“ဆင်းရဲခြင်းသက်ဆင်းအောင်”ဖေဖော်ဝါရီ၁ရက်နေ့တွင် ရွေးကောက်ခံအစိုးရဆီမှ အာဏာလုခြင်းဖြင့် စစ်ကောင်စီထောင်ကာ မြန်မာလူထုအား ဆင်းရဲခြင်းသက်ဆင်းအောင်တပ်မတော်မှလမ်းပြဆောင်သွားလေသည်။ နောက်ခံတွင် NLDအားနိုင်ငံရေးသတ်ခြင်း/လက်စားချေခြင်းတွဲလျှက်ရှိနိုင်ကောင်း၏။၂၀၂၀တွင်း၌ကိုဗစ်ရောဂါကပ်ဘေးကြောင့် မြန်မာ့ဆင်းရဲမွဲတေမှုမှာ လူဦးရေ၏၁၆%မှ ၆၃%အထိတက်လာခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ဖြစ်နှင့်နေပြီးသော စီးပွားရေးချွတ်ခြုံကျမှုကို အာဏာသိမ်းခြင်းဖြင့်စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများမှတာဝန်ခံလိုက်ရကား မြန်မာလူထု၂၅သန်းခန့်မှာ နောင်နှစ်ဆန်းတွင် စားရေရိက္ခာငတ်ပြတ်ဘေးသင့်တော့မည်ဟု UNDP ကဆိုလာသည်။ယခုနှစ်မြန်မာ့စီးပွားရေးသည် ကမ္ဘာ့ဘဏ်ခန့်မှန်းချက်အရ နောက်ပြန်ဆွဲ၁၀မှသည် ဤအတိုင်းဆက်သွားနေလျှင် အနှုတ်၂၀ အထိဖြစ်သွားနိုင်သည်ဟူသတတ်။ “လူနှင့်ယိုးမှား ပါးကွက်သား”ငြိမ်းချမ်းတည်ငြိမ်နေသောနိုင်ငံကို မဲခိုး/မဲမသမာအကြောင်းပြအာဏာသိမ်းလိုက်သည်နှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြထွက်လာကြသော လူထုမှာ သန်းချီလာရကား တိုင်းပြည်ဆူပွက်ကုန်သည်။ သို့နှင့်လက်နက်ကိုင် ရဲ/စစ်သားများကို နှဖါးကြိုးလျှော့ပေးလိုက်ကာ ‌မစ္ဆရိယဒေါသတို့ကို လူထုပေါ်ပုံချစေ၏။ ညအမှောင်တွင် လူမသိထင်ကာ လူထုကိုရိုက်သတ်ကြကုန်၏။ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြမှုတို့ကို ရက်စက်စွာနှိမ်နင်းခဲ့မှုရလဒ်အဖြစ် ပို၍ပြင်းထန်နာကျည်းစွာတုံ့ပြန်မှုကိုခံရသည်။ အမှန်တကယ်မှာ စစ်တပ်မှပစ်သတ်သော ကျဆုံးအရေအတွက်သည် ၈၈ အရေးတော်ပုံ၏ အာဏာသိမ်းပြီး စက်တင်ဘာနောက်ဆုံး ၂ပါတ်သေသူတို့ကိုမမှီ။ ၂၀၂၀ တနှစ်လုံးအောင့်အီးသည်းခံခဲ့ရသော ကိုဗစ်ကပ်ဘေးအပျော့ စိတ်တင်းကြပ်မှုတို့ဖြေလျော့သော ပါဖောမန့်ပင်လုပ်ကြသည်အထိ အပျော်ဖက်ဆန္ဒထုတ်ဖေါ်ခဲ့သောလူထု၏ပကတိအခြေအနေကိုပင် […]

“နှဈ ၁၀ဝ ပုံပွငျ”လူသားသညျ အသကျတမျးအလိုကျ စှမျးဆောငျရညျနှငျ့အတှေးအခေါျပွောငျးသညျ/မတူသညျဖွဈ၍ တိုငျးပွညျကို အုပျခြုပျသူမြားသညျ လူထုကို အသကျတမျးအလိုကျအုပျစုမြားခှဲပွီးလေ့လာဆနျးစဈကာ ပေါျလစီဆှဲကွရသညျ။စားဝတျနရေေး ပညာရေးတှငျ လုပျကိုငျတှေးခေါျပုံ အသကျတမျးအလိုကျတူရာစု အုပျစုခှဲကွသညျ။ သို့နှငျ့မြိုးဆကျဟုခေါျဆိုပါသညျ။ မြိုးဆကျခံလူသားသညျ မိဘ၏အတှေးအခေါျ/ဘာသာရေး/နညျးပညာတောျလှနျရေး/နိငျငံရေး/စီးပှားရေးကို ထငျဟတျတုံ့ပွနျရသညျဖွဈရာ နိုငျငံတနိုငျငံနှငျ့တနိုငျငံ မြိုးဆကျသတျမှတျခွငျး တူခငြျမှတူမညျ။ လူသားအဦးစီတိုငျးမြိုးဆကျတခုကို ကိုယျစားပွုရပါ၏။ပွီးခဲ့သော နှဈ၁၀ဝ သညျ လူသားမြိုးဆကျ၅ခုကိုကိုယျစားပွုခဲ့သဖွငျ့ အဆိုပါနှဈ၁၀ဝပုံပွငျကို သမိုငျးကောကျအခကြျအလကျထုတျကွညျ့ပါစို့။ “Silent Gen (1925-45)”ယခုနှဈတှငျ အသကျ ၇၅-၉၅နှဈ ကွားဖွဈကာ ယခုကိုဗဈကာလတှငျ အမရေိကား၌ရော ကမ်ဘာ၌ပါ အသအေပြောကျအမြားဆုံး သကျကွီးမြိုးဆကျဖွဈပါသညျ။ ၁၉၂၉ကမ်ဘာစီးပှားပကြျကပျ မိဘမြားထိသညျကိုမှီသညျ။ ဒုတိယကမ်ဘာစဈကွီးတှငျရှိသညျ။ ဂြူးလူမြိုး၆သနျးကိုလူမြိုးသုဥျးသတျဖွတျသော နာဇီပါတီနှငျ့ ကမ်ဘာစဈကွီးမီးမှေးသူဟဈတလာကိုသိသညျ။ ၁၉၅၂ကိုရီးယားစဈ။ ၁၉၆၄-၇၅ဗီယကျနမျစဈကွီးမြားတှငျလညျးပါဝငျဆငျနှဲရသူတို့ဖွဈကာ Martin Luther King Jr, Malcolm X, Black Panthers၏ […]

“သမိုင်းဘီးကြီးတပါတ်လည်” အမေရိကား၏ ဘဏ္ဏာရေးဝန်ကြီးဌာနသည် သန်း၃သန်း ၃လဆပ်နှင့်ငွေချေးပြန်သည်။ ယခင်ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကဋ္ဌ ဂရင်းစပန်းသည်လည်းကောင်း ယခုစတော့ရှယ်ယာဘုရားတဆူ ရောင်းဝယ်သူဝရမ့်ဘူဖေးဖ်သည်လည်းကောင်း ငွေချေးခြင်းဖြင့် အမေရိကားသည် အကြွေးမဆပ်နိုင်ဖြစ်ကာ ကျဆုံးမွဲတေခြင်းမဖြစ်နိုင်ဟုဆိုထားကြသည်။ ကိုယ့်တိုင်း ပြည်ငွေကြေး ဒေါ်လာကို ကိုယ်ကထုတ် ပြန်ချေးသုံးနေခြင်းအတွက် မွဲတေမှုသို့သက် ဆင်းရခြင်းရှိမည်မဟုတ်။ သို့သော်ထိုအခွင့်ထူးကို အခြားနိုင်ငံများကမရနိုင်ပါတဲ့။ သို့ဆိုသည်မှ ကွန်ဂရက်နှင့် အိမ်ဖြူတော်အစိုးရသည် ကိုဗစ်ကပ်ဆိုးကယ်ငွေ တို့အဖြစ် ပို၍ပို၍အပေးကြမ်းလာသည်။ယခုလပင် နောက်ထပ်၃ထရီလီယံ ထုတ်ပေးမည် တင်ထားပြန်ပြီ။ ယခင်လည်း ကိုဗစ်ကယ်ငွေ ၄ကြိမ်ထုတ်ပေးခဲ့သည်။CARES Actအရ ၂.၂ထရီလီယံသုံးထားပြီးပြီ။ထိုမျှ များပြားလှသော ငွေများကို ထုတ်သုံးနေခြင်းအတွက် ဒေါ်လာငွေကြေးဖေါင်းပွသွားနိုင်သလော? မည်သူမှ သေချာမသိ။ ဒီမိုကရက်သမ္မတလောင်းအဖြစ်ဝင်ပြိုင်ဖူးသော အန်ဒရူးယန်းသည် AI စက်ရုပ်များ မှအလုပ်လုပ်၍ လုပ်ခငွေ/အခွန်ငွေကို လူထုအားပြန်ဝေမျှသော UBI ဖြင့် အမေရိကန် တဦး/တလ ဒေါ်လာ၁၀၀ဝစီပေးရန်အဆိုပြုဖူးသည်။ ဤသည်မှာ […]

ဝဇ်ဇီတိုငျး၊ဝသောလီပွညျ ဘီလူးဝငျပွီး လူမြားသကွေပေကြျစီးကွသောအခါ ဗုဒ်ဓကွှတောျမူ၍ ရတနသုတျကိုဟောကွားတောျမူသညျ။ ရတနသုတျတှငျ “ဧတနေ သစ်စနေ သုဝတ်ထိ ဟောတု”ဟူ၍စာကိုယျအပိုဒျတိုငျး၌ပါသညျ။ “ဤသစ်စာစကားကွောငျ့သတ်တဝါအမြားခမြျးသာကွပါစေ။” ဟူ၏။ အလိမျတခကြျ အသကျသနျး ယခုကမ်ဘာ့ကပျရောဂါအဖွဈရောကျခဲ့သော COVID-19 ၏ သမိုငျးလိုကျပါလြှငျ အမှနျမပွောထိနျခနြျခွငျးကွောငျ့ လူတို့အသကျ မြားစှာဆုံးရှုံးရသညျဟုသိပါလိမျ့မညျ။ ဇတျလမျးစုံခငျးပွပါမညျ။ ခြိုငျးနားအစိုးရ၏တရားဝငျမှတျတမျးမြားအရ ကိုရိုနားဗိုငျးရပျဈ၏ (လကျရှိ)လူနာသုညမှာနိုဝငျဘာလ၁ရ ၂၀၁၉ဆေးရုံတကျHubeiဒသေသား အသကျ၅၅နှဈအမြိုးသားဖွဈ၏။ ထိုမှရောဂါပှားမြားကူးစကျနပွေီးနောကျ လူနာပေါငျး (၁၈ဝဦး) ရှိသော ဒီဇငျဘာ၂ရရကျနေ့တှငျ ခြိုငျးနားအစိုးရသညျ ဒသေဆိုငျရာကပျဘေး epidemic အဖွဈကွညောသညျ။ ဒီဇငျဘာ ၂ရရကျနေ့တှငျ ဝူဟနျမွို့ဆေးရုံ၏အရေးပေါျဌာနမှဆရာဝနျ Dr Ai Fen သညျ SARS ကဲ့သို့ဖြားနာရောကျလာသူလူနာမှတျတမျးကွညျ့၍ မိတျဆှမေိတျဆှေDr Li Wenliangကိုပွောရာမှတဆငျ့ WeChat တှငျပွနျ့နှံ့သှားခဲ့သညျ။ ထိုနောကျ ဒီဇငျဘာ၃၁ရကျတှငျမှ ခြိုငျးနားအစိုးရမှ WHO ကိုတရားဝငျအသိပေးခွငျးဖွဈသညျ။ […]

ကမ်ဘာလုံးဖွနျ့ကကြျရောကျသှားပွီဖွဈသော ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ(ကိုဗဈ-၁၉)။ အမရေိကပွညျထောငျစု၏ လူဦးရစေဈတမျးကောကျခံမှုနှငျ့ကွမျးတမျးပွငျးထနျလာသော ၂၀၂ဝရှေးကောကျပှဲပွိုငျဆိုငျမှုမြား၊ မွနျမာကိုမှ သီးသနျ့ရှေးပိတျလိုကျသော Burmese Ban (ဝါ)မွနျမာမြားအမရေိကနိုငျငံသို့ အခွခေနြထေိုငျခှငျ့ဗီဇာပိတျခံရခွငျး၊ DV ပိတျခံရခွငျးတို့ ဖဖေောျဝါရီလတှငျ ထငျရှားနပေါသညျ။ ဝူဟနျ-ကိုရိုနာ-ကိုဗဈ၁၉ ဗိုငျးရပျ ၂၀၁၉၏ဒီဇငျဘာ၃၁ရကျနေ့တှငျ ခြိုငျးနားမှ WHO သို့တရားဝငျအသိပေးအကွောငျးကွားလိုကျသော ဝူဟနျမွို့မှ ဗိုငျးရပျဈသညျ ရကျထပျရကျ/နှဈဖွဈသော ဖဖေောျဝါရီ ၂၉ ၂၀၂ဝ တှငျ ကမ်ဘာအနှံ့ကူးခံရသူပေါငျး ၈၆၉၉၁ဦးတှငျ သဆေုံးသူ ၂၉၇၈ဦး ဖွဈသညျ။ ကဩှား/တနျ့သှားရနျအခွအေနလေုံးဝမရှိသေးပဲ အရှိနျရလြှကျပငျရှိနပေုံပေါျပါသညျ။ အံ့သွစရာကောငျးလောကျအောငျပငျ မွနျမာနိုငျငံ၌ တဦးတယောကျမှမကူးစကျသေး/မသသေေးဆိုလသေညျ။ ဗိုငျးရပျဈကွောငျ့တိုကြိုအိုလံပဈကိုပငျရှေ့ပဈ/ပိတျပဈရနိုငျသညျဟု တာဝနျရှိသူတို့ဆိုလာရပွီဖွဈပွီး ယခု၃လကို အခြိနျစောငျ့ကွညျ့ဆုံးဖွတျမညျဆိုထားပရော ဝငျရောကျယှဥျပွိုငျမညျ့ ကမ်ဘာ့အားကစားသမား ၁၁,၀၀ဝကိုမူဆကျလကျလေ့ကငြ့ျပါရနျ အကွံပေးပွောဆိုထား၏။ ၂၄ရကျနေ့တှငျအမရေိကား၏စတော့ရှယျယာစြေးကှကျ၌ ၁၀၃၁ ပှိုငျ့ပွုတျကခြဲ့သဖွငျ့ ဗိုငျးရပျဈဂယကျအမရေိကမွကေိုစ,နငျးထိလာပွီဆိုရမညျ။ ထို့နောကျ သမ်မတထရမျ့၏အုပျခြုပျရေးမှ ကှနျဂရကျသို့ ရနျပုံငှေ ၂.၅ဘီလီယံတောငျးခံလိုကျကာ […]

လူဦးရစေဈတမျးကောကျသညျ့နှဈပါ။ လာမညျ့ဧပွီလတှငျ ၁ဝနှဈတကွိမျကောကျသော လူဦးရစေဈတမျးကောကျစာရှကျ-ဖေါငျ အမရေိကားရှိအိမျတိုငျးဆီသို့‌ရောကျလာပါဦးမညျ။ ၁သိနျးနှဈရာတဈယောကျ လှနျခဲ့သော ၁ဝနှဈကသနျးခေါငျစာရငျးကောကျရာတှငျ အမရေိကနိုငျငံတှငျ နထေိုငျသော မွနျမာ(Burmese) လူဦးရေ (၁၀၀,၂၀၁)ယောကျပွခဲ့သညျ။ ၂၀၁ဝ သနျးခေါငျစာရငျးအရ မွနျမာလူမြိုး (Burmese)လူဦးရသေညျ တနိုငျငံလုံးလူဦးရေ (၃၁၂) သနျးကြောျ ၏(၀.၃၂%) ဖွဈပွီး၊ စုစုပေါငျးအာရှလူမြိုး၏(၂.၉၆%) ဟုပွဆိုထားပါသညျ။ အမရေိကားသို့ ပွောငျးခိုအခွခေဩညျ Refugee တှငျ ပွီးခဲ့သော ၁ဝနှဈအတှငျး အကွီးမားဆုံးသောအုပျစုမှာ မွနျမာနိုငျငံမှလာသော ခရဈယနျဘာသာဝငျတိုငျးရငျးသားမြားဖွဈသညျ။ အတိအကစြာရငျးအရ ၂၀၀၀-၂၀၁ရ စာရငျး (၁၆၉,၉၄၉)သညျတဲ့။ သမ်မတထရမျ့မှ Refugee-ပွောငျးခိုသူမြားအား စိစဈပိတျပငျနသေော ယခုနှဈမြားတှငျပငျ မွနျမာနိုငျငံမှ ပွောငျးခိုသူမြားနှငျ့ ရိုဟငျဂြာမြား ဝငျလာမစဲ တသဲသဲတညျး။ ၈၈၈၈ အရေးတောျပုံနောကျ အမရေိကားသို့ မွနျမာပွောငျးခိုသူ Refugeeလကျခံသော အနှဈ၃ဝကြောျအတှငျး လူ (၂)သိနျးကြောျ (၂၀၀၀-၂၀၁ရ […]