kai– Prof: Myo Kyaw Myint ယခုလိုနှစ်ဟောင်းကုန်၍ နှစ်သစ်ကူးမည့်အချိန်ကာလမျိုး၌ မြန်မာ Activist တိုင်း သိနားလည်သင့်သည့် ဝေါဟာရနှစ်ခုမှာ Modernization နှင့် Westernization တို့ ဖြစ်ပါသည်။ Modernization ကို Webster Dictionary က ယခုလို အဓိပ္ပါယ် ဖေါ်ပြထားပါသည်။ Modernization is the process of adapting something to modern needs or habits. It carries the institutions and values of society along with it, in what is generally regarded as a […]
“ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းပြောသော ၁၉၈၂ ခုနှစ် နိုင်ငံသားဥပဒေ” (အောက်တိုဘာ ၉ ၁၉၈၂)(လုပ်သားပြည်သူ့နေ့စဥ် သတင်းစာပါ… မူရင်းအတိုင်း) ကနေ့ပြောမှာကတော့ဖြင့် အရေးကြီးတဲ့ဥပဒေပေါ့လေ၊ မြန်မာနိုင်ငံသားဥပဒေအကြောင်းကိုပဲ ရှင်းပြလိုပါတယ်။ ဒီဥပဒေအကြောင်း ရှင်းပြမယ်ဆိုလို့ရှိရင် နောက်ကဖြစ်ပျက်ခဲ့တာလေးကိုလဲပဲ မဖော်ပြလို့ မဖြစ်ပါဘူး၊ သမိုင်းကြောင်းကို ပြောတဲ့အခါမှာ ဘယ်သူ့ကိုမှတော့ ထိခိုက်စေချင်တဲ့ သဘောမရှိပါဘူး၊ သို့သော်လည်း တကယ့်အဖြစ်အပျက်တွေကို ပြောရတာမို့လို့ တစ်ခါတလေ ထိများထိခိုက်မလားတော့ မပြောတတ်ဘူး၊ သို့သော်လည်း မထိခိုက်စေချင်ပါဘူး၊ ကျွန်တော် ရှောင်ပြီးတော့ပြောဖို့ ကြိုးစားပါမယ်။ ကျွန်ဘဝမြန်မာပြည်ရဲ့ အခြေအနေကို ပထမဦးဆုံး ကျွန်တော်ပြောပြပါမယ်၊ ၁၈၂၄ ခုနှစ် ဗမာပြည် တစ်စိတ်တစ်ဒေသကို နိုင်ငံခြားက အုပ်ချုပ်သွားပြီးတဲ့နောက်၊ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် စစ်ပွဲတွေဖြစ်ကြပြီးတော့၊ ကျွန်တော်တို့တိုင်းပြည်ဟာ၊ နိုင်ငံ ၁ ခုလုံး ကျွန်ဘဝရောက်သွားခဲ့ပါတယ်။ အားလုံးသိကြတဲ့အတိုင်း ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ […]
နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး ဆောင်ရွက်ရင်း အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားကြပါစို့(၈) ယခုလမှာ Activism လုပ်ငန်းကို အောင်အောင်မြင်မြင် လုပ်လိုကြတဲ့ activist တိုင်း သိနားလည်သင့်တဲ့ ဝေါဟာရလေးတွေကို အရင်ဆုံး လေ့လာကြပါစို့။Justice , injustice , ethics , ethical , Self – reflection , self – appraisalJustice ဆိုတဲ့ စကားလေးနဲ့ စကြရအောင်။ Justice ဆိုတော့ တရားမျှတမှုပေါ့နော်။ ပညာရှင်တယောက်က Activism is working to turn injustice into justice လို့ ဆိုထားပါတယ်။ injustice ဆိုတာက မတရားမှုများလို့ ဘာသာပြန်နိုင်ပါတယ်။ မြန်မာတွေ အားလုံးလိုလိုကောင်းကောင်းနားလည်ကြပါတယ်။ စစ်အစိုးရ ဖန်တီးထားတဲ့ injustice […]
ယခုလမှာတော့ Activism လုပ်ငန်းအတွက် အထူးအရေးပါတဲ့ recording ၊ တနည်းအားဖြင့် မှတ်တမ်းတင်ခြင်းအကြောင်း တင်ပြရင်း အင်္ဂလိပ်စာ လေ့လာကြပါစို့။ recording လုပ်တယ်ဆိုတာ လွယ်မယောင်နဲ့ ခက်ပါတယ်။ တိမ်မယောင်နဲ့ နက်ရှိုင်းလှပါတယ်။ recording လုပ်လိုသူတိုင်း သိထားအပ်တဲ့ လိုက်နာကျင့်သုံးအပ်တဲ့ expressions လေးများကို ဦးစွာဖော်ပြပေးလိုပါတယ်။ ပထမဆုံး ဝေါဟာရလေးကတော့ information ပါ။ information က အရေးကြီးပါတယ်။ ပညာရှင်တယောက်က information is power လို့ ဆိုဘူးပါတယ်။ မှန်ပါတယ်။information က သိပ်ကို အရေးကြီးတဲ့အတွက် မြန်မာစစ်အစိုးရကဆိုရင် disinformation အကြီးအကျယ် လုပ်လေ့ရှိပါတယ်။ ဗြောင် မလိမ်နိုင်ရင်တောင် အမှန်တရားကို ဖုံးကွယ်ဖို့ ကြိုးစားလေ့ရှိပါတယ်။ တိုင်းသူပြည်သားတွေကို အမှောင်တွင်းမှာ ထားခဲ့ပါတယ်။ အတိတ်က အောင်မြင်ခဲ့သော်လည်း […]
Seeing is believingဟု ပရက်စလေသီချင်းလုပ်ဆိုခဲ့သည်။မြန်မာတို့ကမူ ရူပါရုံ၊သဒ္ဒါရုံ၊ဂန္ဓာရုံ၊ရသာရုံ၊ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ဟူသော အာရုံငါးပါးကို စိတ်ဟုခေါ်သော ဓမ္မာရုံဖြင့် ဆုံးဖြတ်သိတတ်စေသည်ဟူ၏။ နားလည်လွယ်အောင်ဆိုရလျှင် မျက်စိ၊ နား၊ နှာခေါင်း၊ လျှာ၊ ကိုယ်တို့မှ အာရုံခံအနေဖြင့် သတင်းပေးပို့ခြင်းကို ဦးနှောက်မှ ဘာ/ဘယ်ဟုဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်းဖြစ်သည်။လူ့ခန္ဓာ၏ သတင်းပို့/အမိန့်ပေးလမ်းကြောင်းများသည် နှူရွန်ခေါ်လျှပ်စီးဓာတ်နှင့် ဓာတုအချက်ပြချက်တို့ဖြစ်သည်။ လူ့ဦးနှောက်သည် ၁၂-၂၅ဝပ်မျှ LEDမီးလုံးတလုံးမီးထွန်းစာမျှသော စွမ်းအင်ကိုထုတ်သုံးကာ အမိန့်ပေးမောင်းနှင် လူရှင်သန်နေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အစိုးရတို့၏ ဥပဒေတို့အလိုအရ ဦးနှောက်သေပါလျှင် လူသေသည်ဟု တရားဝင်ဆုံးဖြတ်ကြလေ၏။ တနည်းအားဖြင့် ဦးနှောက်(ဝါ) ဓမ္မာရုံသည် လူ့အသက်ဖြစ်သည်။ “ခေတ်ယောင်၏ အစ” Apple Vision Pro (ဓာတ်မျက်မှန်)ကိုအမေရိကားအတွက်သာဟူ၍ ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ၂၀၂၄ မှစထုတ်ဝေဖြန့်ချိခဲ့သည်။ကင်မရာ ၁၂လုံး၊ မိုက်ခရိုဖုံး ၆လုံးပါ ပထမမျိုးဆက် Gen 1 ဖြစ်ပါသည်။ […]
တန်ခူးသည် မြန်မာတို့၏ နှစ်သစ်ကူးလဖြစ်သည်။ မြန်မာြပက္ခဒိန်သည် ဟိန္ဒူတို့၏ ဝေဒကျမ်းပါတွက်ချက်မှုများကိုအခြေခံ ပုဏ္ဏားဟူးရားတို့က ထုတ်ပေးထားသော ၁၂ရာသီခွင် (မိဿ၊ ပြိဿ၊ မေထုန်၊ ကြကဋ်၊ သိဟ်၊ ကန်၊ တူ၊ ဗြိစ္ဆာ၊ ဓနု၊ မကာရ၊ ကုံ၊ မိန်)ကိုအခြေခံသည့် လမင်းပြက္ခဒိန်ဖြစ်ပါသည်။ တနည်းအားဖြင့် ဝေဒပညာရပ်ဖြင့်တည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်၍ ဟိန္ဒူနွယ်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာသုံး ဂရီဂိုးရီးယန်းပြက္ခဒိန်မှာ နေမင်းကြီးအခြေခံပြက္ခဒိန်ဖြစ်သည်။ ဥုံ သြောင်း ဟုံဟုံ ဖွ ဥုံဖွ သွာဟ၊ မန္တန်၊ မန္တရား၊ အတွင်း/အပြင်၃၇မင်းနတ်တို့အပါအဝင် မြန်မာ့ရိုးရာဓလေ့တို့၏ အမြုတေသည်လည်း အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းမှလာသော ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဟိန္ဒူသာသနာကိုအခြေခံပေရာ ဟိန္ဒူတို့၏ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့လွှမ်းသည်ကို ငြင်းဆို၍မရပေ။ ဝေါဟာရအားဖြင့်မူ သင်္ကြန်ဟူသည် သင်္ကန္တ (ပါဠိဘာသာ ) နှင့် သင်္ကြန္တ (သက္ကတဘာသာ)မှ သက်ဆင်းလာသည်။ သင်္ကန္တ၊ […]
လုံမလေးမွန်မွန်Tourism မှာ အလုပ်လုပ်တုန်းက အမြဲတမ်းတွေးဖြစ်နေခဲ့တာတွေ။ Religion, Tradition, Culture ကြားမှာ ခဏခဏ တွေးရခက်တာတွေ အများကြီးပဲ။ ဥပမာဆို ကိုယ့်အတွေးအရ ရှင်လောင်းလှည့်တာဟာ မလိုအပ်ဘဲ ပိုက်ဆံအများကြီးကုန်တယ်၊ အဲဒီကုန်တဲ့ပိုက်ဆံဟာ အလှူကျွေးမွေးစရိတ်ထက် အဆများစွာ ပိုကုန်တယ်၊ အဲဒီငွေတွေကို တကယ်လိုတဲ့နေရာမှာ လှူတာဖြစ်ဖြစ်၊ ကျွေးမွေးစရိတ်ထဲ ထည့်လိုက်တာဖြစ်ဖြစ်ဆို ပိုမကောင်းဘူးလား။ ဒီလိုပဲ ဆိုင်းတွေထည့်တာလည်း အပိုငွေကုန်တယ်၊ အလှူက ပကာသနတွေများနေတယ်လို့ တွေးဖြစ်တယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ နိုင်ငံခြားသားဧည့်သည်တွေအတွက် ပုဂံမှာ ရှင်ပြုပွဲ စီစဉ်ပေးရတယ်။ ရှင်လောင်းလှည့်တာတွေ၊ ဆံချတာတွေ၊ အလှူကျွေးတာတွေ အကုန် ကုန်ကျစရိတ်ကို သူတို့ဆီက ကောက်တာ။ မှတ်မှတ်ရရ မင်းနန်သူရွာမှာ ထင်တယ်၊ ဘုရားလေးတွေကြားထဲကနေ တန်းစီပြီး ရှင်လောင်းလှည့်ထွက်လာတာ၊ တအားလှတာပဲ။ နိုင်ငံခြားသားတွေက အဲဒါကို တကူးတကကြည့်ပြီး ဓာတ်ပုံရိုက်ကြတာ။ […]
“Burman” is the original name used to refer to the ethnic groups and languages of what is now commonly known as “Burmese.” Prior to British colonization and the First Anglo-Burmese War in 1824, the term “Burman” was commonly used in literature and historical accounts to denote the people and language of the region. If one […]
“မြန်မာတို့ရဲ့.. အကောင်းဆုံးတွေ” အသီးမှာ သရက် အသားမှာ ဝက် အရွက်မှာ လက်ဖက် ပန်းမှာ မြတ်လေး အအေး သီတာ ရေမှာမိုးများ ယောက်ျားတွင်ပေ၊ ပရမေ သုရာ မိန်းမ ကညာ ပြည်တွင်ဗာရာ၊ မြစ်မူဂင်္ဂါ၊ ထူးမြတ်စွာ။ ( ယောက်ျားတွင်ပေ၊ ပရမေ သုရာ = ရဲရင့်သူ) ဖတ်ဖူးမှတ်ဖူးတာက.. ကြာပါပြီ..။ မှတ်မိသလောက်ချရေးလိုက်ပါတယ်..။ ( မှားရင်ပြင်ပါ) အမှတ်မမှားရင်.. မန်လည်ဆရာတော်ကြီးရဲ့.. မဃဒေဝထဲပါတာဖြစ်၏.။ အဲဒါကို.. အသီးမှာ.. တစ်ရက်၊ အသားမှာ တစ်ဝက်..။ အရွက်မှာလက်ဖဲ့.. ထလုပ်တဲ့သူနဲ့… ဟို.. Asian SEA Story ပေ့ချ်ကလည်း.. မြန်မာအကောင်းဆုံးသတ်မှတ်တဲ့.. နိုင်ငံတော်အသီးက.. သခွားသီးဖြစ်လိုဖြစ်နဲ့မို့… တတ်သလောက်မှတ်သလောက်ပြန်တည့်ပေးလိုက်ပါကြောင်း…။ တကယ်တော့.. အဲဒီ အကောင်းဆုံးအထူးဆုံးဆိုတာကလည်း.. (ထုံးစံအတိုင်း).. […]
နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေးဆောင်ရွက်ရင်း အင်္ဂလိပ်စာ သင်ကြားကြပါစို့(၃) Activism လုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်ရင်း English skills ကို တိုးတက်လာနိုင်စေကြောင်း အရင်လက အတော်အသင့် ဖေါ်ပြခဲ့ပါတယ်။ ယခုလမှာ writing skills တိုးတက်လာစေမဲ့ activism လုပ်ငန်းလေးတွေ ဖေါ်ပြလိုပါတယ်။ ဦးစွာပထမ bumper sticker လေးတွေ တီထွင်ကြရအောင်။ လူသုံးများတော့ Save Myanmar ဆိုတဲ့ Bumper sticker လေးက စ စဉ်းစားကြည့်ရင် မသင့်တော်လှပါ။စာရေးသူတို့ မြန်မာလူမျိုးတွေဟာ တခြားလူမျိုးတွေ၊ အမေရိကန်တွေ ကယ်မှ၊ ဒုက္ခတွင်းက လွတ်မယ့်လူမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးပြီး မြန်မာနိုင်ငံကြီးကို ပြန်လည်ထူထောင်ကြမှာပါ။ ဒီတော့ ထိမိမဲ့၊ အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ Bumper sticker လေးကို တီထွင်ကြရအောင်။ ကားမှာ တပ်ဆင်ကြရအောင်။ […]
“နိုင်ငံတော်အခြေပြလား.. ကန်ပိန်းလား.. မကွဲပြား” မနေ့ညက… သမ္မတရဲ့… နိုင်ငံတော်အခြေပြမိန့်ခွန်းဟောကြားပါတယ်..။ ဟောက်စ်.. စိနိတ်နဲ့.. စူပရင်းကိုသ့်အပါအဝင်.. ကက်ဘိနက်ဝန်ကြီးများ.. ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများ.. အားလုံးရှေ့မှာ.. ဟောကြားပြီး.. မီဒီယာတွေကလွှင့်ထုတ်တာပါ..။ သမ္မတကြီးဟောင်းထရမ့်ကို…. ၁၃ကြိမ်ထိခိုက်ပြောသွားတာမှာ… တကြိမ်မှ.. ထရမ့်ဆိုတဲ့နာမည်ကိုမသုံး.. ငါ့အရင်လူလို့သာသုံးပါတယ်..။ ထရမ့်အမာခံ.. မက်ဂါဖိုက်တာ.. Marjorie က… ဘိုင်ဒန်ခမ်းမထဲဝင်လာကထဲက… ရင်ထိုးတံဆိပ်လေးပေးပြီး.. အဲဒီအမေရိကန်က.. တရားမဝင်ခိုးဝင်သတ်တာခံရသူမို့.. အမည်ကိုပြောပါလို့.. တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး.. မိန့်ခွန်ဟောနေတုံးလည်း.. ဖြတ်ပြီးဝင်အော်တာမှာ… ဘိုင်ဒန်က.. နာမည်ထုတ်ပြောခဲ့ပါတယ်..။ ထူးဆန်းတာက.. undocumented immigrant, အစား.. ဒီမိုကရက်တွေသုံးလေ့မရှိတဲ့.. “illegal,” လို့သုံးသွား..။ မိန့်ခွန်းထဲပါတဲ့.. ဘိုင်ဒန်.. လုပ်ပြီး.. လုပ်ပြ.. လုပ်မှာတွေကတော့.. ဒီမိုကရက်တွေထုံးစံတွေအတိုင်းမို့.. ထူးပြီးပြောစရာမရှိ..။ အမေရိကားစီးပွားရေးကတက်နေပြီး.. အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းက.. ကျနေတာမို့… စီးပွားရေးအခြေအနေကောင်း..။ အထူးသတိထား.. လူမကြိုက်တဲ့.. နယ်စပ်ခိုးဝင်ကိစ္စနဲ့.. အစ္စရေး-ဟားမားစစ်ကို.. […]
Their duty – to protectInstead they oppressThe Myanmar Military I rememberHearing your voiceIn the classroom next to mineWhen I checkedThere you wereWriting complex formulas on the blackboardAnd regaling your studentsWith stories to make the numbers come to life How tragicTo hear of your deathShot down in the middle of the streetLike an animalThose of us […]