စကားပံုေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အခ်ဳိ႕အရာေတြဟာ စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာငး္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း

ငယ္ငယ္တုန္းက သိခဲ့တာေလးေတြေကာ ၾကားဖူးနားဝရွိခဲ့တဲ့ စကားပံုေလးေတြအေၾကာင္း

တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

 

၁။ မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္ကာနမ္း (ဗမာစကားပံု)
မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္ကာနမ္းဆိုတဲ့ စကားပံုေလးကေတာ့ ကိုယ့္မႏွစ္သက္တဲ့သူ၊ မုန္းတဲ့သူ (သို႕မဟုတ္)

ကိုယ္မႏွစ္သက္တဲ့ အစားအစာ ၊ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္း စတဲ့အရာေတြကို မႏွစ္သက္ ၊ မႀကိဳက္ေပမယ့္

အဲသည္စိတ္ေတြကို စိတ္ထဲမွာထားက ကိုယ္မုန္းတဲ့သူကိုလည္း တစ္ခါတစ္ရံမွာ ၿပဳံးျပဆက္ဆံရတာမ်ဳိးေတြ ၊

ကိုယ္မႏွစ္သက္တဲ့ အစားအစာေတြကိုလည္း စားရတာမ်ဳိးေတြမွာ ခိုင္းႏႈိင္းပါတယ္။

အဲသည္စကားပံုေလးနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ၾကားဖူးနား၀ရွိတဲ့ ရာဇ၀င္ေလးတစ္ခု ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။

တစ္ခ်ဳိ႕သူေတြလည္း ၾကားဖူးမယ္ထင္သလို၊ တစ္ခ်ဳိ႕သူေတြလည္း ၾကားဖူးမွာမဟုတ္ပါဘူး။

သည္ရာဇ၀င္ ေလးကလည္း ကၽြန္ေတာ္ေနာက္ေျပာမယ့္ စကားပံုေလးနဲ႕လည္း သက္ဆိုင္ေနလို႕ပါ။

မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္ကာနမ္း ( စကားပံုရာဇ၀င္)

တစ္ခါက ဗာရာဏသီျပည္မွာ ဓားျပတစ္ေယာက္ကို ကြက္မ်က္မယ့္ေန႕တစ္ေန႕မွာေပါ့။ ရာဇ၀တ္သားကို

သတ္ဖို႕အတြက္ ဘုရင့္လက္ေအာက္ငယ္သားေတြက ကြက္မ်က္ဖို႕ေခၚသြားခ်ိန္မွာေပါ့။ အဲသည္အခ်ိန္မွာ

ဘုရင့္သမီးေတာ္ကလည္း ေလသာေဆာင္ကေန အျပင္ကိုၾကည့္ေနခိုက္ ဓားျပကိုေတြ႕ပါေရာ။ ဘုရင့္

သမီးေတာ္ချမာ ဓားျပကို ေတြ႕ေတြ႕ခ်င္းပဲ ခ်စ္မိသြားသတဲ့။ ဒီလိုနဲ႕ မကြက္မ်က္မီ အဲသည္ဓားျပကိုမွ

မရရင္ ေသရပါေတာ့မယ္ဆိုၿပီး သူမအေဖရဲ႕ေရွ႕မွာ ငိုခ်င္းခ်ပါေရာ။ ဘုရင့္မွာလည္း သည္သမီးေတာ္ေလး

တစ္ေယာက္ကိုပဲ ခ်စ္ေနရတာဆိုေတာ့ သမီးအလိုကိုလိုက္ၿပီး ဓားျပနဲ႕ေပးစားလိုက္ပါေရာ။

သည္လိုနဲ႕ဓားျပနဲ႕သမီးေတာ္ ေပးစားလိုက္ၿပီးတဲ့အခါမွာေတာ့ ဓားျပဆိုတဲ့လူဟာ ဓားျပဆိုတဲ့အတိုင္းပဲ

သူ႕စရုိက္က ေပၚလာတာေပါ့။ ဘုရင့္သမီးပိုင္တဲ့ ပစၥည္းဥစၥာေတြ သူတစ္ေယာက္ပိုင္ေအာင္ ၾကံစည္ေတာ့

တာပဲ။ ဒီလိုနဲ႕ ဘုရင့္သမီးေတာ္ကို သတ္ဖို႕အတြက္ ဓားျပခမ်ာ အႀကံႀကီးထုတ္ေတာ့တာေပါ့။ ဓားျပရဲ႕

အရိပ္အကဲေတြကိုၾကည့္ၿပီး ဘုရင့္သမီးေတာ္လည္း တျဖည္းျဖည္းရိပ္မိလာတာေပါ့။ ဒီလိုနဲ႕

တစ္ရက္က်ေတာ့ “ႏွမေတာ္ေရ…ေမာင္ႀကီးတို႕ ေတာလည္ထြက္ရေအာင္” လို႕
ဓားျပက ဆိုလာသတဲ့။ ဘုရင့္သမီးေတာ္ သူ႕လင္ေတာ္ေမာင္နဲ႕တူတူ ေတာ္လည္ထြက္ဖို႕ လိုက္သြားေရာ။

ဒီလိုနဲ႕ ခပ္ေ၀းေ၀းေတာတစ္ခုရဲ႕ ေတာင္ေစာင္းေပၚ ေရာက္တဲ့အခါ။ ဘုရင့္သမီးရဲ႕ လက္၀တ္ရတနာေတြ

အကုန္ခၽြတ္ကာ ေခ်ာက္ထဲကို တြန္းခ်ဖို႕လုပ္ေတာ့တာပဲ…။ အဲသည္အခ်ိန္ ဘုရင့္သမီးေတာ္ဟာ ဓားျပကို

အမုန္းတီးႀကီးမုန္းတီးမိသြားေတာ့တာေပါ့။ ေနာက္ဆံုး အားမတန္ေတာ့လည္း မိန္းမမာယာနဲ႕

လြတ္ဖို႕ၾကံစည္ ေတာ့တာပဲ…။

“ေမာင္ႀကီးရယ္ ႏွမေတာ္ကို မတြန္းခ်ခင္ ေမာင္ႀကီးရဲ႕ ပါးေလးကို ႏွမေတာ္ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္

နမ္းသြားပါရေစ” ဆိုသတဲ့။ အဲသည္အခ်ိန္မွာ အမုန္းႀကီးမုန္းေနတဲ့သူတစ္ေယာက္ကို ဘုရင့္သမီးခမ်ာ

မာယာနဲ႕လွည့္စားၿပီး သူမခ်စ္ေတာ့တဲ့သူတစ္ေယာက္ကို ေအာင့္ကာနမ္းကာ

ဓားျပအငိုက္မိခ်ိန္မွာ ေခ်ာက္ထဲကို တြန္းခ်လိုက္ပါေရာ။ အဲသည္ရာဇ၀င္ကေန

မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္ကာနမ္းဆိုတဲ့ စကားပံုေလး ေပၚေပါက္လာတယ္လို႕လည္း ကၽြန္ေတာ္ၾကားဖူးနား၀

ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဘာရယ္ျဖစ္ျဖစ္ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္ တုန္းေလး တင္ျပရတာပါ။

                             *********************************************

၂။ မိန္းမမာယာ သဲကိုးဖ်ာ (ဗမာစကားပံု)
မိန္းမေတြမာယာ မ်ားပံုကို ဖ်ားကိုးခ်ပ္ေပၚမွာပံုထားတဲ့ သဲပံုေပၚက သဲပြင့္ေလးေတြရဲ႕  အရည္အတြက္ေလာက္

ရွိတာကို ေျပာထားတဲ့စကားပံုေလးပါ။ ဒီေနရာမွာ မာယာဆိုတာ မေကာင္းတာကိုေျပာတာမဟုတ္ပါဘူး။

အထက္က တင္ျပခဲ့တဲ့ ရာဇ၀င္ထဲမွာ ဆိုရင္ မင္းသမီးဟာ မာယာသံုးလိုက္လို႕ အသက္ေဘးက

လြတ္ေျမာက္သြားတာကို ၾကည့္ရင္သိႏုိင္ပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြ ေယာက္်ားေလးေရွ႕မ်ား

ဆံပင္သပ္တင္လိုက္တာကအစ မိန္းမမာယာ ထဲမွာ တစ္ခုအပါအ၀င္လို႕လည္း ကၽြန္ေတာ္ၾကားဖူးပါတယ္။

                             ****************************************************

၃။ လက္ဖက္ေကာင္းစားခ်င္ရင္ ပေလာင္ေတာင္တက္ေႏွးရတယ္ (ရွမ္းစကားပံု)
ဒီစကားပံုေလးရဲ႕ဆိုလိုရင္းကေတာ့

လုပ္ငန္းတစ္ခုခုကို ေဆာင္ရြက္ေတာ့မယ္ဆို ေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ျဖစ္ေစခ်င္တယ္ဆို

အခ်ိန္ယူၿပီးလုပ္ေဆာင္ရတာကိုေျပာထားပါတယ္။

ရွမ္းတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ စကားပံုေလးရဲ႕ဆိုလိုရင္းကေတာ့ ရွမ္းျပည္နယ္ဘက္ လက္ဖက္ခင္းေတြ ခူးစြက္တဲ့

အခါမွာ လက္ဖက္ခူးတဲ့သူေတြကို “ပေလာင္”လို႕ေခၚၾကပါတယ္။ ေလွကားထစ္စိုက္ခင္းေတြမို႕

တစ္ဆင့္ခ်င္း ေတာင္ေပၚတက္တက္ၿပီး

ခူးသြားတဲ့အခါမွာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ခူးဆြတ္လို႕မရပါဘူး။ ျဖည္းျဖည္းဆင္း

လက္ဖက္ညႊန္႕ေလးေတြကို ေသခ်ာခူးဆြတ္မွသာ  လက္ဖက္ေကာင္းရလာမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္

လက္ဖက္ေကာင္း စားခ်င္ရင္ ပေလာင္ေတာက္တက္ေႏွးရတယ္ ဆိုတဲ့ စကားပံုေပၚေပါက္လာတာလို႕လည္း

ၾကားဖူးပါတယ္။

အရင္တုန္းက လူပ်ဳိေတြကို အပ်ဳိအိမ္ကို လာပိုးတဲ့အခါမွာ သမီးမိန္းကေလးရွိတဲ့အိမ္က လာပိုးတဲ့လူပ်ဳိကို

“လက္ဖက္ေကာင္းစားခ်င္ရင္ ပေလာင္ေတာင္တက္ေႏွးရတယ္” လို႕လည္း ေျပာတာ ၾကားရပါတယ္။

အခ်ိန္ယူၿပီးေစာင့္ပါဦးလို႕ ေျပာခ်င္တာပါ။

                             ******************************************

၄။ ေရမွာ ငါးဖယ္ ၊ ကုန္းမွာ ထား၀ယ္ (ထား၀ယ္စကားပံု)
ဒီစကားပံုေလးကေတာ့ တနသၤာရီတုိင္း ၊ ထား၀ယ္ဘက္က စကားပံုေလးပါ။ ထား၀ယ္မွာလည္း

ထား၀ယ္စကား ဆိုတာ သက္သက္ရွိပါတယ္။ ထား၀ယ္ဘက္က ပင္လယ္နဲ႕နီးေတာ့ ေရလုပ္ငန္းနဲ႕

အသက္ေမြးတဲ့သူေတြမ်ားပါတယ္။
ဒီစကားပံုရဲ႕ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ လူတစ္ဦးနဲ႕တစ္ဦးယွဥ္တဲ့အခါမွာ ဥပမာေပးၿပီးသံုးသလိုပါပဲ။ ေရမွာဆို

ငါးဖယ္ငါးက အင္မတန္မာသလို၊ ကုန္းေပၚမွာဆို ထား၀ယ္သူ ထား၀ယ္သားေတြဟာ အလြန္မာေက်ာတာကို

ဆိုလိုထားတာပါ။
                             *******************************************

၅။ ဘူးသီးမွ အရီးမေတာ္နဲ႕ (ဗမာစကားပံု)
ဒီစကားပံုေလးရဲ႕ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ ပစၥည္းဥစၥာတစ္ခုခုရွိမွ ၊ ေငြေၾကးခ်မ္းသာမွ

အမ်ဳိးေတာ္ခ်င္သူေတြ ေပါင္းသင္းခ်င္သူေတြကို ခိုင္းႏႈိင္းၿပီးေျပာထားတာပါ။ ပစၥည္းဥစၥာမရွိ

၊ ေငြေၾကးမရွိတုန္းက မသိခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနၿပီး ရွိလာတဲ့အခါမွာ အမ်ဳိးေတာ္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးပါ။

ဒီစကားပံုေလးနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ၾကားဖူးနား၀ပံုျပင္ေလးတစ္ခုရွိပါတယ္။

ဘူးသီးမွ အရီးမေတာ္နဲ႕ (ပံုျပင္စကားပံု)

တစ္ခါက ရြာတစ္ရြာရဲ႕ အစပ္တစ္ခုမွာ အဖြားအိုတစ္ေယာက္ ေနထုိင္သတဲ့။ သားသမီးလည္း မရွိ

တစ္ေယာက္တည္းေပါ့။ ရြာထဲကလူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း အဖြားအိုးတစ္ေယာက္တည္း တဲပုတ္ေလး

ထဲမွာ ေနေတာ့ ဘယ္သူမွ ေမးထူေခၚေျပာ သိပ္မရွိၾကပါဘူး။ တစ္ရက္ေတာ့ အဖြားအိုက

ဘူးပင္ေလးသံုးပင္ကို သစ္ကိုင္းေလးေတြနဲ႕ စင္လုပ္ၿပီး စိုက္ေရာ။ ဘူးပင္ေလးလည္း

တျဖည္းျဖည္းႀကီးလာလိုက္တာ အဖြားအိုရဲ႕ ျပဳစုမႈေကာင္းလို႕ပဲလား ေရခံေျမခံ ေကာင္းလို႕ပဲလား

အသီးေတြေ၀ေ၀ဆာဆာေပါ့။
အဖြားအိုရဲ႕ၿခံထဲမွာ ဘူးသီးေတြေ၀ေ၀ဆာဆာသီးေနတာကို အဖြားအိုရဲ႕ ၿခံေရွ႕က ျဖတ္ေလွ်ာက္သြားတဲ့

ရြာသူရြာသားေတြက ျမင္တာေပါ့။ ဒီလိုနဲ႕ တစ္ရက္ အဖြားအိုလည္း ျခံထဲမွာ ေပါင္းသင္ေနတုန္း

ၿခံေရွ႕က ျဖတ္ေလွ်ာက္သြားတဲ့လူတစ္ေယာက္က အဖြားအိုကို ႏႈတ္ဆက္ေရာ…
“အရီးေနေကာင္းရဲ႕လားဗ်…..” အဖြားအိုလည္း ၀တ္ေက်တန္းေက်ပါပဲ ေအး…ေအး ေပါ့။
ဒီလိုနဲ႕ ေနာက္တစ္ေယာက္ထပ္ေရာက္လာျပန္ေရာ….
“အရီးေနေကာင္းရဲ႕လား ဘူးသီးေတြလည္း သီးေနလိုက္တာ…” ဒီလိုနဲ႕ လူအေယာက္ေပါင္းမ်ားလာေတာ့

အဖြားအိုလည္း ေဒါသထြက္လာေရာ…။ ၿခံထဲကေန တစ္ခြန္းပဲေအာ္လိုက္တယ္….။
“အရင္တုန္းကေတာ့ ႏႈတ္ေတာင္မဆက္ပဲ ခု ငါ့ဘူးပင္ သီး အရီး…အရီး..နဲ႕… ဘူးသီးမွ

အရီးလာမေတာ္ၾကနဲ႕ေဟ့”ဆိုၿပီး ေအာ္ခ်လိုက္ပါေရာ…။ ဒီလိုနဲ႕ ဘူးသီးမွ အရီးမေတာ္နဲ႕

စကားပံုျဖစ္လာတယ္လို႕လည္း ၾကားဖူးနား၀ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။
                             *******************************************
ေနာက္ပို႔စ္မွာလည္း စကားပံုေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပံုျပင္ေတြေကာ ရာဇဝင္ေတြကာ

ဆက္လက္တင္ျပေပးသြားပါ့မယ္။

 

ေလးစားစြာျဖင့္

ေအာင္မိုးသူ