မိုးကျ ဒီမိုကရေစီ (သို့မဟုတ်) အပေါ်က ချပေးတဲ့ ဒီမိုကရေစီ – မောင်ညွန့် (မင်းကျောင်းတိုက်)

အောက်ကစာတွေက.. ဒီမှာတင်ခဲ့တဲ့..” စောက်ချိုးတွေ ပြင်၊ ဒါပဲ…”

https://myanmargazette.net/58273/politics-news-issues

ရဲ့အဆက်..ဆက်တက်လာတဲ့ပြန်စာပါ..။
ရွာသားတွေဖတ်သင့်တယ်ထင်လို့… စာကလည်း.. တွေးခေါ်ဆွေးနွေးတာ.. သီးသန့်ဖြစ်နေတာမို့.. ပို့စ်ခွဲလိုက်တာပါပဲ..။
ဆိုင်ရာသူရဲ့ အာဘော်ဖြစ်ပါကြောင်း…

====================

ကိုရဲရင့်ငယ်နှင့် မိတ်ဆွေများခင်ဗျား၊

မိုးကျ ဒီမိုကရေစီ (သို့မဟုတ်) အပေါ်က ချပေးတဲ့ ဒီမိုကရေစီ – မောင်ညွန့် (မင်းကျောင်းတိုက်)

စာတန်းတစ်စောင်ဖြစ်အောင် ရေးဖိုု့အတွက် အရင်းအမြစ်များ ရှိပေမဲ့ မရေးဖြစ်သေးတဲ့အတွက် တောင်းပန်ပါတယ်။ အခုု စစ်အစိုုးရကိုုကော အတိုုက်အခံများကိုုပါ သိစေချင်တဲ့ အဓိက အချက်လေးတွေကိုုပဲ ဇောင်းပေးပြီး တင်ပြပါမယ်။

အများရဲ့ဆန္ဒကိုု ကျနော် မသိမဟုုတ်ပါ၊ သိပါတယ်။ အများစုုက အထူးသဖြင့် ဒီ/ချုပ်နဲ့ သူ့အသိုုင်းအဝန်းကလူတွေက ရှေးမဆွကတည်းက ဖွဲ့စည်းအုုပ်ချုပ်ပုုံ အခြေခံဥပဒေကိုုရော၊ အခုုကျင်းပတော့မဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကိုုကော သပိတ်မှောက် ဆန့်ကျင်ဖိုု့ တောက်လျောက် လှုံ့ဆော်နေတာ ကျနော်သိပါတယ်။ သိလျက်နဲ့ ဘာလိုု့ဆန့်ကျင်ပြီး ရေးရသလဲဆိုုရင်တော့၊ အများက ကျနော့်အပေါ် ဘယ်လိုုပဲ ထင်ထင်မြင်မြင် (ကျနော် ဂရုုမစိုုက်လိုု့မဟုုတ်ပါ၊ အခြား ရွေးစရာ လမ်းမရှိလိုု့ပါ) အမှန်တရား အရှိတရားကိုု အသိပေးချင်တဲ့အတွက် ရေးပါတယ်။

ကျနော်တိုု့ အခြေအနေက လက်တွေ့ဘဝကိုု မဖြတ်သန်းလိုု့ မရပါဘူး။ စိတ်ကူးယဉ်နေလိုု့ မရပါဘူး။ အင်အားတောင့်တင်းတဲ့ အာဏာရှင်မှန်သမ ျှ အတိုုက်အခံတွေ အလိုုကျတဲ့အတိုုင်း ပြောင်းလဲ ပေးသွားတယ်ဆိုုတာ တစ်နိုုင်ငံမှ မရှိသလိုု၊ သူတိုု့ရဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ ပြောင်းရင်း ဒီမိုုကရေစီနိုုင်ငံဖြစ်သွားတာသာ ရှိပါတယ်။ သူတိုု့နဲ့ သဘောမတူရင် အခုု ဒီ/ချုပ်ခံရသလိုု စည်းဝိုုင်းအပြင်ကိုု ရောက်သွားရုုံတင်မဟုုတ် နောက်ဆက်တွဲ ဖိနှိပ်မှုတွေ ခံရဖိုု့ ရှိပါတယ်။ ချီလီ ကွန်မျူနစ်ပါတီလိုုပေါ့။ 

နောက်တစ်ခုုပြောချင်တာက ကျနော်က ဖွဲ့စည်းအုုပ်ချုပ်ပုုံ အခြေခံဥပဒေကိုု (လက်မခံလိုု့မရတဲ့အတွက်) လက်ခံကြဖိုု့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂နှစ်ကျော် သုုံးနှစ်လောက်ကတည်းက ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကတည်းက ရွေးကောက်ပွဲ နိုုင်ဖိုု့ကိုုသာ ကြိုတင် လုုံးပမ်းသင့်တယ်လိုု့ ကျနော် ပြောခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်ဟာ ၂၀၀၈ ခုုနှစ် ဧပြီလကနေ ၂၀၁ဝ မတ်လအထိ ဘွဲ့လွန်တက္ကသိုုလ်တစ်ခုုမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ပဋိပက္ခတားဆီးရေး ဘာသာရပ်နဲ့ မဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့ကိုု ယူခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ၂နှစ်တာ ကာလအတွင်းမှာ နိုုင်ငံရေး သုုတေသနဆောင်းပါးတွေ အမြောက်အများ ဖတ်ခဲ့ စုုဆောင်းခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျနော်တိုု့ နိုုင်ငံနဲ့ အတော်တူကြတဲ့ တောင်ကိုုးရီးယား၊ အင်ဒိုုနီးရှား၊ ချီလီ၊ ဘရာဇီးလ်၊ အာဂျင်တီးနား စတဲ့ လက်တင်အမေရိကနိုုင်ငံတွေ အာဏာရှင်စနစ်ကနေ ဒီမိုုကရေစီကိုု ဘယ်လိုုပြောင်းကြတယ်ဆိုုတာကိုု အလေးပေးပြီး လေ့လာခဲ့တယ်၊ ကျနော့် စာတန်းမှာလဲ ကိုုးကားခဲ့ပါတယ်။

တယ်ရီလင်း ကားလ် (၁၉၉၀)ရဲ့ သုုတေသနအရ စနစ်ပြောင်းတာတွေကိုု အတိုုခြုံးပြီး ပြောရရင် (၁) အာဏာရှင် ပြိုကွဲလိုု့ ပြောင်းတာ၊ ဥပမာ အာဂျင်တီးနား၊ ချက်ကိုုစလိုဗားကီးယား၊ အင်ဒိုုနီးရှား (၂) တော်လှန်ရေးနဲ့ ပြောင်းတာ (ကျူးဘား၊ နီကာရာဂွာ)။  (၃) အာဏာရှင်- အတိုုုုက်အခံ အင်အား ဘိန်မသာ လိမ်မသာဖြစ်လိုု့ ညှိနှိုင်း သဘောတူချက်နဲ့ပြောင်းတာ၊ (ဘရာဇီး၊ ပိုုလန်)။ (၄) အာဏာရှင်က အပေါ်ကနေ ချပေးတာ (ချီလီ၊ ဘူလ်ဂေးရီယား) စတဲ့ နည်းတွေ တွေ့ရပါတယ်။ အာဏာရှင်စနစ် ပြိုကွဲလိုု့ ပြောင်းတာတောင် စစ်တပ်ကိုု စပ်စပ် ထိလိုု့မရဘူးဆိုုတာ အာဂျင်တီးနားအပြောင်းအလဲက သက်သေပြခဲ့ပါတယ်။ ညှိနှိုင်းပြောင်းလဲတဲ့နည်းမှာလဲ အာဏာရှင်က အဓိက ပေါ်လစီ ချသူဖြစ်တယ်တဲ့။

ကျနော်တိုု့အခြေအနေက စစ်အာဏာရှင်က သိပ်အားကောင်းပြီး အတိုုက်အခံက သိပ်ချည့်နဲ့တဲ့အတွက် နောက်ဆုုံးတော့ အပေါ်ကချပေးတဲ့ ဒီမိုုကရေစီလမ်းကြောင်း အတိုုင်း ပြောင်းကြရမဲ့ အဆင့်ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍သာ ဒီ/ချုပ်က သပိတ်မမှောက်ပဲ အစောပိုုင်းကတည်းကသာ လိမ်မာပါးနပ်စွာ ကျားကွက်ကိုု ရွှေ့ခဲ့မယ်ဆိုုရင် ရွေးကောက်ပွဲမှာ အတိုုက်အခံက များများ အရွေးခံရပြီး အစိုုးရမဖြစ်တောင် ပါလီမန်ထဲမှာ အင်အားရှိတဲ့ အတိုုက်အခံဖြစ်ဖိုု့၊ သိုု့မဟုုတ် အများစုုဖြစ်ဖိုု့ အခွင့်အလန်းတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့၊ ဒီ/ချုပ်ရဲ့ တင်းမာမှု၊ အမြင်ကျဉ်းမြောင်းမှု စတာတွေကြောင့် ပြည်သူလူထုုအတွက် အများကြီး ဆုုံးရှုံးသွားခဲ့ပါတယ်။ အခုု ရှိနေတဲ့ အတိုုက်အခံအင်အားစုုဟာ မည်ကာမတ္တ အဆင့်ပဲ ရှိတဲ့အတွက် ဒီမိုုကရေစီစနစ်ကိုု ပြောင်းလဲတဲ့နေရာမှာ အချိန် ပိုုပြီးကြန့်ကြာစရာ ရှိတဲ့အပြင် အာဏာရှင်စနစ်ဆီ ပြန်လေ ျှာကျနိုုင်တဲ့ အနေအထားလဲ ရှိပါတယ်။

တိုုင်းပြည်တစ်ပြည်ရဲ့ နိုုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုနဲ့ အစဉ်အလာ အရေးပါပုုံကိုု ရှေ့တန်းတင်ပြောတဲ့ ပညာရှင်တွေ အများအပြားရှိပါတယ် (Gyi 1983; Huntington 1991; Lipset 1993)။ မြန်မာလူမျိုးတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးအပေါ် သဘောထားက မင်း (နိုင်ငံရေး)ဆိုတာ ရန်သူမျိုးငါးပါးထဲမှာ ပါတဲ့အတွက် ခပ်ကင်းကင်း နေချင်ကြတာ အခုကော တကယ်ပြောင်းခဲ့ပြီလား။ ပြီးတော့ သူရဲကောင်း ကိုးကွယ်တဲ့ စိတ်ဓာတ်ကော နည်းသွားပြီလား။ ထဲထဲဝင်ဝင် မစဉ်းစားပဲ ပေါ်ပင်လိုုက်တဲ့ အကျင့်၊ ကိုုယ်တိုုင် ဒီမိုုကရေစီကျင့်စဉ်ကိုု ကျင့်ကြသလား စတဲ့ အချက်တွေပေါ်မူတည်ပြီး အဖြေထွက်ပါလိမ့်မယ်။ အခုု ရွေးကောက်ပွဲက အစပြုတဲ့ ပြောင်းလဲရေး အောင်မြင်မလား၊ မအောင်မြင်ပဲ စစ်ဘက် အာဏာရှင်ကနေ အရပ်ဘက် အာဏာရှင်အဖြစ် ပြောင်းမလားဆိုုတာ စောင့်ကြည့်ရမဲ့ ပွဲပါ။ နောက်တစ်ချက်က အဲဒီ နိုုင်ငံရေးသမားတွေကိုု အသိပညာရှင်တွေက ဘယ်မ ျှ အထောက်အကူပြု ပံ့ပိုုးပေးကြသလဲဆိုုတဲ့ အပေါ်မှာလည်း အပြောင်းအလဲက မူတည်ပါလိမ့်မယ်။

တောင်ကိုုးရီးယားရဲ့ ၁၉၇၂ က ယူရှင်ကော၊ ပီနိုုချေးရဲ့ ၁၉၈ဝ က ဖွဲ့စည်းအုုပ်ချုပ်ပုုံကော ဘယ်သူမှ ပြင်ဆင်ခွင့်မရကြသလိုုပါပဲ၊ မြန်မာပြည်မှာလဲ ဘယ်သူမှ ပြင်ဆင်ခွင့် မရပါဘူး။ အကြောင်းကတော့ စစ်တပ်က သိပ်ကိုု အင်အားသာလွန်နေလိုု့ပါပဲ။ သူတိုု့ဆီမှာလဲ အတိုုက်အခံတွေဟာ ပထမတော့ အုုတ်အော်သောင်းနင်း ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြတာပါပဲ၊ ဆန္ဒပြပွဲတွေ တခြိမ့်ခြိမ့်နဲ့ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုုနည်းတွေက ပန်းတိုုင်ကိုု မဆောင်ကျဉ်း ပေးနိုုင်တာကိုု သဘောပေါက် သုုံးသပ်မိကြတဲ့အခါကြတော့ နောက်ဆုုံးမှာ အာဏာရှင်တွေ စိတ်ကြိုက်ရေးထားတဲ့ဟာကိုုပဲ သဘောတူလိုုက်ကြရတယ် (Patras & Leiva, 1988)။ ယူရှင် ဖွဲ့စည်းပုုံအရ ပတ်ချုံဟီးက လွှတ်တော်အမတ်စုုစုုပေါင်းရဲ့ သုုံးပုုံတစ်ပုုံကိုု ခန့်ပါတယ်။ ဘရာဇီးဆိုုရင် အဲဒီလောက် ဝေပုုံကျနှုန်းကိုု နှစ်အနည်းငယ် နောက်ကျပြီးမှ ရကြပါတယ် (Dominguez, 2002)။ အင်ဒိုုနီးရှားမှာက ဆူဟာတိုုက အမတ် ၁၀ဝ ခန့်ပြီး၊ စစ်တပ်ပါတီက ၆၀% ကျော် အရွေးခံရအောင် လုုပ်ထားတယ်၊ ချီလီမှာကတော့ ပီနိုုချေးကိုု ရာသက်ပန် အမတ်အဖြစ် ပေးရတဲ့အပြင် သူ ကြိုက်တဲ့သူ ၉  ဦးကိုု ဆီးနိတ်အမတ်ခန့်ခွင့် ပေးရတယ်။ ပြီးတော့ ဖွဲ့စည်းအုုပ်ချုပ်ပုုံ ဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးမှာ စစ်တပ်က သဘောမတူတဲ့အချက်ကိုု မပြင်ဆင်ပါဘူးဆိုုတဲ့ နားလည်မှုကိုု ပေးခဲ့ရတယ် (O’Donnel & Schmitter, 1986)။

အဲ၊ ဆန္ဒပြသူတွေကြောင့် အောင်မြင်ခဲ့တဲ့ အပြောင်းအလဲဆိုုတာလဲ ထောက်ပြစရာဆိုုလိုု့၊  အီရန် ရှားဘုုရင်ကျဆုုံးခန်းနဲ့ ဖိလစ်ပိုုင်က မားကိုု့စ် ပြုတ်ကျခန်းလောက်ပဲ ညွှန်းစရာရှိပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အရေးကြီးတာ တစ်ခုုကိုု ပြောပြရဦးမယ်။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုုတော့ တိုုင်းပြည်တစ်ခုုရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ဘာသာရေး နောက်ခံ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီကနေမှ တိုုင်းပြည်ရဲ့ နုိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုဆိုုတာ ပေါ်ထွန်းလာတယ်။ အဲဒီ  နိုုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုက တိုုင်းပြည်ရဲ့ လက်ရှိနိုုင်ငံရေးအပေါ်မှာ ဩဇာသက်ရောက်တယ်ဆိုုတာပါပဲ (Gyi 1983; Lipset, 1993; Huntington, 1991)။

ကိုုးရီးယားအပြောင်းအလဲဟာလဲ ဆန္ဒပြပွဲတွေနဲ့ ပတ်သက်မှု အတိုုင်းအတာ တစ်ခုုအထိ ရှိသော်လည်း ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှု၊ ပြည်သူအုုံကြွမှုကြောင့် မဟုုတ်သလိုု (Kim 2004)၊ ချီလီအပြောင်းအလဲဟာလဲ ထိုုနည်းလည်းကောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုုလ်ချုပ်ကြီးပီနိုုချေးနောက်မှာ သမတအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရတဲ့ အိုုင်လ်ဝင်းက ၁၉၈ဝ လွန်နှစ်များမှာ ဘာပြောဘူးသလဲဆိုုတော့၊ လမ်းပေါ်မှာ မနိုုင်တောင်မှ ပီနိုုချေးပေးတဲ့ အခွင့်အလန်းတွေကိုု အသုုံးချပြီး ပြည်လုုံးကျွတ်ဆန္ဒ ခံယူပွဲမှာ (မဲရုုံတွေမှာ) အနိုုင်ကျဲရမယ်လိုု့ ထပ်ခါတလည်းလည်း ပြောခဲ့ဖူးတယ် (Uggla 2005)။

ကျနော်တိုု့ မြန်မာနိုုင်ငံသားအားလုုံးဟာ ဗုုဒ္ဓအဆုုံးအမကိုု တုုနှိုင်းမဲ့အနေနဲ့ တင်စားပြောဆိုုကြတယ်။ အခုု ကမ္ဘာသိ ပြောနေသူကတော့ စစ်အစိုုးရပဲ။ ဗုုဒ္ဓရဲ့ သင်ကြားချက်တွေထဲမှာ အတွေးက အပြောကိုု လွှမ်းတယ်၊ အပြောက အလုုပ်ကိုု စေစားတယ်၊ ဒါ့ကြောင့် အတွေးဟာ ကိုုယ်နှုတ်အမူအယာ သုုံးပါးထဲမှာ အရေးအကြီးဆုုံးဖြစ်တယ်လိုု့ ဟောထားတယ်။

အခုု တိုုင်းပြည်မှာဖြစ်နေတဲ့ စီးပွားရေးအကြပ်အတည်း၊ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု စတာတွေကိုု အာဏာရှင်အနေနဲ့ “အော် ငါ့ဘုုန်း ငါ့ကံနဲ့ ငါဖြစ်လာတာလိုု့ချည်း အထင်ရောက်မနေပဲ၊ အခုုလိုု ရခဲတဲ့ အကျိုးပေးကိုု ငါထိုုက်တန်အောင် ကျင့်ကြံမယ်၊ သာသနာပြုမင်း ပီသစေရမယ်၊ ငါ့တိုုင်းသူပြည်သားကိုု ငါ၏ ရင်ဝယ်သားကဲ့သိုု့ စောင့်ရှောက်မယ်လိုု့ သံန္နိဋ္ဌာန်ချပြီး ပီပီ ကျင့်သုုံးရဲတဲ့သူ ဖြစ်မယ်ဆိုုရင် အာဏာရှင်ကြီးက အသက်ထောက်လိုု့ အနားယူချင်တောင်မှပဲ ပြည်သူလူထုုက အနားမယူဖိုု့ သေတပန်သက်တဆုုံး စောင့်ရှောက်တော်မူပါလိုု့ အုုတ်အော်သောင်းလဲ တောင်းဆိုုမှာ သေချာတယ်လိုု့ ကျနော် ပြောရဲပါတယ်။

အလားတူပဲ၊ ပြည်သူတွေထဲက နိုုင်ငံရေးသမားဆိုုသူတွေကလဲ ပြည်သူ့အကျိုးကိုု ပါတီအကျိုးထက်၊ ကိုုယ့်အတ္တထက် ပိုုပြီးထားကြဖိုု့နဲ့ လက်တွေ့ဘဝကိုု ကိုုယ့်နိုုင်ငံရဲ့သမိုုင်း အခြားနိုုင်ငံများရဲ့သမိုုင်း စတာတွေနဲ့ ချိန်ထိုုးပြီး ကျင့်ကြံတတ်ဖိုု့ အရေးကြီးပါတယ်။ အပေါ်က ချပေးတဲ့ ဒီမိုုကရေစီဟာ ရွှေရည်စိမ်ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်၊ တစ်မူး တစ်ပဲ ဒီမိုုကရေစီဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်၊ အဲဒါကိုု ကျပ်ပြည့်အောင် သယ်ဆောင် ဖြည့်တင်းသွားဖိုု့ဆိုုတာ နိုုင်ငံရေးသမားတွေရဲ့ တာဝန်နဲ့ ဝတ္တရားပဲဖြစ်တယ်။ အရိုုးများသလေး ချေးခါးသလေး လုုပ်နေရင် လုုပ်တဲ့သူတင် နာတာမဟုုတ်ဘူး၊ သူတိုု့ကိုု ကိုုယ်စားလှယ်အဖြစ် တင်ထားတဲ့သူတွေမှာ ပိုုပြီး နစ်နာတယ်ဆိုုတာလောက်တော့ သဘောပေါက်သင့်တယ်။ ပြီးတော့ ဒီ/ချုပ်မှာ တခြားသေချာတဲ့ ပြောင်းလဲနည်း ဘာများ ရှိပါသလဲဆိုုတာ မြန်မာက မသိသလိုု ကမ္ဘာကလဲ မသိပါဘူး။ ဒီမိုုကရေစီစစ်စစ်ကိုု ဒီလိုုပြောင်းမှရတယ်ဆိုုတာ သက်သက်ကတော့ ဒီခေတ်မှာ လူတိုုင်းလောက် ပြောတတ်ကြောင်းနဲ့ အလုုပ်ဖြစ်မဲ့ ပြောင်းလဲနည်းကိုုသာ စဉ်းစားစေလိုုကြောင်းပါ ခင်ဗျား။

ကျမ်းကိုုး အထောက်အထား

Dominguez, Jorge I. 2002. The Perfect Dictatorship? Comparing Authoritarian Rule in South Korea and in Argentina, Brazil, Chile, and Mexico. Paper prepared for delivery at the 2002 Annual Meeting of the American Political Science Association, August 29- September 1, 2002, Boston. Panel 11-25. Retrieved from http//www.wcfia_harvard.edu/site/default/files/60__ThePerfectDictatorship.pdf

Gyi, M. Maung. 1983. Burmese Political Values: The Socio-Political Roots of Authoritarianism. Praeger, Praeger Publishers

Huntington, S.P, 1991, Democracy’s Third Wave, University of Oklahoma Press

Hoffman. Retrieved from http://www.catalystforpeace.org/assets/downloads/Hoffman_32-2.pdf  on

Karl, T. Lynn. 1990. Dilemmas of Democritization in Latin America. Comparative    Politics, 23/1, pp. 1-21. Retrieved from http//www.jstor.org/stable/422302 on 25 September 2009

Kim, Yung Myung. 2004. Patterns of military rule and prospects for democracy in South Korea. Chapter 8. Published by ANU E Press. Retrieved from http//epress.anu.edu.au/mdap//ch08.pdf on June 19, 2009

Lipset, S. Martin. 1993. Waves of democracy often get reversed. News Service, Stanford University, retrieved from http://www.stanford.edu/dept/news/pr/93/930811Arc3170.html on 13 September 2010

O’Donnell, Guillermo & Schmitter, Philippe C. 1986. Transition from Authoritarian Rule: Tentative Conclusions about Uncertain Democracies. The Johns Hopkins University Press, Baltimore and London

Petras, James and Leiva Ignacio Fernando. 1988. “Chile: The Authoritarian Transition to Electoral Politics: A Critique,” Latin American Perspective. 15/3, pp. 97-114. Retrieved from http//www.jstor.org/stable/2633793 on 25 September 2009