မွနျမာ၊ အိုငျစီဂြေ နှငျ့ ဘငျဂါလီ (ယို)
ဦးေၾကာင္ၾကီး
ကနြောျတို့ နိုငျငံ “ဂ” နဲ့ အကြိုးပေးတယျ၊ အစောပိုငျး ကုလသမဂ မွနျမာပွညျကိုယျစားလှယျအမညျ ဂမျဘာရီ၊ ၂၀၀ရ ရှဝေါရောငျတောျလှနျရေးတုံးက ခေါငျဆောငျဘုနျးကွီးဘှဲ့အမညျ ဂမျဓါရီ၊ အခု ဂမျဘီယာနိုငျငံက ဂြီနိုဆိုကျနဲ့ တရားစှဲတယျ။ အခုလို အမြိုး ဘာသာ သာသနာနဲ့ ဆိုငျတဲ့ ပွဿနာ ဖွဈနတေော့ ဦးသိနျးစိနျအဆိုးရ လကျထကျ ရှတေိဂုံဘုရား အထကျပဈစယံကို လငျးဒ (၆ကောငျလားမသိ) နားတဲ့ နမိတျကို သိခငြျမိ။ OIC ပေးတဲ့ငှတေဲ့ ဂမျဘီယာနိုငျငံက တရားစှဲတဲ့ အမှုမှာ ၂ဖကျစလုံး သူ့ဖကျကိုယျ့ဖကျ စကားနှားရ ပွောတာပေါ့၊ ဘငျဂါလီဖကျက သူတို့လူမြိုးတုံးမညျ့ Genocide အရေးမို့ပါဆိုရငျ ကနြောျတို့ မွနျမာအတှကျလညျး ရှငျသနျရပျတညျရေး Survival issue မို့ ကာကှယျရမှာပဲ။ ကွားက ဒေါျလာစား မီဒီယာ၊ အနျဂြီအိုနဲ့ မှတျကဗာ မကြျနှာလုပျခငြျတဲ့ အနောကျအစိုးရမြား အဖို့ ပှဲတောျပေါ့။ ဒါလညျး ကိုယျအပွဈကိုယျ ဆနျးစဈကွေးဆို ပွဿနာအပေါျ ပှငျ့လငျးမွငျသာမှု အားနညျးခဲ့သော ငှကျအဆိုးရ၊ အရာရာအားလုံး သူသိသူတတျ ကိုယျ့လူမဟုတျရငျ နရောမပေးခငြျ၊ စဈတပျကို မကြျနှာခြိုသှေး လိုကျလြောလှနျးတဲ့ ငှကျမမေနေဲ့ ဗိုလျကစြိုးမိုးရေးဝါဒီ စဈတပျတို့ တစိတျတပိုငျး တာဝနျရှိတယျ။ အကွမျးဖြဥျး ခှဲဝပွေောလငြျ ကလမူ မူတတျတဲ့ ခိုးဝငျဘငျဂါလီ၊ တဖကျပိတျ စောငျမြိုးသားရေးဝါဒီ ရခီး မသဘနဲ့ ပုလငျးတူဗူးဆို့မြား၊ ဒီမိုကရကျတဈ ပွုပွငျပွောငျးလဲမှုကို နှောကျယှကျဖကြျဆီးသူ စဈတပျနဲစဈဝါဒီ၊ စောငျအဆိုးရလုပျပွီး စောငျသုံးမကဩော စောငျငှကျအဆိုးရတို့ ဝပေုံကြ တာဝနျယူရမယျ။ ပွောမညျ့သာ ပွောရ နောကျဆုံးတော့လညျး မွနျမာတနိုငျငံလုံးပဲ ခါးစညျးခံရမှာပါ။
ပွဿနာအပေါျ ဝဖေနျသုံးသပျမှုတှကေို သကျဆိုငျရာ ဥပဒပေညာရှငျမြား သုံးသပျရတာမို့ ပွောစရာမရှိ။ အိုငျစီဂြေ အပိုငျးမှာ တရားသူကွီးတှေ ဆုံးဖွတျမညျ့ စီရငျခကြျအဖွေ စောငျ့နယေုံသာ။ နောကျဆကျတှဲ နိုငျငံရေး အပိုငျးကတော့ ဆကျရနျပေါ့။ ဥပဒနေဲ့ မဆိုငျဘဲ ကိုယျပွောနိုငျတဲ့ အခကြျကို အလှတျပွောမယျ။
စကားလုံးအသုံးအနှုနျး ဘငျဂါလီလား ယိုအငျခြာလား။ အနောကျနဲ့ယူအကျဈက လူမြိုးတမြိုးသညျ မိမိကွိုကျရာ နာမညျ ပွောခှငျ့ရှိလို့ တိုငျးရငျးသား အခှငျ့အရေးလိုခငြျတဲ့ မာမှတျကို မွှောကျပေးတယျ၊ မရတော့ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုအဖွဈ ပွောငျးပုံဖောျတယျ။ ပရိုပိုဆယျလျမြှောျစားနတေဲ့ အနျဂြီအိုပရောဂကြျသမားတခြို့၊ တကျကွှလုပျရှားသူအခြို့ နဲ့ အနောကျအဆိုးရ လခစား နိုငျငံခွားမီဒီယာမြား ကိုယျကြိုးစီးပှား သို့ ပေါျလစီအရ ထောကျခံတယျ။ တခြိနျက စဈအစိုးရနဲ့ စဈတပိုငျးအစိုးရလကျထကျ သတငျးစာမှာ ရခိုငျပွဿနာဖွဈစ “ကလား” အသုံးအနှုနျးသုံး မီးလောငျရာလပေငျ့ပေးသူ ပွနျဝနျဟောငျး အူးရဲထှတျတောငျ နိုငျငံခွားအဖှဲ့အစညျးတခုမှာ သုတသေီလုပျ ဒေါျလာစားတော့ အမွငျကယြျသယောငျ သဘောထားပွညျ့ယောငျဆောငျပွီး ယိုဟငျခြာ လူမြိုးအမညျ လကျခံကွောငျး လသေံပဈတယျ။ အလားအတူ နိုငျငံတကာ သို့မဟုတျ နိုငျငံခွား အထောကျအပံ့ယူထားသော အဖှဲ့အစညျး၊ ပညာရှငျမြား လိုကျယိုကွတယျ။ ကနြောျ နားလညျပေးနိုငျတယျ။ သူ့ဆနျစား အတိုငျးအတာ တခုအထိရဲပေးရမယျ။ သူ့ အထောကျအပံ့ယူပွီး သူမကွိုကျတာ မလုပျရဘူး၊ သူကွိုကျတာ အတိုငျးအတာ တခုအထိ လိုကျလြောရမညျ။ မယူထားရငျ ငါကိုငျတုပျနိုငျတာပေါ့၊ ဒါလညျး မထူးဆနျး။ ဥပမာ ဘငျဂါလီလို့ ကနြောျရေးတယျ၊ ဘယျကလားမှ ဘယျအနောကျသခငျဂြီးတှမှေ ကနြော့ျ စပှနျဆာ မပေးထားလို့၊ ပေးမြားပေးရငျ ကနြောျလညျး ယိုသငျ့ယိုမှာပေါ့၊ လသေံ နဲနဲလြှော့မှာပေါ့၊ လူ့သဘာဝပါ သို့သောျ မိမိနိုငျငံ မိမိလူမြိုး အကြိုးစီးပှား ပကြျမညျ့အရေးဆိုလငြျတော့ တရားမြှတမှုနဲ့ ခြိနျထိုးစဥျးစားရမယျ။ အဲဒီအပေါျ အမွတျမထုတျသငျ့ဘူး။ အစောက ကနြောျပွောတဲ့ ဒေါျလာစား ဘငျအုပျစုထဲက အခြို့မှာ အဲလို ဆငျခွငျတုံ မရှိဘူး။ အနျအယျလျဒီ ငှကျဆိုးရ လိုအပျတဲ့ အကူအညီရဖို့ အနောကျနိုငျငံတှကေို မကြျနှာခြိုသှေးပေါငျးရတယျ။ လိုကျလြောသငျ့တနျ လိုကျလြောရတယျ၊ အဲဒီအားနညျးခကြျကို တခြို့သောလူမြား ကလပွညျဖွဈသှားမညျ၊ ကလားဖကျ သိပျလိုကျလှနျးတယျ၊ မှတျဖွဈနပွေီ စသဖွငျ နိုငျငံရေးအမွတျထုတျခဲ့တယျ၊ တမငျတကာ သှားပုပျလလှေငျ့ အပုပျခတြိုကျခိုကျတယျ၊ သူတို့ကွညျ့ပွနျတော့ ဒေါျလာမကြျနှာနဲ့ ယို နကွေပွနျရော။
နောကျတခါ နိုငျငံတကာသတငျးမှာ မွနျမာနိုငျငံ အောကျစညျးရောကျတာ အစိုးရ အသုံးမကလြို့ ဝဖေနျတာရှိတယျ။ အဲတာ အပွညျ့မမှနျဘူး၊ ကိုယျ့က စောငျအဆံ ဘယျနှပွား သုံးနိုငျလို့လဲ။ ဝဖေနျသူတှေ ကွညျ့ပွနျတော့ ဂြိုကြိုးနားရှကျပဲ့၊ ဘယျသူမှ လောကျလောကျလားလား ကဗာ့စငျမွငျ့ထကျ မတိုးနိုငျ။ ငှကျဆိုးရ ပှငျ့လငျးမွငျသာမှု အားနညျးလို့ ရုံးရောကျဂါတျရောကျ ဖွဈတာ ငွငျးစရာ မရှိပမေဲ့ နိုငျငံတကာ မီဒီယာမှာတော့ ရှုံးမွဲရှုံးမှာ အသအေခြာပါ။ အရှေ့အလယျပိုငျးက မာမှတျတို့လို ဒေါျလာသနျး ဆယျဂဏနျး ရာဂဏနျး ဂရုမစိုကျ သုံးနိုငျလငြျ တမြိုးလေ၊ ခုတော့ျ ကိုယျ့အခွအေနေ ကိုယျမသိတာလညျး မဟုတျ စဆရကလုပျ ပွောကွတာ။ မွနျမာပွညျကို လှငျ့တဲ့ အာရျအကျအေ၊ ဗှီအိုအေ၊ ဘီဘီစီတို့ဆို ပေါျလစီအရ တမငျကို တခြိနျလုံး ယိုပေးနတော။ မဆဲတော့ အဆဲမခံရ၊ ဆဲတဲ့အခါ ရိုငျးတယျ သမုတျမယျ၊ ဘာလုပျလုပျ သူတို့အသာမို့ ကိုယျလညျး ကွိုကျရာ ပွောလိုကျပါ။
ကိုယျခငြျးစာစိတျထားပါ၊ ဘယျအရာမဆို ငါသာဆိုလငြျ ယှဥျထိုးစဥျးစားလငြျ ပွဿနာ တဝကျအေးပါသညျ။ ဒီမိုကရစေီကို ကွိုကျတာ အဲဒီသဘော အမြားကွီးပါလို့။ မတူကှဲပွားတဲ့ အစုတှနေဲ့ ဖှဲ့စညျးဆုံးဖွတျတဲ့အခါ ဘကျပေါငျးစုံမို့ အမှားနဲတယျ အမှနျမြားတယျ၊ အဆိုးသေးတယျ အကောငျးကွီးတယျ။ ပါဝငျတဲ့ အစုတိုငျးမှာ ကိုယျကြိုးစီးပှားရှိလို့ ငါသာဆိုလငြျဆိုတဲ့ စဥျးစားမှု ဆုံးဖွတျခကြျမှာ ပါတယျ။ တဦးကောငျး တယောကျကောငျး စနဈမှာတော့ ကောငျးနလေငြျ ငါတော့ မခံရဆိုပွီး ပွငျးထနျတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျ ခတြတျလို့ ခွလှေနျလကျလှနျ ဖွဈလေ့ရှိတယျ။ ဆိုးပွနျလငြျလဲ ငါ့ကို မကာပွနျနိုငျအောငျ စိတျကွိုကျဖိနှိပျပွနျရော (စဈအစိုးရလကျထကျ ဥပဒမေဲ့ ပွုမူခကြျမြား ဥပမာ)။ ရရှေညျအကြိုးစီးပှားအတှကျ အကောငျးဆုံးက အသဈအသဈသော မတူကှဲပွားခကြျမြားကို စဥျဆကျမပွတျ ရောမှသေမပေးရငျ Revolution ခေါျတဲ့ ရုတျခညြျးပွောငျးလဲမှုထကျ Evolution ဆငျ့ကဲပွောငျးလဲမှု ဖွဈလို့ အဟောငျးလညျး အခွမေပကြျ၊ အသဈလညျး ကြနေပျတယျ သို့သောျ လကျတှေ့မှာ အကြိုးစီးပှားခွငျး အားပွိုငျမှုဖွဈလို့ အခွခေိုငျနတေဲ့ မူလအဟောငျးသညျ ဘယျတော့မှ မရှေ့ခငြျ၊ စောငျ့လညျးမထူးမှာသိတဲ့ အသဈက တှနျးဖို့မှတပါး အခွားမရှိ၊ ဒါနဲ့ပဲ တောျလှနျရေးဖကျကို တှနျးဖို့ခံရတယျ။ ဒီသဘောသညျ နိုငျငံရေးမှမဟုတျ သကျဆိုငျရာ လူမှု၊ စီးပှား၊ ဘာသာရေး နယျပယျတိုငျးမှာ တှေ့ရတယျ။ သိလကြျနဲ့ ဘာလို့မလုပျလဲ စောဒက တကျရငျ လူ့အတျတကွောငျ့ပေါ့။ အဲလိုပွောတဲအခါ ပို့ဈနဲ့မဆိုငျတဲ့ ဘာသာရေးဖကျရောကျသှားရော။ ဒါဆို ဘာသာရေးက ဖွရှေငျးခကြျလားဆို သူကပဲ ပွဿနာ မဟုတျလား။ ကဗာမှာ လူတှေ လှဲနတောလေး တစှနျးတစ လှဈပွခငြျလို့ ပါးပါးလေး ပုတျလိုကျတာ။