Increasing your vocabulary (12) – Saya Myo Kyaw Myint

အရောင်လေးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ idiom လေးတွေအကြောင်း အတော်အသင့် ဖော်ပြခဲ့ပြီးပါပြီ။ စာဖတ်ပရိသတ်ရဲ့ တောင်းဆိုချက်အရ ယခုလတွင် ကျန်ရှိနေသေးတဲ့ အရောင်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ idom လေးတွေကို ဖော်ပြလိုပါတယ်။
ဦးစွာပထမ အနီရောင် red နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ idiom လေးတွေ လေ့လာကြည့်ရအောင်။ red carpet treatment ဆိုတဲ့ idom လေးကို ကြားဖူးကောင်း ကြားဖူးကြပါလိမ့်မယ်။
ဆိုပါစို့  – မြန်မာပြည်က မိဘတွေက US ကို အလည်လာကြမယ်ဆိုရင် ရိုးရိုး ကြိုဆိုလို့ ဘယ်ဖြစ်မလဲ။ red carpet treatment ပေးသင့်တာပေါ့။ တနည်းအားဖြင့် အထူးအရေးပါသူများ ဖြစ်တဲ့အတွက် သာမန်မဟုတ်ဘဲ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ခမ်းခမ်းနားနား ကြိုဆိုတာကို red carpet treatmentလို့ ဆိုလိုတာပါ။ ပန်းစည်းတွေပေးမယ်။ limousine နဲ့ အိမ်ကို ခေါ်လာမယ်။ အိမ်မှာလည်း နှင်းဆီပန်းတွေ ဝေနေအောင် ခင်းထားမယ်ဆို red carpet treatmentပေးတယ်ပေါ့။ ဒီတော့ သူငယ်ချင်းတွေကို ”I’m going to welcome my parents to the US by giving them a red carpet treatment.” လို့ ပြောလို့ ရပါတယ်။

နောက်  idiom လေးတခုကတော့ to catch someone red-handed အဓိပ္ပာယ်ကတော့ တစုံတယောက်က တစုံတခု မဟုတ်တာ လုပ်နေချိန် လက်ပူးလက်ကြပ် ဖမ်းမိတယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။ လူငယ်လေးတွေ သတိထားကြပေါ့။ လူငယ်ပီပီ လူကြီးတွေ မသိအောင် တစုံတခု လုပ်မယ်ဆိုရင် ”Someone might catch you red-handed ” တနည်းအားဖြင့်တော့ မဟုတ်တာ လုပ်နေတုန်း လက်ပူးလက်ကြပ် မိသွားတတ်တယ်ပေါ့။ ဥပမာ – ”I went out with my boyfriend last night, and my uncle caught us red-handed.” ရည်းစားလေးနဲ့ တခါပဲ ရုပ်ရှင်သွားကြည့်မိပါတယ်။ ရုံထဲမှာ ဦးလေးနဲ့ ပက်ပင်းတိုးတော့တာပါပဲ”လို့ ပြန်ဆိုရပါတယ်။

လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ ၊ သူငယ်ချင်း အပေါင်းအသင်းတွေနဲ့ သွားကြလာကြ ပြောကြဆိုကြ ဆက်ဆံရတဲ့အခါ red flag  လေးတွေကို သတိပြုမိဖို့လိုပါတယ်။ red flags ဆိုတာကတော့ တစုံတခု လွဲမှားနေပြီ ၊ ချို့ယွင်းနေပြီ ဆိုတဲ့ လက္ခဏာလေးတွေပေါ့။ ဥပမာ – ”Before he committed suicide,John showed us all a lot of red flags. We were wrong not to have followed up with him”  ”ဂျွန်ဟာ သူ့ကိုယ်သူ သတ်မသေခင် တစုံတခုတော့ ချို့ယွင်းနေပြီဆိုတဲ့ လက္ခဏာလေးတွေ ပြရှာသားပဲ။ သတိမပြုမိဘဲ မသိလိုက်မသိဖာသာနေမိတာ… ဒို့တတွေရဲ့ အမှားပေါ့။” လို့ ပြန် ဆိုနိုင်ပါသည်။

မြန်မာအများစုဟာ ခရီးသွားရတာ အလွန်နှစ်သက်ကြပါသည်။ ဒါ့ကြောင့်လည်း အမိမြန်မာနိုင်ငံနဲ့ အဝေးကြီးမှာ ရှိတဲ့ US ထိ ရောက်လာကြတာပေါ့။အကယ်၍ ခရီးလည်းသွားလိုတယ်၊ ငွေကြေး အကုန်အကျလည်း သက်သာလိုတယ်ဆိုရင် red-eye flight ကို ဝယ်ယူကြပါ။ red-eye flight ဆိုတာ ညဉ့်နက်မှ စတင်ထွက်ခွါတဲ့ flight  ကို ဆိုလိုပါတယ်။ တညလုံး စီးသွားပြီး မိုးလင်းမှ ကိုယ်လိုရာ ရောက်တာမျိုးပေါ့။

US မှာ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ မြန်မာလူမျိုးတိုင်းသိထားသင့်တဲ့ idiom လေးတခုကတော့ in black and white ဖြစ်ပါတယ်။ တိတိကျကျ ရှိနေတဲ့ ၊ တနည်းအားဖြင့် စာနှင့် ရေးသားထားတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းမျိုး၊ ကတိမျိုးကို ဆိုလိုပါတယ်။ ပါးစပ်က ပြောတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ အနည်းဆုံး e-mail မှာ ပါတဲ့ ကိစ္စမျိုးကို ရည်ရွယ်ပါတယ်။
ဆိုပါစို့ တဖက်အရာရှိက ကိုယ့်ကိုသဘောကျလို့ လခတိုးပေးမယ်လို့ ပြောလာတယ်။  ပြောတာကတော့ ပြောတာပဲ။ စာနဲ့ ပေနဲ့ တိတိကျကျ မယူထားရင်တော့ အဲဒီလခတိုးပေးဖို့ နှစ်ရှည်လများ စောင့်ကောင်း စောင့်ရလိမ့်မယ်။ ဒီတော့ …
”Thank you for offering to increase my pay in six months. If you wouldn’t mind putting it in black and white, I would really appreciate it. ဆိုပြီး လက်ဆုပ်လက်ကိုင် သက်သေယူထားရင်တော့ ၆ လ အကြာမှာ လခတိုးဖို့ သေချာပြီနော်။

မြန်မာအများစုဟာ blue collar jobs (အလုပ်ကြမ်း)တွေထက် white collar jobs (ရုံးအလုပ်)နဲ့ ပို သင့်ကြပါတယ်။ ဟုတ်တယ်လေ။ ဒို့လူမျိုးက နူးညံ့သိမ်မွေ့ကြတယ်။ လှပတင့်တယ်ကြတယ်။ ဒီတော့လည်း ကြမ်းတမ်းတဲ့အလုပ်မျိုးတွေ တနည်းအားဖြင့် blue collar jobs တွေနဲ့သိပ် မလိုက်ဖက်ပါဘူး။ white collar jobs မျိုးနဲ့မှ ပိုလိုက်ဖက်တာ မဆန်းလှပါဘူး။ အဲ တခုတော့ ရှိတာပေါ့။ white collar jobs မျိုး လုပ်ချင်ရင်တော့  အင်္ဂလိပ်စာကို အတော်အသင့်တော့ ကျွမ်းကျင်ဖို့ လိုလိမ့်မယ်။  အနည်းဆုံးတော့ မြင့်မြင့်ရေးတတ်၊ ပြောတတ်ဖို့ လိုမယ်လေ။ blue collar jobs တွေကEnglish ပြောတတ်ရုံနဲ့ ရနိုင်ပါတယ်။

ဒီနိုင်ငံမှာတော့ ဘာအလုပ်ပဲ လုပ်လုပ် ယောကျာ်းဆိုရင်  ဘောင်းဘီဝတ်ရမယ်။ ဘောင်းဘီဝတ်တဲ့အခါ  belt ခါးပတ် ပတ်ဖို့ လိုလိမ့်မယ်။ ဒီတော့ green belt ဆိုရင် အစိမ်းရောင် ခါးပတ်လေးလို့ မထင်လိုက်ကြပါနဲ့။ ဥပမာ –
”There’s a green belt surrounding San Jose.” ဆိုတာနဲ့ ”ဟာ… ဟန်ကျပြီ။ အစိမ်းရောင် ခါးပတ်တခုတော့ အလကားရပြီ”လို့ မထင်လိုက်ပါနဲ့။ ”San Jose မြို့ကို စိမ်းလန်းစိုပြေနေတဲ့ လယ်တောယာတောတွေ သစ်ပင်ပန်းမာလာတွေနဲ့ ဝိုင်းရံထားတယ်”လို့ ဆိုလိုတာပါ။

ပန်းရောင်  pink  ကိုတော့ မိန်းကလေးတော်တော်များများက နှစ်သက်ကြတယ်။ နှစ်လည်း နှစ်သက်သင့်ပါတယ်။ တကယ်ကို လှပတဲ့အရောင်လေးပါ။ ဒါပေမဲ့ တစုံတယောက်က ”I’m tickled pink by your gift.” လို့ ဆိုရင် ”ဟိုက်… ဘယ်နှယ့် ငါ့လက်ဆောင်ကြောင့် သူ အရောင်ပြောင်းသွားရသလဲ” လို့ မထင်မိပါစေနဲ့။ tickled pink ဆိုတာ အရမ်းကို သဘောကျတယ်။ ကျေးဇူးအများကြီး တင်တယ်ပေါ့နော်။

အဲ… ပန်းရောင်လေးဟာ လှပပေမဲ့ pink slip ကိုတော့ ဘယ်သူမှ မလိုချင်ကြဘူးနော်။ US မှာ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ မြန်မာများ အင်မတန် ကြောက်တဲ့ စကားစုလေးပေါ့နော်။ ရုံးမှာများ တစုံတယောက်က ”He got a pink slip.” ဆိုရင် ”ငါလည်း ပန်းရောင် စာရွက်လေးတရွက်လိုချင်လိုက်တာလို့ မပြောမိပါစေနဲ့။ အားလုံး သိကြတဲ့အတိုင်း  pink slip ဆိုတာ အလုပ်ဖြုတ်တဲ့ စာကို ဆိုလိုပါသည်။ pink slip ရပြီ ဆိုရင်တော့အလုပ်ပြုတ်ရှာပြီပေါ့။ အလုပ်မပြုတ်ရအောင် ကိုယ့်မှာ ရှိနေတဲ့ grey matter ကို ကောင်းကောင်း အသုံးပြုတတ်ဖို့ လိုပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ grey matter ဆိုတဲ့ idiom လေးရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ကတော့ brain တနည်းအားဖြင့် ဦးနှောက်ပေါ့နော်။ ”Use your grey matter and you will never lose your job.” လို့ ဆိုတတ်ကြပါတယ်။ ”ဦးနှောက်ကို ကောင်းကောင်း အသုံးသူများဟာ အလုပ်ပြုတ်မှာမကြောက်ရဘူး” ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့နော်။

US မှာ ရှိနေတဲ့ မြန်မာတွေရော၊ မြန်မာပြည်မှာ ရှိနေတဲ့ မြန်မာတွေကိုပါ ဘယ်လိုအခက်အခဲတွေနဲ့ ကြုံရကြုံရ ”Never wave a white flag.” လို့ အကြံပေးရင်း နိဂုံးချုပ်လိုပါတယ်။ wave a white flag ဆိုတဲ့ idiom လေးကတော့ အရှုံးပေးတယ် ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပေါ့နော်။ ဒီတော့ ဘဝမှာ ဘယ်လို အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရ ရင်ဆိုင်ရ လက်မြှောက် အရှုံးပေးတဲ့ အလုပ်ကိုတော့ မလုပ်ကြပါနဲ့။
”Never wave a white flag.”လို့ တိုက်တွန်းရင်း နားပါဦးမည်။