မြတ်ဗုဒ္ဓပေါ်အမြင်

ဂေါတမဗုဒ္ဓ အမည်တော်ရင်းက သိဒ္ဓတ္တမင်းသားဖြစ်ပါတယ်။ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးဘာသာအယူဝါဒတွေထဲမှာပါတဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာကိုစတင်ပျိုးထောင်သူကျေးဇူးရှင်ဖြစ်ပါတယ်။နီပေါ နဲ ့နယ်စပ်ယှက်တင်နေတဲ့ အရှေ ့မြောက်အိန္ဒိယမြို ့တော် ကပ္ပိလဝတ္တုဘုရင့်သားတော်သိဒ္ဓတ္တဟာ ဂေါတမအမျိုး သာကိယ(သကျSakya)အနွယ်ဝင်ဖြစ်ပြီး အခုနီပေါနယ်စပ်အဝင် လုမ္ဗိနီမှာ ခရစ်တော်မပေါ်မီ ၅၆၃ ကမွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။အသက်တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်အရွယ်ရောက်တော့ ရွယ်တူနှမတော်နဲ ့လက်ဆက်ပြီးကြီးစွာသောမင်းစည်းစိမ်ကိုခံစားပြီးနေရသော်လည်း စိတ်မပျော်မွေ ့ပါ။
လူသားအများစုဟာ ဆင်းရဲဒုက္ခကြုံတွေ ့နေရပြီး အမြဲသဖြင့်လိုရာမရဖြစ်နေရပါတယ်။လူတစ်ချို ့ဟာချမ်းသာတယ်လို ့ဆိုရတာတောင် မကြာခဏစိတ်ပျက်စရာ၊မနှစ်သက်စရာကိစ္စတွေကြုံရသေးတယ်။ရောဂါဝေဒနာ တစ်မျိုးပြီးတစ်မျိုးကြုံရပြီး၊သေခြင်းဆင်းရဲ ကိုဘယ်သူမှမလွန်ဆန်နိုင်ပါ။ခုလိုအခိုက်အတန် ့နှစ်သက်ဖွယ်တွေကို အိုနာသေဘေးတွေက မကြာမီလွှမ်းမိုးသွားတာဘဲလို ့တွေးတယ်။

သက်တော်နှစ်ဆယ့်ကိုး၊သားဦးရတဲ့အခါ ဂေါတမက ခုလက်ရှိအနေအထိုင်ကိုစွန် ့ချိန်တန်ပြီလို ့ဆုံးဖြတ်တယ်။အမှန်တရားကိုစူးစူးစိုက်စိုက်ရှာဖွေသင့်ပြီ ဆိုတဲ့အကြံနဲ ့နန်းတော်ကိုစွန် ့တယ်။ဇနီးကိုထားခဲ့တယ်။သားကို ပစ်ခဲ့တယ်။လူ ့ဘဝပိုင်ဆိုင်သမျှစည်းစိမ်ဥစ္စာတွေ ကိုထားခဲ့ပြီး ပစ္စည်းမဲ့ခရီး လှည့်လည်သွားလာနေသူဖြစ်ခဲ့တယ်။ခေတ်အခါအလျှောက် ပညာရှိ၊လူသူတော်အချို ့နဲ ့တွဲဖက်ပြီး ကျင့်စဉ်အချို ့ကိုလိုက်ကျင့်တယ်။သူတို ့နည်းကိုသိတော့ အတိမ်အနက်ကိုကြံဆတယ်။လူ ့ဘဝဒုက္ခတွေကို ဖြေဖျောက်ငြိမ်းအေးစေတဲ့ နည်းတွေ မဟုတ်ဘူးလို ့သိတယ်။အလွန်အကဲ ခြိုးခြံနိုင်မှ တရားမှန်ကို ရနိုင်မယ်လို ့အများတကာထင်နေကြတာကို အရှင်ဂေါတမက လိုက်ပြီးသူတော်စင်တွေလိုဘဲ နှစ်ပေါင်းများစွာ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ခြိုးခြံတဲ့အကျင့်ကိုကျင့်တယ်။ခန္ဓာကိုယ်ကို ညှည်းတဲ့ အလုပ်တွေအများကြီးပါတယ်။နောက်တော့ ဒီလိုသာ ခန္ဓာကိုယ် ကို နှိပ်စက်နေရင် ဦးနှောက်အမြင် မကြည်လင်ဘဲသစ္စာတရားနဲ ့ဝေးသထက်ဝေးလာမယ်လို ့သိလာတယ်။ဒါကြောင့်ပြင်းထန်လှတဲ့ ကျင့်ဝတ်ကိုစွန် ့ပြီး စားသောက်ဖွယ်တွေကို စားမြဲမျှတအောင်မှီဝဲ သုံးဆောင်ပါတယ်။

ဆိတ်ငြိမ်ရာမှာ တစ်ပါးတည်းအားထုတ်တာကတော့ ဘဝရဲ ့ချုပ်ငြိမ်းရာ တရားပါဘဲ။နောက်ဆုံးတစ်ညနေ ညောင်ပင်ကြီးအောက်မှာ ထိုင်နေရင်း တစ်စစီ တစ်ပိုင်းစီးဖြစ်နေတဲ့ သဘာဝတရားတွေဟာ အလိုလိုအချိုးကျအောင် စီစဉ်ပြီးဖြစ်လာတယ်။သိဒ္ဓတ္တဟာ တစ်ညလုံးပေါ်ပေါက်သိရှိလာတဲ့ တရားတော်ကို လေးလေးစားစားပြန်လှန်ဆင်ခြင်ပြီး၊ရှာနေတဲ ့အဖြေရပြီး နံနက်အရုဏ်လာတဲ့အခါ “ဉာဏ်ပွင့်လင်းပြီး”ဗုဒ္ဓဖြစ်ပြီ။

အဲဒီအချိန်မှာ သက်တော် သုံးဆယ်ငါးနှစ်ရှိပြီ။ကျန်ရှိနေတဲ့ လေးဆယ်ငါးနှစ်မှာ (မဇ္စိုမဒေသ)မှာ ဒေသစာရီကြွချီပြီး ဝါဒသစ်ကို နာလိုသူတိုင်း ဟောပြော ဆုံးမတော်မူပါတယ်။ပရိနိဗ္ဗာန် ယူတဲ့ ၄၈၃ ဘီစီမှာ တရားတော်ကို လက်ခံသူထောင်နဲ ့ချီပြီး ရှိလာပြီ။အစက တရားတော်ကို အက္ခရာတင်ထားခြင်းမရှိပါ။တပည့်အရိယ သံဃာတွေက နှုတ်တက်အာဂုံဆောင်ထားကြတယ်။ဒီလိုနဲ ့ဆရာစဉ်ဆက်ပေါ်လာပြီး တရားတော်ကိုထိန်းသိမ်းလာကြတယ်။

တရားအချုပ်ကို ပြောရရင် ”သစ္စာလေးပါး”ဖြစ်တယ်။

(၁)ဒုက္ခသစ္စာ၊(၂)သမုဒယသစ္စာ(၃)နိရောဓသစ္စာ(၄)မဂ္ဂသစ္စာ

နိဗ္ဗာန်သို ့ရောက်စေနိုင်သော တရားလမ်းကောင်းဖြစ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး

(၁)သမ္မာဒိဠိ(၂)သမ္မာသင်္ကပ္ပ (၃)သမ္မာဝါစာ(၄)သမ္မာကမ္မ န္တ(၅)သမ္မာအာဇီဝ
(၆)သမ္မာဝါယမ(၇)သမ္မာသတိ(၈)သမ္မာသမာဓိ 

ဗုဒ္ဓဝါဒ ရဲ ့ထင်ရှားမှတ်သားဖွယ်ဖြစ်တဲ့ အချက်နှစ်ချက်က လူမျိုးကန် ့သက်ချက်နဲ ့ဟိန္ဒူတွေလို ဇာတ်အကြီး၊အလတ်၊အညံ့ဆိုတာမျိုး မရှိပါ။

မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီးနောက်၊ဗုဒ္ဓဝါဒဆိုတဲ့ အယူသစ်ကတဖြည်းဖြည်းပျံ ့နှံ့ လာတယ်။နောက်ခရစ်တော်မပေါ်မီ သုံးရာစုနှစ်မှာ အိန္ဒိယဧကရာဇ် အသောကမင်းတရားကြီး ဗုဒ္ဓသာသနာကိုသက်ဝင် ယုံကြည်လာတယ်။မင်းကြီးရဲ ့တိုက်တွန်းအားပေးချက်နဲ ့ဗုဒ္ဓသာသနာပြုတွေပေါ်လာပြီး၊ဗုဒ္ဓဩဇာနဲ ့တရားတော်ဟာ အိန္ဒိယမှာ ရောအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာပါ ပျံ့နှံ ့လာပါတယ်။ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ တောင်ဘက်ကို သီရိလကာင်္၊အရှေ ့ဘက်ကို မြန်မာ၊အဲဒီကနေမှ အရှေ ့တောင်အာရှ မလေးရှားနဲ ့အင်ဒိုနီးရှား တို ့ကိုရောက်သွားပါတယ်။ဗုဒ္ဓဝါဒဟာ မြောက်ဘက်မှာ ဆိုရင် တိဘက်ကိုတိုက်ရိုက်ရောက်ပြီး အဲဒီကနေမှ အနောက်မြောက် အာဖကန်နစ္စတန်နဲ ့ဗဟိုအာရှကိုရောက်သွားပါတယ်။တရုတ်ကိုရောက်ပြီး ကိုရီးယား ဂျပန်ကိုရောက်ပါတယ်။

 အနှစ်ငါးရာကျော်တော့ အိန္ဒိယမြေပေါ်မှာဗုဒ္ဓအယူသစ်ကို သက်ဝင်ယုံကြည်သူနည်းလာတယ်။အနှစ်တစ်ထောင့်နှစ်ရာ ရှိတဲ့အခါယုံကြည်သူမရှိလို ့ပြောရမတတ်တိမ်ကောသွားတယ်။ဒါပေမယ့် တရုတ်၊ဂျပန်မှာတော့ ရှေ ့ဆောင်ယုံကြည်မှုဝါဒကြီး တစ်ရပ်အနေနဲ ့ရှိနေပါတယ်။တိဘက်နဲ ့အရှေ ့တောင်အာရှမှာ ဆိုရင် ထိပ်တန်းကိုးကွယ် ယုံကြည်မှုဘာသာတရားအဖြစ်နဲ ့ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာ ဖြစ်ထွန်းနေပါတယ်။

မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီးရာစုနှစ်ပေါင်းအများကြီးကြာအောင် အက္ခရာတင်ပြီးရေးမှတ်ထားတာမတွေ ့ရ။ဂိုဏ်းတွေ အများကြီးကွဲသွားတာက မဆန်းလှပါ။အကြီးအချုပ်လို ့ပြောရမယ့်ဂိုဏ်းကြီးနှစ်ခုက အရှေ ့တောင်အာရှမှာ အားကောင်းပြီး အနောက်တိုင်းသုတေသီတွေက ဗုဒ္ဓဟောကြားတော်မူရင်းနဲ ့အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်မယ်လို ့ယူဆတဲ့ ထေရဝါဒနဲ ့တိဘက်၊တရုတ်နဲ ့အကြမ်းအားဖြင့်မြောက်ပိုင်းအာရှ မှာ ထင်ရှားတဲ့ မဟာယာနတို ့ဖြစ်ပါတယ်။

ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားကို ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးအယူဝါဒ အပါအဝင်ဖြစ်တဲ့ ဗုဒ္ဓသာသနာကို စတင်ခဲ့လို ့ဒီစာရင်းမှာ ထိပ်ဆုံးတစ် နေရာက ပါရမှာ အမှနိဖြစ်ပါတယ်။လူဦးရေကိုတွက်စစ်လိုက်တော့ ဗုဒ္ဓသာသနာဝင်က ကုဋေနှစ်ဆယ်၊မူဆလင် က ကုဋေ ငါးဆယ်၊ခရစ်ယန်က ကုဋေ တစ်ရာ။စာရင်းအရ မိုဟာမက်နဲ ့ဂျီးစပ်စ်လောက် အင်အားမရှိပါဘူး။ဒါပေမယ့် လူများတိုင်းသာ တယ်မပြောနိုင်ပါဘူး။ခက်ပါတယ်။””အိန္ဒိယမှာ ဟိန္ဒူက ဗုဒ္ဓဝါဒတွေအများကြီး သူတို ့ဝါဒတွေထဲမှာ ထည့်သွင်းလိုက်တာရယ်၊တရုတ်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်လို ့နာမည်မခံသူတွေကလည်း ဗုဒ္ဓဒဿနတွေ အများကြီးကို လိုက်နာနေကြတယ် ဆိုတဲ့အချက်တွေကို စဉ်းစားပါ။””

 ခရစ်ယန် နဲ ့အစ္စလာမ် မှာထက်ဗုဒ္ဓတရားတော် မှာငြိမ်းချမ်းရေးအခြင်းအရာတွေပိုတွေ ့ရှိရပါတယ်။အကြမ်းမဖက်တဲ့ လမ်းကြောင်းတွေကိုသာ ဗုဒ္ဓသာသနာ ဝင်နိုင်ငံတွေမှာ နိုင်ငံအရေးမှာ အရေးထားလုပ်ဆောင် နေတာကို တွေ ့မှာဖြစ်ပါတယ်။လူပုံအလယ်မှာ မကြာခဏပြောလေ့ရှိတဲ့ စကားတစ်ရပ်မှာ…….

“ခရစ်တော် သာလူ ့ပြည်တစ်ခေါက် ပြန်ရောက်မယ်ဆိုရင် သူ ့ဝါဒ ကိုလက်ခံကျင့်သုံးနေပါတယ်ဆိုပြီး ဂိုဏ်းကွဲတွေပေါ်နေတယ်။သူ ့နာမည်ကိုသုံးပြီး တစ်ဦးကိုတစ်ဦး သွေးချောင်းစီးအောင် သတ်ဖြတ်နေကြတယ်။အဲဒါတွေကို တွေ ့ရင်အကြီးအကျယ်ထိတ်လန် ့အံ့ဩသွားမယ်ထင်တယ်။””

ဆိုတဲ့စကားပါဘဲ။

“”ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်လဲ ဗုဒ္ဓဝါဒီလို ့ပြောပြီး ပြုမူဆောင်ရွက်နေတဲ့ ပုံစံမျိုးစုံကိုတွေ ့ရရင် အံ့ဩသွားမယ် အမှန်ပါဘဲ။””

ဗုဒ္ဓဂိုဏ်းကွဲတွေကများတယ်။ကြီးကျယ်တဲ့ခြားနားချက်တွေရှိတယ်။ဒါပေမယ့်ခရစ်ယန်သာသနာဝင် တွေဘဲရှိတဲ့ ဥရောပ မှာလို ရက်စက်ကြမ်းတမ်းတဲ့သာသနာရေးစစ်(Religious War)ဆိုတာမျိုးကိုမီဖို ့ဝေးလို ့အနည်းအပါးနီးစပ်တဲ့ သတ်ဖြတ်မှုမျိုးတောင်နှိုင်းယှဉ်ပြစရာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေမှာ မတွေ ့ပါ။အဲဒီမှာ ခရစ်ဝါဒထက် ဗုဒ္ဓဝါဒက သက်ဆိုင်ရာဘာသာဝင်များအပေါ်မှာ ဩဇာသက်ရောက်တယ်လို ့ဆိုရပါမယ်။

ဗုဒ္ဓနဲ ့ကွန်ဖြူးရှပ် ရဲ ့အယူဝါဒတွေဟာ ကမ္ဘာ့လူသားတွေအပေါ်မှာ အကြမ်းသဘောပြောရရင် ဩဇာရှိပုံခြင်းတူသလိုရှိတယ်။ပေါ်ထွန်းခဲ့တဲ့ခေတ်ချင်းလည်းတူတယ်။လိုက်နာယုံကြည်သူ အရေအတွက်လည်းဆတူနီးပါးဖြစ်တယ်။အဆင့်(၄)နဲ ့အဆင့်(၅)ဆိုပြီး ဗုဒ္ဓကို ရှေ ့ကွန်ဖြူးရှပ်ကိုနောက်ထားပြီးစီရတာမှာ အကြောင်းအရာနှစ်ချက်ရှိတယ်။တရုတ်နိုင်ငံမှာ ကွန်မြူနစ်ဝါဒထွန်းကားလို ့ကွန်ဖြူးရှပ်ဝါဒအများကြီးတိမ်မြုပ်ရတာက တစ်အချက်၊တရုတ်နိုင်ငံအပြင်ကို ကွန်ဖြူးရှပ်ဝါဒ ကျယ်ကျယ်ပြန် ့ပြန် ့မရောက်တာက နှစ်အချက်ဖြစ်တယ်။လက်ရှိတရုတ်သဘောထားတွေမှာကွန်ဖြူးရှပ်ရဲ ့အတွေးအခေါ်ဟာမြုပ်သွားပီ။ဗုဒ္ဓရဲ ့ဆိုဆုံးမချက်တွေကတော့ယခင်ရှိပြီး အိန္ဒိယ နယ်ကိုကျော်ပြီး ပြန် ့ထွက်လာခြင်းက ဗုဒ္ဓတရားတော်ရဲ ့ပင်ကိုအသိနဲ ့လူအများလက်ခံကျင့်သုံးနိုင်အောင်လေးနက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။