောင်းဘူး။ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို ့မှာ လိုင်စင်လည်းမရှိသလို၊ကားနံပါတ်ပြား Registration လည်းမရှိတော့ တောထဲမှာပဲ မောင်းတယ်။ ဒီလိုမောင်းရင် ရဲက အရေးယူလို ့မရဘူး။ သူတို ့တွေဟာ လမ်းအတော်ကျွမ်းတယ်။ ကူညီတယ်။ ဗမာပြည်ကိုသိလားလို ့မေးတော့ ဘယ်နေရာမှာလဲလို ့ပြန်မေးတဲ့ ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေများတယ်။ ရေလည်းမချိုးဘူး။ ဒါပေမဲ့သူတို ့က အရမ်းကို ဖော်ရွေတာတော့ အသိအမှတ်ပြုရပါ့မယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်းငါးထောင်လောက်တုန်းက ဩစတျေးလျတိုက်နဲ ့အိန္ဒိယတိုက်နှစ်ခုက ဆက်လျှက်ပဲ။ နှစ်ပေါင်းကြာလာတော့ ကွဲလာပြီး ဩစီလို ့ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဩစတျေးလျဌာနေတိုင်းရင်းသားနဲ ့အိန္ဒိယက ကုလားတွေနဲ ့က အမျိူးချင်းတူတယ်လို ့ဆိုလို ့ရတယ်။ ဒါ့ကြောင့်မြန်မာတွေက သူတို ့ကို မျောက်ကုလားလို ့ခေါ်တာဖြစ်မယ်။ မျက်နှာကလည်းမျောက်နဲ ့တူတယ်။အသားအရည်ကလည်း ကုလားတွေလိုပဲ။

ဩစတျေးလျနိုင်ငံကတောထဲမှာ နေပူရင် နှာခေါင်းသွေးလျှံတယ်။ လေထဲမှာ ရေငွေ ့သိတ်မရှိဘူး။ ပြီးတော့ ဆောင်းရာသီဆိုရင် အသားအရည်တွေပတ်ကွဲလာတယ်။ စပ်ဖျင်းဖျင်းအမြဲတမ်းဖြစ်တယ်။

မြို  ့ကို ရွှေတွေ ့တဲ့ နေရာပေါ်မှာ မှုတည်ပြီး တည်ထားပါတယ်။ အကယ်၍ရွှေကုန်တဲ့ နေ ့မှာတော့ အဲဒိမြို  ့လည်းပျက်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် Ghost Town လို ့ခေါ်တဲ့ မြို  ့ပျက်တွေ ကျနော်တို ့ရွာနားမှာ အများကြီးပဲ။ ကျနော်နေတဲ့ ရွာလည်း နောင်နှစ်ပေါင်း ၂၀-လောက်ဆိုရင် ပျက်မှာပဲလို ့ပြောကြပါတယ်။

တောထဲကလူတွေဟာ အများအားဖြင့် မြို  ့ထဲက လူတွေထက်ပိုက်ဆံပိုရပါတယ်။ လစာလည်းပိုရတယ်။ နောက်ဆုံး အခွန်ကိုလည်း အစိုးရက နည်းနည်းပဲကောက်တယ်။ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ တောထဲကလူတွေဟာ အစားအသောက်ကို ဈေးကြီးကြီးပေးဝယ်ရတယ်။ နောက်ပြီး အနစ်နာခံ(Scarify) ရတယ်။ ဆိုလိုချက်က မြို ့ထဲက လူတွေပျော်နေချိန်မှာ ကျနော်တို ့က မပျော်ရဘူး။

ရွာထဲမှာ ဆရာဝန်တစ်ယောက်ပဲရှိတယ်။ ဈေးဆိုင်တစ်ခုပဲရှိတယ်။ အရက်ဆိုင်တစ်ခုပဲရှိတယ်။ ဈေးနှုံးက မြို  ့ထဲထက် နှစ်ဆဈေးကြီးတယ်။

Perth မှာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံက အဖြူတွေအလုပ်လာလုပ်တော့ သူတို ့က အင်္ဂလန်ထက် ပတ်သ်မြို  ့ကဈေးကြီးတယ်လို ့ပြောတယ်။ ဒါတောင် သူတို ့မိုင်းမှာ မဝယ်စားရသေးလို ့။ မိုင်းမှာလည်းလုပ်ရော ဘယ်လောက်ဈေးကြီးလဲဆိုတာကို သူတို ့သိတော့ အရမ်းအံ့ဩသွားပါတယ်။ ဥပမာ ထမင်းဘူးတစ်ဘူးကို မြို  ့ထဲမှာ ငါးဒေါ်လာပဲပေးရပါတယ်။ တောထဲမှာ ၁၂-ဒေါ်လာတောင်ပေးရတဲ့အထိဈေးကြီးတယ်ဆိုတော့ ကျန်တဲ့ကုန်ပစ္စည်းတွေကိုတော့မပြောနဲ ့တော့။ ဒီလိုအခြေအနေကြောင့် အစိုးရက တောထဲက လူတွေအတွက် အခွန်အပါအဝင် တောထဲမှာနေတဲ့အတွက် စားရိတ်ပါ ခံစားခွင့်ပေးပါတယ်။ လစာတွေလည်းသူများထက်ပိုရပါတယ်။ ဒီလိုမှမလုပ်ရင် ဘယ်သူမှ တောထဲမှာနေမှာမဟုတ်သလို၊ အလုပ်လည်းဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူးဆိုတာကို အစိုးရသိပါတယ်။

တောထဲကမိုင်းတိုင်းမှာ ကိုယ်ပိုင်လေယျာဉ်ကွင်းရှိသလို ကိုယ်ပိုင်လေယျာဉ်လည်းရှိတယ်။ ကားနဲ ့ခရီးသွားမယ်ဆိုရင် အရမ်းကို ဝေးပါတယ်။ ကျနော်တောင် သုံးလကိုတစ်ခေါက်လောက် ဈေးဝယ်ထွက်တာ နှစ်ရက်လောက်မောင်းယူရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဩစတျေးလျနိုင်ငံမှာ လေယျာဉ်က အခြားနိုင်ငံတွေထက်ပိုလို ့အသုံးပြုရတယ်။

ရွှေကစလို အခြားသတ္တုတွေက အရမ်းပေါပေမဲ့၊ သူတို ့မှာရှားတာက ရေပါပဲ။ အရည်အသွေးကောင်းတဲ့ သောက်သုံးရေပါ။ မြေအောက်ရေကလည်း ငံတဲ့ဟာက ငံတယ်။ နံတဲ့ဟာကနံတယ်။ နေရာတိုင်းမှာ ရေမရှိဘူး။ မိုးကလည်း အင်မတန်ခေါင်တော့လယ်သမားတွေအတော့ကို ဒုက္ခတွေ ့ကြတယ်။ သူတို ့တွေမှာလယ်ဧက သောင်းပေါင်းများစွာတဦးချင်းဆီမှာပိုင်ပေမဲ့ မချမ်းသာတဲ့လူများတယ်။ ဘဏ်ကအကြွေးတွေလည်းအများကြီးပဲ။ အခုနှစ်မှာ လယ်သမားတွေ သူတို ့လယ်တွေကိုလည်း စောင့်ရသလို အခြားအလုပ်တစ်ခုလည်းပြောင်းလုပ်ရတယ်။ နောက်ဆုံးတော့ မိုင်းမှာ လယ်သမားတွေ အလုပ်ဝင်ကြရတော့တယ်။ ဒါမှ ဘဏ်အကြွေးကိုဆပ်နိုင်မယ်လို ့ဆိုတယ်။

ရေအရမ်းရှားတာကြောင့် ဩစီတွေဟာ Wet Land လို ့ခေါ်တဲ့ ရေရှိတဲ့ အိုင်တွေကို အရမ်းတန်ဖိုးထားပါတယ်။ ဒီလိုအိုင်တွေက လက်ချိုးရေလို ့ရအောင်ရှားတယ်။ ဒါတွေကို မပျက်စီးရအောင်ဆိုပြီး Wet Land Management ဆိုတဲ့ ဘာသာရပ်တောင် ထားပေးပါတယ်။ မြစ်ချောင်းတွေနဲ ့ပက်သက်လို ့လည်း သူတို ့မှာ စနစ်တကျလုပ်ထားတာတဲ့ စီမံခန် ့ခွဲမှုရှိတယ်။ ဥပမာ Swan River လို ့ခေါ်တဲ့ ချောင်းတစ်ခုရှိတယ်။ ဒီချောင်းကလည်း ရန်ကုန်က ငမိုးရိပ်ချောင်းလောက်တောင်မရှိဘူး။ ဒါကို စီမံခန် ့ခွဲဖို ့အတွက် ဩစီတွေက Swan River အတွက် အစိုးရဌာနတစ်ခုကို သီးသန် ့ဖွဲ ့ထားပေးတယ်။ ရေအရည်အသွေးတိုင်းတာမှုကစလို ့မြစ်ချောင်ဘေးနားမှာ တားမြစ်ထားတဲ့ အရာတွေကို မလုပ်မိစေဖို ့အတွက် အထူးစောင့်ကြည့်ပါတယ်။

မြေအောက်ရေ နဲ ့ပက်သက်လို ့လည်း တင်းတင်းကျပ်ကျပ်ကိုင်တွယ်တယ်။ ဆိုလိုတာက အဝီစိတူးကို တူးချင်တဲ့နေရာမှာ တူးလို ့မရပါဘူး။ ဒီလိုမှမလုပ်ရင် ဩစီတွေရေငတ်ပြီးသေကုန်မှာကို တွေးပြီးကြောက်လို ့ဖြစ်ပါတယ်။

ကျနော်တို ့မြန်မာပြည်ဟာ ရေအရမ်းပေါတော့ တန်ဖိုးမထားကြပါဘူး။ ဒါကလည်း သဘာဝကျတယ်။ လူဆိုတဲ့သတ္တာဝါက ရှားမှ တန်ဖိုးထားတာဆိုတော့ ပေါနေရင် ပစ်စလခတ်လုပ်ပါတယ်။

ဘာ့ကြောင့်မြန်မာပြည်ကို အင်္ဂလိပ်ကသိမ်းလဲဆိုတော့ မြန်မာပြည်ဟာ သူတို ့တိုင်းပြည်နဲ ့ယှဉ်ရင် အရမ်းကိုနေချင်စရာကောင်းသလို တောထဲမှာလည်း ထမင်းကိုအလွယ်တကူရှာစားလို ့ရလို ့ပါ။ ဆိုလိုချက်က ရေကြည်တဲ့နေရာ မြတ်နုတဲ့နေရာတွေအင်မတန်ပေါပါတယ်။

ဩစတျေးလျနိုင်ငံကထွက်တဲ့ ရွှေအပါအဝင် တွင်းထွက်ပစ္စည်းတွေဟာ နှစ်စဉ်ဒေါ်လာ ဘီလျှံရာပေါင်းများစွာ နိုင်ငံခြားကိုရောင်းရပါတယ်။ တစ်ရက်မှာ နှစ်ဆယ်လေးနာရီတိတိ မိုင်းတွေကနေ ကုန်ထွက်ရှိတယ်။ ဒါ့အပြင် နိုင်ငံခြားကနေ ဩစတျေးလျနိုင်ငံမှာ စာလာသင်တဲ့လူတွေဆီကနေ ရတဲ့ငွေလည်း သန်းရာပေါင်းများစွာအမြတ်ရပါတယ်။ သူတို ့ဆီကထွက်တဲ့ ဂျုံကစလို အမဲသားအထိနိုင်ငံခြားကို တင်ပို ့ရောင်းတာကလည်း နည်းတဲ့ဝင်ငွေမဟုတ်ဘူး။ ဆိုတော့ အဖက်ဖက်ကနေ တိုင်းပြည်ထဲကို ဝင်တဲ့ဝင်ငွေတွေက တစ်ပုံတစ်ပင်ကြီးပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီငွေတွေကို လူဦးရေသန်းနှစ်ဆယ်လောက်ရှိတဲ့ နိုင်ငံအတွက် အင်မတန်ကိုပိုလျှံတဲ့ငွေတွေဖြစ်ပါတယ်။

လူတိုင်းနီးပါးနှစ်စဉ်နိုင်ငံခြားကို သွားလည်နိုင်ပေမဲ့ ကျနော်တို ့မြို  ့က ဩစီတွေကတော့ အင်မတန်တောကြပါတယ်။ လူသုံးဦးမှာ နှစ်ဦးလောက်က နိုင်ငံခြားကို တော်တော်နဲ ့အလည်အပတ်မသွားဖြစ်ဘူး။ ဘာ့ကြောင့်ဆိုတော့ သူတို ့က သူတို ့ရွာမှာပဲ ပျော်နေကြတယ်။ အသက် (၂၅) နှစ်လောက်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ကျနော်သူငယ်ချင်းဩစီတောင် ဘာလီကို ဒီနှစ်မှ ရောက်ဘူးပါတယ်လို ့ပြောတယ်။ သူတို ့တောကြတာကို သူတို ့ဝန်ခံပါတယ်။

နည်းပညာနဲ ့ပက်သက်ရင်လည်း ဩစတျေးလျနိုင်ငံဟာ အင်မတန်ခေတ်နောက်ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဗီဒီယိုအောက်စက်ကို စီဒီတွေနဲ ့ပဲသုံးပါတယ်။ ဪစီမှာ တိတ်သားတွေကို သုံးနေတုန်းအထိ အရမ်းတောကြတော့ ဒီကောင်တွေ ကျပ်ကောပြည့်သေးရဲ  ့လားလို ့ဆိုပြီး တရုတ်ပြည်က သူငယ်ချင်းက မေးပါတယ်။

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီတောက ကျနော့်အတွက် အင်မတန်တွက်ခြေကိုက်ပါတယ်။

အခုဆိုရင် ကျနော်သည် အနောက်ဘက်ဩစတျေးလျက တောထဲမှာ သားသမီးတွေနဲ ့အတူ နေတော့ ကရင်ပြည်နယ်ထဲက မြစ်တွေချောင်းတွေကို တမ်းတမိတယ်။ အခုတော့ ကျနော့်အိမ်အရှေ  ့မှာ ခြောက်ကပ်နေတဲ့ ခြုံဘုတ်၊ ရေမရှိတဲ့တော နဲ ့ မြေကြီးမရှိတဲ့ မြေကြီးတွေကို နေ ့စဉ်လိုလိုတွေ ့နေရပါတော့တယ်။

ငွေက အဓိကဆိုတော့တော့ဗျာ။

ဘုန်းကျော်
ဩစတျေးလျ