kaiJanuary 18, 20233min93600
A lot of Professors give talks titled The Last Lecture. Professors are asked to consider their demise and to ruminate on what matters most to them: What wisdom would we impart to the world if we knew it was our last chance? If we had to vanish tomorrow, what would we want as our legacy?ဝမ်းနည်း […]


kaiDecember 20, 20221min75820
ယခင်လက အနာဂတ်ရဲ့ ခေါင်းဆောင်လေးတွေ ဖြစ်လာမဲ့ ခလေးငယ်လေးများနဲ့ သင့်တော်တဲ့ စာအုပ်လေးများကိုလက်လှမ်းမှီသမျှ ဖော်ပြပေးခဲ့ပါတယ်။ ယခုလမှာတော့ မကြာခင်မှာ မိသားစုရဲ့တာဝန်၊ တိုင်းပြည်ရဲ့တာဝန်တွေကို ပုခုံးပြောင်းပြီးတာဝန်ယူကြရမဲ့ ဆယ်ကျော်သက်လေးတွေနဲ့ ထိုက်သင့်တဲ့၊ ထိုက်တန်တဲ့ စာအုပ်လေးတွေကို ဖော်ပြလိုပါတယ်။၁၃နှစ်နှင့် ၁၉နှစ်ကြား အင်္ဂလိပ်လိုတော့ Teenagers လို့ ခေါ်တဲ့ လူငယ်လူရွယ် လေးတွေ ဖတ်ရှုရုံမက၊ သေတပန်သက်တဆုံး သိမ်းဆည်းထားသင့်တဲ့ စာအုပ်ရတနာလေးတွေကို ဖော်ပြပေးလိုပါတယ်။ ဦးစွာပထမ ကမ္ဘာကျော် စာရေးဆရာကြီးMark Twain ရဲ့ Tom Sawyer နှင့် Huckleberry Finn ဆိုတဲ့ စာအုပ်လေးနှစ်အုပ်ကို ဝယ်ဖြစ်အောင် ဝယ်ဖတ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။ Teenage တွေကို ဝင်ခါစ ၁၃ နှစ် ၁၄နှစ်အရွယ် လူငယ်များ လူငယ်လေးများအတွက် Tom Sawyer […]


kaiNovember 22, 20221min92170
ကြားလည်ရွေးကောက်ပွဲပြီးပါပြီ။ အပြီးသတ်ရလဒ်၍မထွက်သေးသော်လည်း အောက်လွတ်တော်(ဟောက်စ်)ကို ရီပါ့ဗလစ်ကန်တို့သိမ်းပိုက်အနိုင်ရ၍ အထက်လွှတ်တော်(စိနိတ်)ကို ဒီမိုကရက်တို့ပြန်ရလိုက်သည်ဟု မှန်းသိရသည်။ ပြီးခဲ့သောနှစ်၁၀၀ ထုံးစံအရတွင် သမ္မတပထမ၄နှစ်သက်တမ်း၏ ၂နှစ်ပြည့်ကြားလည်ရွေးကောက်ပွဲကို အတိုက်အခံပါတီမှ ပျမ်းမျှ ဟောက်စ်တွင်၂၆ခုံနှင့်စိနိတ်တွင်၄ခုံအနိုင်ရလေ့ရှိသည်။ချွင်းချက်အဖြစ် သမ္မတရုဇဘဲ့၏ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ်နှစ်(၁၉၃၄)၊ သမ္မတကလင်တန်၏အင်ပိချ်ကာလဆက်(၁၉၉၈)နှင့် ၉/၁၁ဖြစ်သောသမ္မတဘုရှ်(၂၀၀၂) လက်ထက်သာ သမ္မတ၏ပါတီမှပြန်အနိုင်ရဖူးသည်။သို့ဆိုသော် ယခုရီပါ့ဗလစ်ကန်တို့ ဟောက်စ်၌သာ ၅ခုံမျှအနိုင်ရမှုကို ညွှန်းဆိုခဲ့ကြသော Red Wave အနီလှိုင်းဟုမဆိုနိုင်။ ဒီမိုကရက်တို့ကမူ အပြာတံတိုင်း Blue Wallနှင့် အနီလှိုင်းကိုတားဆီးခဲ့သည်ကြွားဆိုနေပါသည်။၂၀၂၂ကြားလည်တွင် အုပ်ချုပ်ရေးအတွေ့အကြုံလုံးဝမရှိသူအမတ် ၁၂ဦးတက်လာသည်။ အမျိုးသမီးအမတ်သစ် ၂၃ဦးပါလာသော်လည်း ၂၀၁၈နှုန်းကိုမမှီ။ ပထမဆုံးဂျန်ဇီးမျိုးဆက်အသက်၂၅နှစ်တဦးပါလာသည်။အီလက်ရှင်ဒီနိုင်းယာဟုခေါ်သော ရွေးကောက်ပွဲအသိအမှတ်မပြုသူအများစု ပယ်ချခံရသော်လည်း ရှိပြီးအမတ်အများပြန်ရွေးခံရ၍ ရီပါ့ဗလစ်ကန်၂၄ဦးအသစ်ရွေးကောက်ခံရသည်။ဟောက်စ်တွင် ရီပ့ါဗလစ်ကန်တို့အနိုင်ရခုံအရေအတွက်သည် ပိုင်းဖြတ်သော ၂၁၈ခုံ၏ +_၅ ခုံမရှိရကား သက်တမ်း၂နှစ်အတွင်းပြုတ်ပျက်သေထွက်ရလေ့ရှိသည့် ၁၀ခုံဝင်းကျင်(၂၀၂၀ရွေးကောက်ခံအမတ်၁၆ဦးသည် ၂နှစ်သက်တမ်းပြည့်မရှိနိုင်ခဲ့)နှင့်နှိုင်းပါမူ သက်တမ်း၂နှစ်အတွင်း အများစုအဖြစ်မှလျောကျပြောင်းသွားနိုင်ချေလည်းရှိသည်။ “မင်းကြီးတာ”ယူကရိန်းစစ်၊ စတော့ရှယ်ယာစျေးများပြုတ်ကျမှု၊ ဂက်စ်ဆီစျေးမြင့်မားမှု၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှင့် […]


kaiSeptember 21, 20223min57230
ကိုယ်ပိုင်စာအုပ်စင်လေးမှာ ထားရှိအပ်သော စာအုပ်လေးများအကြောင်း ရေးသားနေသူ စာရေးသူကို လူငယ်လေးတယောက်က တောင်းဆိုလာပါသည်။ “ဆရာရယ်၊ လူငယ်ကြိုက် နှလုံးသားရေးရာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စာအုပ်ကောင်းလေးတွေ ရှိရင် ညွှန်းပေးပါဦး”တဲ့။ဒါပေါ့လေ။ ရင်ခုန်တတ်တဲ့အရွယ် ဆိုတော့လည်း ဒီလိုစာအုပ်လေးတွေ ဖတ်ချင်ကြမှာပေါ့လေ။Shakespeare ရဲ့ Romeo and Juliet ဝတ္ထုကိုတော့ အားလုံးကြားဖူးကြမှာပါ။ မဖတ်ဘူးတိုင် ရုပ်ရှင်တော့ ကြည့်ဖူးကြမှာပါ။Shakespeare ရဲ့ အင်္ဂလိပ်စာကို မှီနိုင်သူ ရှားပေမဲ့ အတုခိုးမှားပြီး မဖြစ်သင့်တာတွေ ဖြစ်ကုန်ကြမှာစိုးလို့ ဒီစာအုပ်ကိုတော့ မဖြစ်မနေဝယ်ယူထားဖို့၊ ဖတ်ရှုကြည့်ဖို့ မတိုက်တွန်းလိုပါ။ခေတ်မှီသူ လူငယ်တိုင်း ဖတ်ရှုသင့်တဲ့ ဝတ္ထုလေးကတော့ စာရေးဆရာ Erich Segal ရဲ Love Story ပါ။ အကြောင်းအရာမှာရော၊အရေးအသားမှာရော ဒီ Love Story ကို မှီတဲ့ဝတ္ထု ရှားပါတယ်။ စာအုပ်လေးက […]


kaiAugust 18, 20223min43690
အင်္ဂလိပ်စာ လေ့လာကြပါစို့ဟု ဆိုလျှင် ခက်ခက်ခဲခဲ၊ နက်နက်နောနော စာပေများကို လေ့လာရမည်ဟုထင်ကြသူ များပါသည်။ Ph.D အဆင့် မဟုတ်တောင်၊ MA အဆင့် မဟုတ်တောင် အနည်းဆုံး BA အဆင့်လောက်ရှိတဲ့စာအုပ်စာပေတွေကို ဖတ်ဖို့လိုသည်ဟု ထင်ကြသူ များပါသည်။ သို့သော် ယခုလတွင် မရှိမဖြစ် စာအုပ်တအုပ်အဖြစ်သတ်မှတ်ခံထားရသော စာအုပ်လေးတအုပ်ကို ဖော်ပြလိုပါသည်။ စာအုပ်လေးရဲ့အမည်ကတော့ All I really need to knowI learned in Kindergarten ။ဒီစာအုပ်လေးဟာ ရေးသားသူ Robert Fulghun ကိုယ်တိုင်ပင် အံ့ဩသွားလောက်အောင် Best Seller ဘဝသို့ရောက်ခဲ့ရသည့် စာအုပ်လေးတအုပ် ဖြစ်ပါသည်။ စာဖတ်သူအားလုံး၊ စာကောင်းပေကောင်းကို မြတ်နိုးသူအားလုံး၏စာအုပ်စင်ပေါ်တွင် ရှိနေသင့်သည့် စာအုပ်လေးတအုပ် ဖြစ်ပါသည်။ Robert Fulghun […]


kaiJuly 20, 20221min51390
မြန်မာစာဖတ်ပရိသတ်ကို အင်္ဂလိပ်စာ တိုးတက်လာစေဖို့အတွက် ကိုယ်ပိုင်စာကြည့်တိုက်လေးတွေ ထူထောင်ကြဖို့ စာရေးသူက တိုက်တွန်းအားပေးခဲ့သည်မှာ မကြာလှသေးပါ။ သို့သော် အင်္ဂလိပ်စာ တတ်ကျွမ်းလိုသူ မြန်မာလူငယ်အချို့သည် မိမိတို့၏ ဝါသနာနှင့် ကိုက်ညီသည့် စာအုပ်လေးများကို  စတင်စုဆောင်းနေကြသည်ကို ဝမ်းသာအားရဖွယ် ကြုံတွေ့ရပါသည်။ အချို့သော လူငယ်များက ၎င်းတို့၏ စာကြည့်တိုက်လေးများကို ဓာတ်ပုံရိုက်ပြီး e-mail တဆင့်ပေးပို့ပေးသည့်အတွက် စာဖတ်ပရိသတ်ပါ ဝမ်းသာကြည်နူးခွင့် ရအောင်၊ နမူနာယူလို့ရအောင် ပြန်လည်ဖောက်သည်ချလိုက်ပါသည်။ ပထမဆုံး စာကြည့်တိုက်လေးကတော့ မြန်မာကျောင်းသူလေးတဦးဖြစ်တဲ့ Sworu ရဲ့ စာကြည့်တိုက်လေးပါ။ သူကတော့ သူနှစ်သက်တဲ့ စာအုပ်လေးတွေ စုဆောင်းထားတာပေါ့နော်။ တကမ္ဘာလုံးက လေးစားကြည်ညိုတဲ့ His Excellency Dalai Lama ရဲ့ The Art of Happiness ဆိုတဲ့ စာအုပ်လေးတအုပ်ထဲနဲ့ Sworu […]


kaiJune 20, 20224min56890
ယခင်လက နံမည်ကျော် စာရေးဆရာကြီး Thomas Hardy ရဲ့ ဝတ္ထုတပုဒ်ဖြစ်တဲ့ Tess of the D’Urbervilles အကြောင်းကို ဖော်ပြပြီးခဲ့ပါပြီ။ မဖြစ်မနေ ဖတ်ရှုထိုက်တဲ့ စာအုပ်လေးတအုပ်ပါ။ သို့သော် အင်္ဂလိပ်စာကို သင်ယူခါစ ကျောင်းသူကျောင်းသားလေးများအတွက်တော့ အတော်အတန် ခက်ခဲနေပါလိမ့်မယ်။             ဒီတော့ ဒီ classics လို့ခေါ်တဲ့ Hardy ရဲ့ အခြားဝတ္ထုများဖြစ်တဲ့ The Return of the Native တို့၊ Far from the Madding Crown စသည်တို့ကို အသာထားလိုက်ပါဉီး။ စိတ်ဝင်စားစရာလည်း ကောင်းတယ်၊ ခေတ်နဲ့လည်း လိုက်လျောညီထွေတဲ့၊ classics မဟုတ်တဲ့ စာအုပ်လေးတအုပ်ကို ညွှန်းလိုပါတယ်။             Daniel Keys ရဲ့ […]


kaiMay 15, 20225min45221
အင်္ဂလိပ်စာ တတ်လိုလျှင် စာမဖတ်ဘဲ မဖြစ်နိုင်ပါ။ စာအုပ်စာပေ လူ့မိတ်ဆွေဆိုတာ အားလုံး ကြားဘူးကြမှာပါ။ သို့သော် စာအုပ်တိုင်းဟာ လူ့မိတ်ဆွေလားလို့ မေးလာရင်တော့ မဟုတ်နိုင်ပါ၊ မဖြစ်နိုင်ပါ လို့သာ ဖြေရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အချိန်တိုတိုလေးနဲ့ အင်္ဂလိပ်စာ တတ်လိုရင်တော့ ဖတ်သင့်ရှုသင့်တဲ့ စာအုပ်လေးတွေကို ဦးစားပေးပြီး အကြိမ်ကြိမ် အဖန်ဖန် ဖတ်ရှုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အကြိမ်ကြိမ်အဖန်ဖန် ဖတ်ရှုနိုင်ဖို့က မိမိကိုယ်ပိုင်စာအုပ်လေးတွေ ရှိနေဖို့ လိုပါသည်။ စာဖတ်ရင်း မှတ်သားစရာလေးတွေကို မျဉ်းတားသည့်အခါ တား၊ Marker လေးနဲ့ mark လုပ်သင့်ရင်လုပ် စသည်ဖြင့် လုပ်ဖို့ကလည်း မိမိကိုယ်ပိုင် စာအုပ်မှသာ လုပ်နိုင်မှာပါ။ ဒီတော့ အချိန်မဆိုင်းဘဲ ယနေ့မှစ၍ ကိုယ်ပိုင်စာကြည့်တိုက်လေး ထူထောင်နိုင်ရန် ဖတ်ရှုသင့်တဲ့ စာအုပ်လေးများကို ဖော်ပြပေးလိုပါတယ်။             […]


kaiApril 19, 202211min31690
ယခုလမှာ Current events လို့ ခေါ်တဲ့ လတ်တလော ဖြစ်နေတဲ့ ကိစ္စများကို ပြောတတ် ဆိုတတ်အောင်၊ အခြားသူများပြောနေလျှင်လည်း ပါဝင်ဆွေးနွေးတတ်ရန် သင်ကြားပေးလိုပါတယ်။ အခု ပူပူနွေးနွေး ဖြစ်နေပြီး၊ လူတွေအားလုံး စိတိဝင်စားနေကြတာကတော့ Ukraine ကိစ္စပါဘဲ။ ဒီတော့ ဒီကိစ္စကို ပြောနိုင်ဆိုနိုင်အောင် ဖော်ပြပါ dialog လေးကို လေ့လာကြပါစို့။ You: Hey, why so glum? Friend: You know, Putin’s war. I hate it. You: You and me both. But you are taking it personally. Friend: I am. I […]


kaiMarch 17, 20227min16451
            အင်္ဂလိပ်စကား ပြောချင်သူများမှာ စကားလုံးတွေ ဘယ်လောက် ကြွယ်ဝနေပါစေ၊ ပြောစရာအကြောင်း ရှိနေဦးမှ ဖြစ်မှာပါ။ ပြောစရာအကြောင်း မရှိရင် နှုတ်ပိတ်နေရမှာပေါ့။ ဒီတော့ မိမိရဲ့ အကြောင်းကို စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းအောင် ပြောတတ်ဖို့ လိုလာပြီလေ။ မိမိရဲ့အကြောင်းဆိုတော့ အထွေအထူး စဉ်းစားနေစရာ မလိုပါ။ ဉပမာ – မိမိက ညီအကိုမောင်နှမတွေထဲမှာ အကြီးဆုံးလား၊ အငယ်ဆုံးလား၊ အလတ်လား စသည်ဖြင့် အရေးမကြီးလှတဲ့ ကိစ္စလေးကိုဘဲ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းအောင် ပြောလို့ရပါတယ်။ ဉပမာ ဖော်ပြပေးထားတဲ့ Dialog လေးကို ကြည့်ကြပါစို့။ Friend: Hey, you know Zaw, right? You: Sure, he’s a good friend. Friend: He’s always […]


kaiFebruary 19, 20221min23980
မြန်မာဂဇက်အယ်ဒီတာ့သင်ပုန်း – ၂၀၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ“Sino-Russian မဟာမိတ်”လွန်ခဲ့သောနှစ်ငါးဆယ်၏ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁က သမ္မတရစ်ချက်နစ်ဆင်သည် ချိုင်းနားပြည်သို့ဆိုက်ရောက်သွားပြီးချူအင်လိုင်း၊မော်စီတုံးတို့နှင့်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ စစ်‌အေးခေတ်၏အကြီးဆုံးပြိုင်ဖက်ရုရှားနှင့်ချိုင်းနားကြား သူတို့ချင်းဝေးကွာအောင်ပြုနိုင်ခဲ့၏။ ယခုမူကားပြောင်းပြန်။ ဆောင်းအိုလံပစ်ဖွင့်ပွဲဖေဖော်ဝါရီ၄ရက်နေ့က သမ္မတရှီနှင့်သမ္မတပူတင်တို့ကိုယှဥ်တွဲလျှက်တွေ့ကြရ၏။ ယိုင်နဲ့သွားသော အမေရိကား၏စူပါပါဝါကို ဖိနင်းရင်း ကမ္ဘာသစ်အတွက် နိုင်ငံပါဝါစဥ်စာရင်းသစ်ပြုစုရန်အသင့်ပြင်လာနေကြပုံဖြစ်ပါသည်။ရုရှားသည် ဒုကမ္ဘာစစ်ပြီးခေတ်တွင် အမေရိကား၏အဓိကပြိုင်ဖက်ဖြစ်ပြီး စစ်အေးခေတ်တလျှောက် ၁၉၄၅-၉၁လုံးတွင် ကြီးစွာခြိမ်းခြောက်နိုင်ခဲ့သူဖြစ်၏။ ၁၉၈၉ ဆိုဗီယက်ယူနီယံပြိုကွဲပြီးနောက် စစ်အေးနေရာတွင် အစွန်းရောက်ဘာသာရေးအခြေပြုအရှေ့အလယ်ပိုင်းအာရပ်နိုင်ငံများ၏ စစ်ပူတို့ဖြည့်ဝင်လာသည်။ အီရတ်စစ်၊အာဖဂန်စစ်၊အာရပ်ရုန်းကန်မှုများနှင့်ဆီးရီးယားစစ်ပွဲတို့နောက် အိုင်းစစ်၏ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် ကေးလက်ဖ်၂ဦးလုပ်ကြံခဲ့ရပါသည်။ အာဖဂန်နစ္စတန်သို့ဝင်ရောက်ထားမှုကို အစိမ်းဖြတ်,ဖြတ်ကာ အမေရိကန်တို့ထွက်ခဲ့ချိန်ဝယ် အရှေ့တွင် နဂါးကြီးမှာအမောက်ထောင်ထ ရုပ်လုံးကြွနေပါပြီ။ “အနောက်ဆင်း၍အရှေ့တက်”အနောက်နိုင်ငံတို့၏အဓိကနိုင်ငံရေးအယူအဆ လွတ်လပ်ကမ္ဘာနှင့်ဒီမိုကရေစီမှာ မြန်မာ၊လစ်ဗျား၊ယီမင်၊အီသီယိုးပီးယား၊အဇာဘိုင်ဂျန် စသည့်ကမ္ဘာအနှံ့နိုင်ငံများသာမက အမေရိကပြည်တွင်း၌ပင် ကြီးစွာခြိမ်းခြောက်ခံထားရကား တသွေးတသံတမိန့်ဆန်သည့် အော့တိုကရေစီတို့ခေတ်နှင့်အတွေးအခေါ်တို့တင်လာသည်မှာ မှားသည်ဟုမဆိုနိုင်ရာ။ အိန္ဒိယ၏ဒီမိုကရေစီမှာလည်း ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီ၏အမျိုးသားရေးအကြောင်းပြတင်းကြပ်မှုများကြောင့် ၂၀၂၁အတွင်းအဆင့်တခုချခံလိုက်ရသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးတို့သည် အော့တိုခရေစီသို့ဦးတည်နေသည်မြင်ရမည်။လွတ်လပ်ကမ္ဘာခေါင်းဆောင်အမေရိကားတွင် ၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကိုပစ်ပယ်ပြီး အာဏာကိုအကြမ်းနည်းနှင့်သိမ်းရန်အထိ ပြင်ဆင်မှုများဖြစ်ခဲ့သည်။ ရုန်းကန်မှုများအတွင်း […]