ဘယ်ဟာလဲ ……ဒုက္ခ

တရားအားထုတ်ဖို့ ညွှန်ပြကြသူတွေနဲ့ အားထုတ်ကြသူတွေဟာ စိတ်ကို ပစ္စု ပ္ပန် အာရုံတစ်ခုတည်းမှာဘဲ တည်နေအောင် အထားခိုင်းတာနဲ့ ထားကြတာတွေကို တရားအား ထုတ်တာဆိုပြီး သဲကြီးမဲကြီးညွှန်ပြ လုပ်ဆောင်နေကြတယ်။ ဒီအကျင့် တွေဟာ ဘာမကောင်းစရာရှိသလဲလို့ မေးချင်စရာပါ။တကယ်တော့ စိတ်ကိုပစ္စုပ္ပန် အာရုံတစ်ခုတည်းမှာဘဲ ထားမယ်ဆိုလျှင် အတိတ်သညာ မဖေါ်တတ်သူတွေဘဲ ဖြစ် စေပါလိမ့်မယ်။ အတိတ်သညာမဖေါ်တတ်သူတွေကို တွေ့ဘူးနေကြတာပဲ။ ဒီသူတွေ ဟာ ဘာမှအမှန်အကန် မတုန့်ပြန်တတ်သူတွေပဲ အကောင်းအဆိုး အကြောင်း အ ကျိုး ဘာမှမသိသူတွေဘဲမဟုတ်လား။
တကယ်တော့ ပစ္စုပ္ပန်မှာတွေ့နေရတဲ့ အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ၊ အတွေ့၊ အတွေးတွေကို မသိကျိုးကျွန်ပြုရမှာမဟုတ်သလို ဒါတွေရဲ့နောက်ကိုလိုက်ပြီး မဆင်မ
ခြင်သုံးစွဲတာတွေကိုလည်း လုပ်ရမှာတော့ မဟုတ်တာဘဲ။ မသိကျိုးကျွန်လည်းမပြု အာရုံတွေရဲ့နောက်ကိုပဲ ကောက်ကောက်လိုက်နေတာလည်း မဟုတ်တဲ့ အသိ (ဝိဇ္ဇာ) ဦးစီးပြီး ပမာဏရှိရှိနဲ့သုံးဆောင်တာကို လုပ်ကြရမှာပါ။
မြတ်စွာဘုရားရဲ့မှန်ကန်တဲ့ အဆုံးအမတရားတွေဆိုတာ လိုက်နာကျင့်သုံးသူ တွေကို လိုက်နာကျင့်သုံးတဲ့အခါမှာ ကာလတစ်ခုမှာဘဲကျင့်သုံးလို့ရတယ် ကာလ တစ်ခုမှာတော့ ကျင့်သုံးလို့မရဘူးဆိုတာမျိုုး မဖြစ်ရပါဘူး။ ဝင်လေ ထွက်လေ အာရုုံ တစ်ခုတည်းမှာဘဲထားတာ ဖောင်းပိန် အာရုုံ တစ်ခုတည်းမှာဘဲထားတာ စိတ်ကိုဘဲ လိုက်ကြည့်နေတာ အစစတွေဟာ ကာလတစ်ခုတည်းမှာဘဲ လိုက်နာလို့ရတာတွေ မဟုတ်လား။ ဒီနေရာမှာ အရေးတကြီး ပြောစရာတစ်ခုရှိပါတယ် ဘာလဲဆိုတော့ ဟုတ်တာကို ဟုတ်တယ်လို့လက်ခံပေးဖို့နဲ့ မဟုတ်တာကို မဟုတ်ဘူးလို့ ရိုးရိုး သားသားလေး လက်ခံပေးဖို့ပါဘဲ။ ကိုယ်မသိသေးတာတွေကို သိဖို့ရာအတွက်ဆို လျှင် သည်အချက်ဟာ အခြေခံအကျဆုံးဖြစ်နေလို့ပါပဲ။
မြတ်စွာဘုရားရဲ့ တရားတွေကို သိဖို့ရယ် ကျင့်ဖို့ရယ်မှာ ဘယ်အချက်က ပိုပြီး အရင်းကျတယ် ထင်ပါသလဲ။ သိပြီးမှကျင့်ရမှာလား ကျင့်ပြီးမှသိရမှာလားလို့ ဆိုလို တာပါ။ မသိသေးဘဲနဲ့ သိဖို့ကျင့်ပါတယ်ဆိုလျင်တော့ ဘုရားကိုကျော်တဲ့ သူဖြစ်မှာ ပေါ့။ ဘုရားတရားဆိုတာ ဘာဖြစ်တယ်လို့ဆိုတာ မသိသေးဘဲနဲ့ ဘာကို ဘယ်လိုကျင့် ကြမှာလဲ။ စဉ်းစဉ်းစားစားလေး လုပ်ကြစေချင်တာပါဘဲ။ ရောဂါဖြစ်လျှင် ဆေးသောက်ရမှာပေါ့ဆိုတာနဲ့ တွေ့ရာဆေးကို သောက်မိလျှင် ရောဂါမပျောက်ဘဲ ဆေးဒဏ်သင့်တာဘဲ အဖတ်တင်မှာပေါ့။
မြတ်စွာဘုရားရဲ့ တရားတွေဆိုတာ လူတွေကို ခံစားချက်အကောင်းတွေပေးပြီး နှိပ်စက်နေတဲ့ မကောင်းမူတွေကို ဘယ်လိုအမြင် ဘယ်လိုအတွေးနဲ့ ရှောင်ရှားရမှာ လို့ လမ်းညွှန်ထားချက်တွေဖြစ်ပါတယ်။ သည်လမ်းညွှန်ချက်ကိုရဖို့ရာအတွက် ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးတစ်ယောက်ရဲ့ ပြောဆိုချက်မှာတင် လမ်းဆုုံးမနေသင့်ပါဘူး။ သူကတော့ အကြီးကြီး ကိုယ်ကတော့ သေးသေးလေးဆပြီး ကိုယ့်အခန်းကဏ္ဍကို ဖြောာက်မပြစ် လိုက်စေချင်ပါဘူး။ ဘယ်ဘာသာဝင်တဲ့လူပဲဖြစ်ဖြစ် ဘယ်ဘာသာမှ မဝင်တဲ့လူပဲ ဖြစ်ဖြစ် လူတွေအားလုံးဆီမှာ အမှားတရားတွေရှိသလို အမှန်တရားဆိုတာလည်းရှိ ကြပါတယ်။
အမှန်တရားဆိုတာ အတိတ်၊ပစ္စုပ္ပန်၊အနာဂတ်ကနေ အလွတ်တရား ဖြစ်တယ် လို့ယူလျှင် အမှားတရားဆိုတာဟာလည်း အတိတ်၊ ပစ္စပ္ပန်၊ အနာဂတ်ကနေ အ လွတ် တရားဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။ လူတွေဟာ ကြုံလာတဲ့အာရုံတွေအပေါ်မှာ ဘယ်ဟာ ကတော့ရှောင်ရမှာ ဘယ်ဟာကတော့ ဆောင်ရမှာဆိုပြီး ချင့်ချိန်ဝေဖန်ပြီး ပြောဆို လုပ်ကိုင်နေကြရတာပါ။ ဒါတွေဟာ လူတွေရှောင်လို့ မရတဲ့အရာတွေပါ။ ဒါကို မျက် ကွယ်ပြုပြီး စိတ်ကို ပစ္စုပ္ပန်အာရုံတစ်ခုတည်းမှာ အထားခိုင်းတာဟာ လူတွေကို အ မှောင်ကမာ္ဘထဲကို တွန်းပို့နေတာနဲ့တူပါတယ်။
လူတွေကို ဆင်းရဲစေတာဟာ ပစ္စုပ္ပန်အာရုုံမဟုတ်ပါဘူး။ လူတွေကိုဆင်းရဲစေ တာဟာ ပစ္စုပ္ပန်အာရုံဖြစ်တယ်ဆိုလျှင် ဝင်လေ ထွက်လေ၊ ဖောင်ပိန်စိတ်ကိုရှုတာ အစစ တွေဟာလည်း ပစ္စုပ္ပန်အာရုံကို ရှုကြတာတွေဆိုတော့ ဒါတွေကလည်း ဆင်းရဲ တွေဘဲပေါ့။ အရှိအတိုင်းတင်ပြတာကို အရှိအတိုင်းမြင်ဖို့လိုပါယ်။ မြင်နေရပါလျှက် မျက်စေ့စုံမှိတ်ပြီးမငြင်းစေချင်ပါ။ အမှန်တရားကိုသိဖို့ဆိုလျှင် ရုိုးသားဖို့(မလွဲမသွေ)လို
အပ်ပါတယ်။ လူ့အကျိုးကိုရှေ့ရှုပြီးတော့ပေါ့။ လူတွေကို အမှန်တကယ်ဆင်းရဲစေတဲ့ အကြောင်းတွေက ဘာတွေလဲ ဆင်ခြင်ကြည့်ကြရအောင်ပါ။

(က) လူဖြစ်ရတာဟာ ဒုက္ခလား…
(ခ) ရုုပ်တွေ နာမ်တွေ¬ ဖြစ်ပျက်နေတာဟာ ဒုက္ခလား…
(ဂ) အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ၊ အတွေ့၊ အတွေးတွေဟာ ဒုက္ခလား…
(က)လူဖြစ်ရတာဟာ ဒုက္ခလား
လူဖြစ်ရတာဟာ ဒုက္ခဆိုပြီး လူမဖြစ်ရရေးလမ်းညွှန်ကာ လူမဖြစ်ရစေကြောင်း အကျင့်အကြံတွေကို ကျင့်ကြံနေသူတွေက ကျင့်ကြံနေကြတယ်။ လူတွေကို သီလ ဖြည့်ကျင့်စေတာဟာ လူတွေကို လူမဖြစ်စေဖို့လားဗျာ။ ဒါဆိုလျှင်တော့ တော်တော့ ကို အရုပ်ဆိုး အကျည်းတန်သွားပြီပဲ။ လူတွေကို လူပီသစေဖို့ သီလတွေကို ဖြည့်ကျင့် တာမဟုတ်လား။ သီလပျက်တဲ့သူဟာ လူ့အဖြစ်ပျက်တာပဲ။ သီလပျက်လို့ လူ့အဖြစ် ပျက်တာကို လူတွေမသိကြပေမယ့် လူပျက်တွေရဲ့ အဖြစ်တွေကိုတော့ လူတွေသိကြ ပါတယ်။
သီလပျက်တွေဟာ လူ့ဒုက္ခလို့ မသိကြတော့ တလွဲတွေကို ဒုက္ခလုပ်နေကြ တယ်။ ရိုးရာဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေဟာ သီလကို မသိပါဘူးလို့ပြောလျှင် အတော်ကြီးကို မကျေမနပ်ဖြစ်ကြမှာပါ။ ငါးပါးသီလ၊ ရှစ်ပါးသီလ၊ ကိုးပါးသီလ၊ နှစ်ရာ့နှစ်ဆယ်ခုနစ် သွယ်သော သီလ အစစတွေကို သိပြကြမှာမဟုတ်လား။ ဒီလို သိပြရုံနှင့် ဒီသီလတွေ က ပြည့်လာကြမှာမဟုတ်တာပဲ။ ဒီသီလတွေဟာ ဘယ်လိုကိစ္စရှိတဲ့အရာတွေဖြစ်ပြီး ဘယ်အမြင်နဲ့ စောင့်ထိန်းရမှာပါလားလို့ သိမှ သိတယ်လို့ပြောရမှာပါ။ အမြင်မမှန်ဘဲ နဲ့ စောင့်ထိန်းတဲ့ သီလဟာ သူ့ကိစ္စကိုမသိဘဲ စောင့်ထိန်းတာကြောင့် ခိုင်မြဲအောင် စောင့်ထိန်းလို့မရပါဘူး။
မြတ်စွာဘုရားကတော့ လူတွေစောင့်ထိန်းလို့ မရတဲ့သီလကို ဟောပြောခဲ့မှာ မဟုတ်တာ သေချာပါတယ်။ အတိတ်၊ပစ္စုပ္ပန် ၊အနာဂတ် ဘယ်အချိန်ကာလမှာဘဲဖြစ်
စောင့်ထိန်းလိုက်နာလို့ရတဲ့ သီလကိုဟောခဲ့တာပါ။ မိမိတို့လိုက်နာကျင့်သုံးနေတဲ့ သီ
လတွေဟာ အဲသည်လိုသီလတွေ ဟုတ်ရဲ့လားဆိုတာလောက်တော့ နည်းနည်းလေး
ပဲဖြစ်ဖြစ် စောင်းငဲ့ကြည့်ကြစေချင်ပါတယ်။ ဒုက္ခငြိမ်းဖို့ သီလစောင့်ထိန်းတာမှာ သီလစောင့်လို့ ဒုက္ခများရတယ်ဆိုတာမျိုးကတော့ တော်တော်လူကြားလို့ မကောင်း
တာပါဘဲ။ ဒါကြောင့် လူဖြစ်ရတာဟာ ဒုက္ခမဟုတ်ပဲ လူမှာ သီလပျက်တာကသာ လူ
ကိုဒုက္ခရောစေတာ ဆိုတာကို ချင့်ချိန်ဝေဖန်ပြီး လက်ခံနိုင်အောင် ကြိုးစားခဲ့စေချင်ပါ
တယ်။ ဒါကို ကျော်လွှားနိုင်ပါမှ အစစ်အမှန်ဒုက္ခကို သိမြင်ဖို့ လမ်းစပေါ်စရာ ရှိတာပဲ။

(ခ) ရုုပ်တွေ နာမ်တွေ ဖြစ်ပျက်နေတာဟာ ဒုက္ခလား
လူတစ်ကောင်လုံးကြီးကို ဒုက္ခလို့ လုပ်ထားခံရတော့ လူဆီမှာ ဒုက္ခကိုရှာဖွေတဲ့ အခါမှာ ရုုပ်တွေတရစပ်ဖြစ်ဖြစ်ပြီး ပျက်နေတာ၊ နာမ်တွေတရစပ်ဖြစ်ဖြစ်ပြီး ပျက်နေ တာ၊ဒါတွေဟာ ဒုက္ခတွေပေါ့လို့ အလွယ်တကူလုပ်ကြတော့တာ။ ဒီတော့လဲပဲ ဒုက္ခက နေလွတ်မြောက်ဖို့ရာအတွက် ရုပ်နာမ်တွေရဲ့ဖြစ်ပျက်တွေကို မြင်အောင်ရူတာကို တရားအားထုတ်တာဆိုပြီး လုပ်မိကြပြန်တော့တာပေါ့။ ရုပ်နာမ်တွေ ဖြစ်ဖြစ်ပြီး ပျက် နေတာတွေက လူကို ဘယ်လို ဒုက္ခပေးလို့လဲ။ အဲဒါတွေက ဖြစ်ဖြစ်ပြီး ပျက်နေတာ ကိုက ဒုက္ခပေါ့လို့ အလွယ်တကူလေး မဖြေလိုက်စေချင်ပါဘူး။ မြတ်စွာဘုရားဆိုတာ လူ့ဒုက္ခကိုညွှန်ပြဖို့ ပွင့်ပေါ်လာရတာပါ။ သည်ရုုပ် သည်နာမ်တွေရဲ့ ဖြစ်ပျက်တွေက တော့ လူတိုင်းသိနေကြတာပဲ။ ဉာဏ်နဲ့သိတာမဟုတ်ဘူးလို့လည်း မလုပ်လိုက်ပါနဲ့ အုံး။ သည်ရုုပ် သည်နာမ်တွေဟာ မဖြစ်မပျက်တော့ဘူးဆိုလျှင် လူဟာ ကောင်းလို့ရ နိုင်ပါ့မလား။ နောက်ပြီး သည်ဖြစ်ပျက်က ဘယ်သမုဒယကြောင့်ဖြစ်တာလဲ။
လူတစ်ယောက် ဗိုက်နာတယ် ခေါင်းကိုက်တယ်ဆိုတာ သူ့ရဲ့ရုပ်တွေ ပုံမှန်မဖြစ်မပျက်တော့တာကြောင့် ဒီရောဂါတွေဖြစ်ရပြီ ပုံမှန်ဖြစ်ပျက်နေကြမယ်ဆိုလျှင် ဒါတွေဟာ ဖြစ်စရာအကြောင်းမရှိဘူး မဟုတ်ပါလား။ စလျှောက်ကတည်းက လမ်းမှားနေ လို့ကတော့ ဘယ်တော့မှ လမ်းမှန်ပေါ်ကို ရောက်လာစရာရှိမှာ မဟုတ်တာပဲ။ ဘယ် လောက်ထိအောင်လွဲမှာလည်းဆိုလျှင် သည်ရုုပ် သည်နာမ်တွေရဲ့ နုရာကရင့်၊ ရင့်ရာကအို၊ အိုရာကပျက် ဒါတွေကိုပဲ အို၊နာ၊သေ ဆိုပြီး ဒါတွေကိုပဲ ဒုက္ခတွေပေါ့လို့ အလွယ်တကူနားလည်နေကြပြန်တာပေါ့။
ဒါဟာ မြတ်စွာဘုရားကို မထီလေးစား မထေမဲ့မြင်လုပ်တာဘဲ။အင်မတန်မှ ကြီး လေးတဲ့အပြစ်ကြီးကို ကျူးလွန်နေမိလျှက်သားဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို သည်လူူတွေ ဟာ နည်းနည်းမှတောင် သံသယ မရှိကြသူတွေပါပဲ။ သည်စကားကို ဘာ့ကြောင့် ပြောတာလည်းဆိုလျှင် မြတ်စွာဘုရားက (အို၊နာ၊သေ) ကိုသေသေချာချာညွှန်ပြ နိုင်တဲ့ ဆရာရှာကြလို့ မိန့်မှာတော်မူခဲ့ပါလျှက် ဆရာ မလိုပဲ ကိုယ်တိုင်သိပြ နေကြတယ်။ မြတ်စွာ ဘုရားပြောတဲ့(အို၊နာ၊သေ)ဆိုတာ သည်လို ဆရာ မလိုဘဲ လူတိုင်းလူတိုင်း ကိုယ်တိုင် သိနိုင်တဲ့ အို၊နာ၊သေမဟုတ်ဘူးဆိုတာ ပြောခဲ့တဲ့ စကားနဲ့ ထင်ရှားတယ်မဟုတ်လား။
ဝိဘဇ္ဇလုပ်လိုသူတွေအတွက် တစ်စုံတစ်ရာ အထောက်အကူပြနိုင်တန်ကောင်း ရဲ့ဆိုပြီး စေတနာနဲ့တင်ပြလိုက်တာပါ။ မြတ်စွာဘုရားရဲ့အသိဆိုတာကို ကိုယ်အသိနဲံ့ ထပ်တူထားပြီးသိပြနေကြတာဟာ ဘုရားစကား နားမထောင်တာဘဲပေါ့။ ဒုက္ခဆိုတာ မြတ်စွာဘုရားလိုပုဂ္ဂိုလ်ထူး ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တွေက ဖွင့်ဖော်ပေးပါမှ ပွင့်ပေါ်ရတဲ့ တရားဖြစ် ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒုက္ခဆိုတဲ့တရားကို သေသေချာချာညွှန်ပြနိုင်တဲ့ဆရာကောင်းကို ချဉ်းကပ်မိဖို့လိုတာပေါ့။

(ဂ) အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ၊ အတွေ့၊ အတွေးတွေဟာ ဒုက္ခလား

အဆင်း၊အသံ၊အနံ့၊အရသာ၊အတွေ့နဲ့အတွေးတွေဟာ လူကိုဒုက္ခရောက်စေတဲ့  အရာတွေဆိုပြီး သည်လိုမျိုးဘုရားဟောခဲ့လေသယောင် ဒါတွေကိုပဲ အပြစ်တင် ဝေဖန်ပြနေကြတယ်။ ဒုက္ခဆိုတာ ပယ်အပ်တဲ့ပစ္စည်း ပယ်ရမယ့်အရာပဲ။ အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ၊ အတွေ့နဲ့ အတွေးတွေဟာ ပယ်ရမယ့်အရာလား ပယ်အပ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေလား။ ဒါတွေက ဘယ်လိုဒုက္ခပေးလို့လဲ။ လူတွေကိုဒုက္ခပေးတာဟာ ဒါတွေမဟုတ်ပါဘူး။ ဒုက္ခ မဟုတ်တာကို ဒုက္ခလုပ်ပြီး အပယ်မှားလျှင် ပိုပိုပြီးတော့ပဲ ဒုက္ခရောက်ဖို့ရှိတာပေါ့။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဖြစ်ရတာဟာ ဒုက္ခငြိမ်းဖို့ပါ။ ငြှိမ်းလို့မရတဲ့ဒုက္ခကို ဘုရားပြောခဲ့ပါ့မလား။ ဗုဒ္ဓရဲ့အဆုံးအမတွေကို ကျောခိုင်းမိ လျှက်သားဖြစ်နေကြတာကြောင့် သည်ကနေ့ ဗုဒ္ဓ ဘာသာဝင်တွေမှာ ကိုယ်ချင်းစာ တရားတွေတဖြေးဖြေး ခေါင်းပါးလာနေကြပြီ။

သည်လိုတွေ ဘာ့ကြောင့်ဖြစ်နေရတာလည်းဆိုလျှင် ဗုဒ္ဓရဲ့အဆုံးအမတွေကို မိမိတို့ နားလည်ချင်သလို နားလည် ကျင့်သုံးနေကြတာကြောင့်လို့ပြောရမှာပါ။ သည်ကနေ့  ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေရဲ့ နေ့စဉ်လူမှုဘဝတွေဟာ လုံလောက် ထင်ရှားတဲ ့အကောင်းဆုံး  သက်သေပြချက်တွေပါဘဲ။ လမ်းညွှန်ပေးသူကမှ လမ်းကြောင်း မှန်ပေါ်မှာ ရှိမနေလျှင် လိုက်နာကြမယ့်သူတွေဟာလည်း ဘယ်လိုလုပ်ပြီး လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ်ကို လျှောက်လို့ရနိုင်မှာလဲပေါ့။ ကိုယ်ညွှန်ပြပေးနေတဲ့ လမ်းပေါ် မှာ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ရော တကယ်ရှိနေရဲ့လား။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်တောင် လျှောက် လို့မရတဲ့ လျှောက်မနေတဲ့လမ်းကို တခြားသူတွေကိုလျှောက်လှမ်းစေတာဟာ လူတွေကို ချောက်ထဲတွန်းချနေတာပဲ မဟုတ်လား။

ဒုက္ခကို ပိုင်းပိုင်းခြားခြားမသိ(ပရိဇာနန)သေးပါပဲနဲ့ ဒုက္ခငြိမ်းကြောင်းအလုပ်ဖြစ် တဲ့(မဂ္ဂ)လမ်းကို ဘယ်လိုလျှောက်မှာလဲ။ တရားမဟုတ်တဲ့ မတရား (အသဒ္ဓမ္မ)ဘေး ကနေလည်းလွတ်မြောက်ဖို့ လိုပါတယ်။ မြင်လျှင်မြင်တယ်မှတ်၊ ကြားလျှင်ကြားတယ်  မှတ်၊ နံလျှင်နံတယ်မှတ်၊ တွေ့လျှင်တွေ့တယ်မှတ်၊ တွေးလျှင်တွေးတယ်မှတ် ဒီလောက်  ကလေးလုပ်ရတာများ ဘာခက်စရာရှိသလဲ။ မြတ်စွာဘုရားရဲ့တရား ဆိုတာ တိမ်တိမ်ကလေးမှ မဟုတ်တာပဲ။ ဒါတွေကိုလုပ်နေလျှင် လူ့အလုပ်တွေ လုပ်မရတော့တာပဲဖြစ်မှာပါ။ ဒါ့ကြောင့် လူတွေလိုက်မလုပ်နိုင်တာကိုပဲ ခက်တယ် ဆိုပြီး ဂုဏ်မဟုတ်တာကို ဂုဏ်လုပ်နေကြတယ်။ ဂုဏ်မှ မဟုတ်တာဆိုတော့လည်း ဘဲ ဂုဏ်ကတော့ တက်မှာမဟုတ်ဘူးပေါ့။ ဂုဏ်ဆိုတာ အရည်အချင်းကို ပြောတာ ဆိုတော့ အရည်အချင်း ညံ့ဖျင်းစေတာပဲဖြစ်မှာမဟုတ်လား။

တကယ်တော့  အဆင်း၊အသံ၊အနံ့၊အရသာ၊အတွေ့ (ကာမဂုဏ်) ဆိုတာတွေ  ဟာ  သူ့အရည်အချင်း (ပမာဏမှန်)နဲ့သူ ရှိနေတာပါ။ သူ့ပမာဏကို မသိပဲ မြင်တာ၊  ကြားတာ ့အစစတွေကိုသာ လိုက်နာရှောင်ကျဉ်ကြရမှာပါ။ မလှဘဲနဲ့ လှတယ်ထင်  တာ၊ မကောင်းဘဲနဲ့ ကောင်းတယ်ထင်တာ သည်အထင်တွေကသာ လူတွေကို ပင်ပန်းဆင်းရဲ(ဒုက္ခ)ဖြစ်စေတာပါ။ ကာလတစ်ခုရဲ့ ကိုယ်တွေ့ကိုယ်ကြုံနဲ့ အစွဲဝင်ထား  ခံရတာကြောင့် သည်အထင်တွေကို ပြည့်လိမ့်နိုးး မျှော်ကိုးပြီး ဖြည့်ဆည်းဖို့ကြိုးစားနေ ကြလို့ ပင်ပန်းဆင်းရဲရတာပါ။ ဒါကြောင့် တကယ်ပဲ ဒုက္ခကနေ လွတ်မြောက်ချင်တယ် ဆိုလျှင် ဒုက္ခအစစ်အမှန်ကို ညွှန်ပြနိုင်တဲ့ ဆရာကောင်းကိုချဉ်းကပ်မိဖို့က တကယ်ပဲ လိုအပ်ပါတယ်။ သူတော်ကောင်း မဟုတ်သူတွေရဲ့ဘေး (အသပ္ပူရိသတောဝါ)ကနေ  လွတ်ကင်းနိုင်ကြပါစေ။